MelloboatConcert

Om onze lezertjes optimaal te informeren over de conditie van de prog, reizen de schrijvers van Progwereld de hele planeet over om per land te kunnen rapporteren over belangwekkende ontwikkelingen en evenementen in de muziek. Elke keer weer trotseren onze zelfontziende recensenten de geestdodende glamour van staatsbanketten en diplomatieke rendezvous, de sleur van eindeloze ontdekkingstochten door oerwouden en overwoekerde ruïnes, en de gevaren van nachtelijke binnensteden en missies in geheime laboratoria om de Nederlandse progliefhebber op de hoogte te houden. Zo is de Progwereldjet al in de Verenigde Staten, Ierland, België en Duitsland geland, en is Zweden ook meermaals aangedaan door onze onverschrokken reporters.

Zweden en de andere Noordse landen horen natuurlijk tot de belangrijkste producenten van de hedendaagde prog en wij houden wij die regio dan ook altijd nauwgezet in de gaten. Hierdoor vernamen wij dat Stefan Dimle, eigenaar van het vermaarde label Mellotronen en voormalig bassist van Landberk en Paatos, na jaren weer een editie van de Melloboat zou organiseren: een driedaagse cruise van Stockholm naar Riga en terug met optredens van onder meer Trettioåriga Kriget, Änglagård, Morgan Ågren, Devin Townsend en Opeth. Christopher Cusack was toe aan vakantie aanvaardde deze gevaarlijke missie, ronselde een goede vriend als reisgenoot en reisde af naar Zweden.

Na een paar dagen rondbanjeren door Stockholm en een preparty was het tijd om aan te monsteren op de Silja Isabelle. Meteen bleek dat het festival een nog aparter karakter zou hebben dan verwacht. Naast enkele honderden progliefhebbers waren er namelijk ook gewone passagiers aan boord, waaronder vrachtwagenchauffeurs, Russische toeristen, en nietsvermoedende Zweedse en Letse families die hun kroost dra onderworpen zouden zien worden aan ondeugdelijke herrie tijdens deze onvoorziene hellevaart. Alhoewel… Omdat de podia tijdens de reis vrij toegankelijk waren, hebben de bands ongetwijfeld nieuwe fans geworven. Er ontstond in elk geval een interessante uitwisseling tussen de karaokebar, waar voornamelijk Russische meezingers de revue passeerden, en het hoofdpodium waar Opeth een zeer harde set speelde, waar zelfs de Baltische zee harder van ging deinen. Piekfijn opgemaakte dames in korte jurkjes bij Opeth, vals kwelend metaltuig bij de karaokemachine: het hield het midden tussen Bosch, Bruegel (Sr.) en Steen.

Hoewel alle bands op de boot hun aanwezige fans niet zullen hebben teleurgesteld, waren niet alle optredens even inspirerend. Het fameuze Cressida was wat tam, en ook Saga (de Zweedse band, niet de Canadese) ontbrak het wat aan energie. De hoogtepunten van het festival, echter, waren bijzonder te noemen: Änglagård was op zichzelf de reis al meer dan waard en toonde zich zijn reputatie waardig. De band speelde ondermeer een deel van een uitdagende nieuwe compositie met sterke jazz-invloeden, maar besteedde ook veel aandacht aan hun drie studioalbums, waarbij de pas teruggekeerde gitarist van het eerste uur, Tord Lindman, zelfs een stukje zong. Met een nieuwe toetsenist en drummer was dit weliswaar niet de klassieke line-up, maar het optreden was er niet minder overtuigend om.

Zweedse legende Trettioåriga Kriget kwamen live, net als op plaat, beduidend jonger over dan de band daadwerkelijk is. Hoewel de groep al jaren tot mijn favoriete Zweedse artiesten behoort, was dit pas de eerste keer dat ik ze zag en ik verwachtte dan ook veel van dit optreden. De band stelde niet teleur: er werd gerockt, geswingd en geprogd met veel vertier en overtuigingskracht.

Plezier was sowieso iets wat veel bands kenmerkte. De ontspannen sfeer op de boot zorgde ervoor dat veel artiesten veel losser overkwamen dan in andere omstandigheden, wat zich vertaalde naar extra energieke optredens. Dit was vooral het geval bij Opeth, dat al eerder op de Melloboat had opgetreden: ondanks aanhoudende problemen met het geluid, waardoor de band pas anderhalf uur later (rond 2 uur ’s nachts!) kon beginnen, was het optreden vlammend en gedreven. De vorige keer dat ik de band zag, in december 2012, kwam met name frontman Åkerfeldt wat uitgeblust over en wist de band niet te overtuigen. Deze keer, echter, viel alles op zijn plaats. Wellicht verrassend gezien de aard van het festival speelde de band een set met voornamelijk harde nummers – weliswaar met een akoestische congaversie van Demon of the Fall.

Ook bij sterdrummer Morgan Ågren, onder andere bekend van Mats/Morgan en Kaipa, die met een paar vrienden kwam jammen, was plezier het sleutelwoord. Met zijn gasten speelde Ågren een uur aan grotendeels geïmproviseerde muziek, getekend door lol en virtuositeit in gelijke maten. De structuur van de improvisaties was gebaseerd op het werk van een van Ågren’s gasten, Devin Townsend – wat inhield dat het publiek verrast werd met zeer fraaie fusion-/spacemetalversies van Devin Townsend Project-composities. Aangenaam, zeer aangenaam.

Eerdere edities van de Melloboat werden onder andere gekenmerkt door de aandacht voor vroegere grootheden uit de progressieve rock en ook in 2013 was dat een rode draad. Een bijzonder optreden was dat van Palle Sundlin, bassist van het trio Life, die met alleen een akoestische gitaar en een effectenpedaal het enige album van de band (1970/Engelse versie 1971; link: https://www.progwereld.org/recensies/album/life-life) in zijn geheel speelde. Uiteraard was deze uitvoering slechts een schaduw van het origineel, maar niettemin was het indrukwekkend hoe Sundlin de geest van de composities wist te vatten. Hoe goed moet de band vroeger wel niet geweest zijn?

Tussen de optredens door konden de opvarenden een dagje doorbrengen in de Letse hoofdstad Riga. De fraaie middeleeuwse oude binnenstad is zeker het bezoeken waard en hoewel de stad, voornamelijk vanwege ‘Ryanairtoerisme’ en Britse vrijgezellenfeesten, uiterst toeristisch is, zijn de lokale pilseners erg smaakvol en de terrasjes op centrale plein op een zonnige middag zeer uitnodigend. Als intermezzo tussen twee avonden met uitstekende muziek was dit beduidend beter dan de aloude festivaltraditie Met Je Kater en Knappende Blaas Enkeldiep in de Pismodder in de Rij Staan voor de Dixies.

Zowel het concept als de uitvoering van de Melloboat waren zeer succesvol. Klaarblijkelijk maken Zweden niet alleen goede muziek, maar weten ze ook hoe deze tot haar recht kan komen. De bijzondere sfeer, de vrijheid die een optreden op een boot je geeft en de toegevoegde waarde van de dagexcursie maakten dat ik de bij een eventuele volgende Melloboat zeker weer zal proberen van de partij te zijn.

Christopher Cusack