Morse, NealBoek

Het vertrek van Neal Morse uit Spock’s Beard in 2002 sloeg in als een bom. Niemand, inclusief zijn eigen bandmaten (waaronder zijn broer Alan), zagen het aankomen. Iedereen had er wel een mening over en die getuigde in vele gevallen van weinig respect voor zijn keuze. Ik schreef er destijds nog een column over.

Toen Neal Morse in 2003 met zijn fenomenale soloalbum “Testimony” op de proppen kwam ging er een soort zucht van verlichting door de progwereld. Hij was voor de symfo ‘bewaard’ gebleven. In 2011 kwam hij met een vervolg op dat album met “Testimony 2”. Wat ik niet wist was dat hij in die tijd ook een boek uitbracht waarin hij zijn (levens)verhaal optekende. Dankzij de inzet van Bart Cusveller heeft het boek nu een Nederlandse vertaling gekregen en heeft Neal Morse op 12 juni 2018 het boek hier in Nederland gepresenteerd. Speciaal voor deze Nederlandse uitgave schreef Neal Morse een nieuw nawoord.

Het boek heeft 200 pagina’s en heeft dezelfde cover als zijn eerste “Testimony” album. De ondertitel is “De geïnspireerde en inspirerende reis van een muzikant in de symfonische rock”. Morse opent het boek met een proloog, gevolgd door een inleiding. Hierin vertelt hij voornamelijk over de eerste keren dat hij in aanraking kwam met Gods stem, zoals hij dat zelf stelt, en hoe hem dat in verwarring bracht. Daarna gaat Morse terug naar zijn jeugd en vertelt hij zijn levensverhaal. Het is leuk om te lezen hoe muziek er met de paplepel werd ingegoten en hoezeer dit een rode lijn door zijn leven (en dat van zijn broer Alan) is geweest. De kleine Neal Morse is verzot op de Beatles en wordt later enorm geraakt door bands als Genesis, Yes en Gentle Giant. Bart Cusveller heeft het boek erg prettig vertaald. Het leest soepel weg en zaken die je echt in het Engels moet laten, heeft hij in tact gelaten. Ik heb het boek op een zonnige zondagmiddag in één ruk uitgelezen. Ik had het overigens wel leuk gevonden als het boek ook wat foto’s zou bevatten, dan zou je nog meer een totaalervaring hebben.

Enigszins storend vond ik het feit dat bijna elk hoofdstuk eindigt met zinnen als “maar ik wist toen nog niet hoe mijn leven een wending zou krijgen”. In het begin voelt het een beetje als een cliffhanger, maar na verloop van tijd weet je dat wel. Ook de fase waarin hij beschrijft hoe hij van het ene naar het andere bandje hopte en daarin geen successen kende, wordt na verloop van tijd wat eentonig. Maar wat heeft deze man in veel bands gespeeld! Ongelofelijk wat een uithoudingsvermogen en wilskracht.

Het meest interessant is te lezen hoe Spock’s Beard ontstond, hoe hij voor het eerst Nick d’Virgillio ontmoet en het verhaal van het eerste platencontract. Dat eerste label deed een beschamend voorstel waar de band op een haar na mee in zee ging. Ik ben dan natuurlijk benieuwd welk label dat was, maar dat deelt hij helaas niet. Ook mooi om te lezen hoe groot de invloed van Greg Walker is geweest. De man met zijn eigen winkel onder de naam Synphonic die veruit de breedste en meest complete progcollectie ter wereld heeft. Ik bestel regelmatig cd’s bij hem.

Ik zat aan het boek gekluisterd wanneer Neal Morse vertelt over het ontstaan van het geweldige Spock’s Beard album “Snow” en hoe overduidelijk die teksten al over God en zijn zoektocht daarna gaan. Hij gaat uitgebreid in op zijn besluit om The Beard te verlaten (en de rol die Kerry Livgren van Kansas daarbij had) en hoe zwaar en intensief de weg naar dat vertrek is geweest. Als hij beschrijft hoe het gesprek met de band ging, kun je de pijnlijke sfeer duidelijk voelen. Daarna vertelt hij ook over zijn ontmoeting met Mike Portnoy en het ontstaan van Transatlantic.

