Ayres, MarvinAlbum

Different cook, zoals de Fransen zeggen. Marvin Ayres was in de jaren ’80 en ’90 sessiemuzikant en in die hoedanigheid mede schuldig aan platen van onder andere Culture Club en Simply Red. Sinds 1999 is hij vooral ‘bekend’ van zijn ambiente avant-garde werk en zijn collaboraties in de hogere kunsten, soundtracks bij tentoonstellingen en kunstfilms en dergelijke. Verder zou zijn waarde voor een site als deze kunnen liggen in Mask. Dat is zijn samenwerking met Sonja Kristina, de zangeres van prog-legende Curved Air. Deze laatste band die volgens de geruchten bezig is met een doorstart.

Ayres maakt dus ambiente muziek en dat is een beetje een raar kunstje. Ambiente stukken hebben – bijna per definitie – kop noch staart, faden in en faden out en daar tussenin mag het niet te druk worden. Stemmingsmuziek of -klanken, dus. Daarmee krijgt de muziek een vrijblijvendheid die het lastiger maakt om er iets intelligents van te vinden. Het raakt je, of het raakt je niet.

Ayres creëert zijn muziek door strijkinstrumenten, zijn stem en een piano op te nemen en die klanken te vervormen. Door die cello en violen krijgt zijn werk natuurlijk een klassiek tintje, waardoor raakvlakken met het werk van modern-klassieke componisten als Henryk Gorecki en Arvo Pärt te horen zijn. Vooral gedragen stukken als Forever Is Now en I Wish I Was The Sky roepen Gorecki’s meesterwerk “Symphonie Nr. 3” in herinnering. Dat is prettig, al haalt Ayres dat niveau natuurlijk niet. Door het trage, slepende karakter van de stukken komt ook het vroege werk van Brian Eno en Aphex Twin in me op.

Bij dit soort muziek ligt de saaiheid op de loer, net als de tendens om te verzanden in stukken die het ook fijn doen in liften, maar Ayres blijft ver van dergelijke valkuilen. De plaat is afwisselend. Zo volgt de a capella gezongen traditional The Bark That Is Bearing op het sombere Forever Is Now. Omdat er nauwelijks stukken op staan met een melodie kun je de componist ook moeilijk van muzak beschuldigen. Daarbij schuren sommige composities ook prettig dissonant langs de randen van de geijkte klankleer (Ze zijn expres wat aan de valse kant!).

Dit lijkt op muziek van het type ‘dat kan me zussie ook’, maar ik weet uit ondervinding hoe lastig het is om te maken. Je doet snel teveel, de productie is veeleisend en probeer maar eens inhoudelijke muziek te maken met wat vegen gegalmde klankschaal. Ayres heeft het grote voordeel dat hij dankzij zijn strijkinstrumenten heel warm en akoestisch kan klinken en tegelijk kil en elektronisch kan produceren. Een fraaie, sobere cello-partij in een stukje als Harold is schitterend en doet me verlangend uitkijken naar de 5.1 versie die er ook van deze plaat zal verschijnen.

De hamvragen: Progressief in de ware betekenis van het woord? Nou, voor een ‘avant-garde album’ komt het me hier en daar wel verdacht bekend voor, hoor. Prog? In geen honderdduizend jaar! Mooie plaat? Vind ik zeker, maar – zoals de Denen het noemen – lang niet ieders cup of tea. Interessant? Absoluut!

Erik Groeneweg