MumAlbum

Bij het horen van IJsland denken we anno 2009 eerder aan banken, spaarders en reddingsplannen dan aan gekende toeristische trekpleisters als vulkanen, lavavelden, geisers, gletsjers, watervallen en zwavelbronnen. Ook het andere exportproduct wordt door de kredietcrisis overvleugeld, ondanks dat dit kleine eiland een bijzonder levendige (en interessante) muziekwereld kent. Wie nu niet veel verder komt dan het noemen van Björk of Sigur Rós, heeft dan ook naar mijn mening de laatste jaren niet goed op zitten letten.

Het gaat mij te ver om nu een opsomming te geven van verschillende, interessante IJslandse bands, maar Mum zou ik alleszins noemen. Deze band wordt in 1997 opgericht en bestaat uit twee multi-instrumentalisten en computernerds (Örvar Þóreyjarson Smárason en Gunnar Örn Tynes) en een lieftallige, klassiek geschoolde tweeling (Gyða en Kristín Anna ValtÃsdóttir). Dit laatste is overigens niet alleen mijn mening, want het erkende Schotse gezelschap Belle And Sebastian zet dit tweetal zelfs op één van zijn albumhoezen.

De ogenschijnlijk onwaarschijnlijke integratie van deze twee belevingswerelden wordt voor het eerst verwezenlijkt op “Yesterday Was Dramatic – Today Is OK” uit 2000, dat door de “prachtige combinatie van warme, analoge klanken en delicate elektronische ruis en ritmes” vaak meer dan uitstekende kritieken ten deel valt. Nog geen twee jaar later ligt het tweede album in de winkel, maar “Loksins Erum Við Engin” is aanvankelijk alleen in IJsland te verkrijgen. De plaat verschijnt echter dat jaar onder de titel “Finally We Are No One” ook wereldwijd, zodat nu de rest van de wereld getuige kan zijn van het tweede deel van Mums wonderlijke fantasiewereld.

“Finally We Are No One” gaat min of meer verder waar zijn bewierookte voorganger ophoudt. Ook nu worden akoestische instrumenten als accordeon, cello, gitaar, klokkenspel, melodica, piano en trompet gekoppeld aan allerlei breekbare elektronische bleeps, glitches en loops. Nieuw op deze tweede plaat is evenwel dat bij zo’n beetje de helft van de nummers de zang van de twee zusjes Valtýsdóttir over dit vreemdsoortige, elektro-akoestische klankentapijt te horen is. Bovendien lijkt de elektronica nu genoegen te nemen met een wat meer dienende rol, zodat de echte instrumenten meer bewegingsruimte krijgen.

Dat maakt de plaat mogelijkerwijs wat toegankelijker dan het debuut, maar een paar nauwgezette beluisteringen laat duidelijk horen dat de mannelijke helft van het kwartet het experimenteren nog niet verleerd is. “Finally We Are No One” staat immers bol van flinterdunne, haast minimalistische melodietjes die laag op laag tot volwaardige composities verwerkt worden. Het opeenstapelen van allerlei charmant gekraak en lieflijk gepruttel lijkt op het eerste gehoor kinderlijk eenvoudig, maar laat je niet op het verkeerde been zetten door dit ensemble!

Ofschoon de elf muziekstukken af en toe herinneringen oproepen aan Amiina, Belle And Sebastian, Boards Of Canada, Cocteau Twins, Efterklang, Radiohead, Sigur Rós en Under Byen, creëert het kwartet immers een behoorlijk excentriek en eigenzinnig brouwsel. De IJslanders weten met hun bevallige naïviteit de luisteraar moeiteloos te betoveren, zodat deze zich al snel in een feeëriek bad met heerlijke melodietjes en warme elektronische bleeps en beats laat onderdompelen. Deze soms sprookjesachtige onschuld vinden we ook terug in de schaarse songteksten, die blijkbaar vanuit het gezichtspunt van een minderjarige zijn geschreven.

Ãrvar Þóreyjarson SmÃrason, Gunnar Ãrn Tynes en de zingende tweelingzusjes Gyda en Kristin Anna Vaktysdóttir leveren met “Finally We Are No One” een even meeslepend als vertederend album af. Met minimale elektro-akoestische aankleding en lieflijke (fluister)zang husselt het ensemble immers schijnbaar achteloos tedere fantasie en wrede realiteit door elkaar. Ofschoon hier het elektronische klankenpakket iets minder buitensporig is ingekleurd dan op “Yesterday Was Dramatic – Today Is OK”, is Mum andermaal in staat om de luisteraar af en toe terug te doen laten verlangen naar zijn eigen, onschuldige kindertijd.

Frans Schmidt