MagmaAlbum

Op randje het van het progressieve universum vinden we de Franse avant-prog groep Magma met hun ‘celestial music’, oftewel Zeuhl in het Kobaïaans – hun eigen taal.

Begin jaren zeventig al wist de band binnen de avant-prog een eigen stijl te ontwikkelen gebaseerd op het experimentele jazzwerk van artiesten als John Coltrane (“My Favorite Things”), Miles Davis (“In A Silent Way”) en Max Roach (“It’s Time”). Daarnaast lijkt de harmonisch uitdagende muziek van Magma soms verrassend veel op wat je in modern klassiek en hedendaagse opera kan terugvinden. Wat drummer, componist en deeltijd-zanger Christian Vander toevoegde was een totaal nieuw muzikale cultuur; de muziek van Magma heeft een eigen taal en verhaal. Het doet zelfs een tikkeltje religieus of ritualistisch aan.

De andere kant van het verhaal achter deze plaat is dat van de Engelse BBC. Daar had men in het begin van de jaren zestig nog geprobeerd alle vormen van rock ’n roll de kop in te smoren, zodanig zelfs dat radiopiraten hun toevlucht zochten op vrije wateren. Toen men er achter kwam dat het rockgenre niet meer te stuiten was, begon men het maar te omarmen. Aan deze omslag hebben we een groot aantal bijzondere opnames te danken en titels als ‘Live At The BBC’ kom je dan ook veel tegen. Ze staan bekend om hun doorgaans prima geluidskwaliteit. In 1974 werd dan zelfs de Franse avant-prog van Magma vastgelegd bij de John Peel Sessions in wat het langste ‘Live At The BBC’ concert ooit moet zijn geweest. Magma speelt echter ‘maar’ twee nummers, die dan wel weer beide een half uur duren.

Deze hoogst merkwaardige radio-uitzending werd al in 1999 eens op cd uitgebracht en zal ongetwijfeld daarvoor al als bootleg hebben bestaan. In 2021 is er dan een re-release op vinyl voor Record Store Day met een nieuwe hoes en dubbel donkerrood vinyl. Vanaf daar enteren mijn oren de geschiedenis van dit werk. Meteen bij de eerste klanken verbaast de geweldige sound die de band hier heeft. Dik, galmend, ruimtelijk, rauw, abstract en toch heel levendig. Alle instrumenten zijn goed te horen. Op dit album hoor je geen dameskoren, zoals op “MDK” en “Live 1975”, maar je mist ze geenszins met de sterke mannelijke combo van Paul Blasquiz en Christiaan Vander. Daarnaast valt op dat deze bezetting twee toetsenisten heeft en een verdienstelijke gitarist.

En dan nu even de spaghetti ontwarren. De muziek en bezettingen van Magma waren in een soort continue evolutie en in 1974 zal de band zowel de soundtrack “Tristan et Iseult” (later ook  uitgebracht als “Wurdah Itah”) als “Kohntarkosz” uitbrengen. De versie van Kohntarkosz die bij deze live-opnames gespeeld wordt wijkt echter behoorlijk af van de studioversie. Zo kan je al vrij vroeg een prachtige, bijna goddelijke, harmonische interlude horen die pas in 2014 voor het eerst op een album zou verschijnen als K.A. Part II. De tweede helft lijkt veel meer sferische jazz karakteristieken te hebben en is duidelijk milder voor het oor. Dit maakt deze versie tot een ware parel, want de albumversie beukt me wat te veel door om eerlijk te zijn. Het stuk Kohntarkosz verhaalt over het betreden van een Egyptische tombe en de muziek klinkt inderdaad als een progressieve rockversie van Indiana Jones’ “Temple Of Doom”.

Het andere stuk betreft de eerste opname van Theusz Hamtaahk, een stuk dat dan weer nooit op een studio-album is verschenen, al was het ook al in de jaren zeventig terug te vinden op het gerenommeerde livealbum “Rétrospective Vol. 1 & 2”. Ook dit heeft overigens een mooie, doch ietwat prijzige heruitgave gehad. De openingspassages van Theusz Hamtaahk hebben dan weer grote gelijkenis met die van “Tristan Et Iseult”, al worden ze bij deze BBC opnames veel langzamer en dreigender overgebracht. Als het stuk op stoom is valt op hoe Magma vanuit een minimalistische ritmische basis vondsten opstapelt, om vervolgens in de finale van het stuk juist rijkelijk met verschillende passages te strooien. Nog voor die finale is de magische passage waarin de band even een stap terugdoet en de chants van Blasquiz en Vander naar de voorgrond komen – een moment dat zeker uw bijzondere aandacht zal opeisen.

De muziek van Magma is voor velen een brug te ver en het vergt een brede definitie van progressieve rock om ze überhaupt onder deze paraplu te kunnen ondervangen. Voor de liefhebbers is deze heruitgave in ieder geval zeer sterk aan te raden. Een uitblinker, zelfs binnen het uitgebreide live oeuvre van de groep. Overigens ook gewoon verkrijgbaar op cd.