Belangrijkste deel van het boek is Neal Morse zijn eerlijke en open relaas over zijn bekering tot het Christendom en daarin spaart hij zichzelf niet. Zo is zijn openheid over zijn worsteling met depressies eerlijk en zonder opsmuk.

Ik kan me voorstellen dat als je niet bekend bent met het Christelijk geloof sommige zaken wellicht wat ver van je bed en vreemd aan zullen voelen. Maar ik werd zelf echt geraakt door zijn persoonlijke verhaal en overwegingen hierin. In die zin zet zijn boek je zelf ook wel aan het denken en dat is soms helemaal niet verkeerd.

Heruitgave 2023

In 2023 verscheen de tweede druk van het boek en speciaal voor die gelegenheid schreef Neal een “Toegift” voor de Nederlandse versie. Die “Toegift” is vertaald door Peter van der Schelde, het originele boek was vertaald door Bart Cusveller. Een aanwijsbaar verschil in stijl is er overigens niet, ook wel omdat de “Toegift” niet meer dan dertien pagina’s beslaat. Als je de eerste druk al hebt, zou ik de tweede druk niet kopen, de meerwaarde is nagenoeg verwaarloosbaar.

Dat neemt niet weg dat er – naast een heleboel gebeden – ook lezenswaardige dingen in het hoofdstukje staan, zoals de hulp die Neal uit Nederland kreeg om zijn zendingswerk naar Europa uit te breiden. Vooral van promotor Max Paans, die een tournee langs Nederlandse en Duitse kerken en jongerenorganisaties organiseerde, en Colin Leijenaar, die voor deze en latere tours een band bij elkaar bracht.

Grappig is de anekdote over een bijeenkomst in een kerk in Bonn, waar honderden mensen op af kwamen in de veronderstelling dat ze Neal Morse, de muzikant, zouden meemaken. Ze kregen echter Neal Morse, de prediker, voor hun kiezen. Van die honderden bezoekers bleven er uiteindelijk zo’n twintig zitten, de rest vertrok tijdens de bijeenkomst geleidelijk aan.

Wonderlijk is ook dat Neal, die in zijn leven heel vaak in Europa is geweest, weinig blijk geeft van enig benul van de veelheid aan culturen en de complexiteit van landelijke of zelfs regionale gebruiken. Zo schrijft hij: “Ik begreep het cultuurverschil niet. Als je in Europa het evangelie brengt en mensen worden geraakt, dan laten ze dat niet merken. Dat is echt typisch iets voor Europa.” Een veel meer oppervlakkige analyse van Europa en Europeanen kun je bijna niet geven. Het is alsof wij zouden zeggen: “Alle Amerikanen zijn dik en luidruchtig”.

Ondertussen vertelt Neal ook het een en ander over de inspiratie voor zijn theaterstuk “God’s Smuggler”, waarvan de demo’s in mei van 2023 door de Inner Circle Fan Club werden uitgebracht. Neal schrijft dat hij meer dan veertig liedjes voor dat stuk geschreven heeft, maar dat hij op het moment van schrijven nog niet precies wist wat voor vorm het stuk gaat krijgen. Misschien lezen we dat in de derde druk.

Overigens vermeldt Amazon dat de Engelstalige versie van het boek uitpuilt van de prachtige foto’s uit de lange loopbaan van ome Neal. Ik weet niet hoe het met de eerste druk van de Nederlandse vertaling gesteld was, maar in de tweede druk is geen enkele foto te vinden. Daar had ik die hele “Toegift” graag voor ingeruild.

Erik Groeneweg