NEU!Album

Om met een opvolger van hun gelauwerde debuut te komen moet voor Klaus Dinger en Michael Rother een helse klus zijn geweest. Het eerste NEU!-album geldt als een van de mijlpalen binnen de Duitse popmuziek; een muzikaal statement dat in feite de muziek overstijgt en een fascinerend samenspel is van beeldende kunst, spontaan ontstane muziek en onverwerkte emoties. Dat laatste komt vooral op het conto van Dinger die met zijn tegelijkertijd even hartstochtelijke als wanhopige apache beat uiting geeft aan zijn onbereikbare liefde. Rother is daarentegen de muzikant die met beide benen op de grond staat. Nuchter, muzikaal zeer functioneel en relativerend, zonder uit de bocht te vliegen. Hij kleurt zo de drift van Dinger wat optimistischer en vrolijker in.

Natuurlijk is die eerste NEU!-plaat nimmer te overtreffen, dat wisten Dinger en Rother begin 1973 ook toen zij gedurende vier nachten hun tweede album opnamen, wederom onder leiding van Conny Plank. De eerste vier stukken op het album liggen in het verlengde van het debuut en voegen zelfs wat toe: het geluid is iets minder kaal en meer geproduceerd. Het streven naar perfectie om deze stukken zo goed mogelijk op te nemen – met name Für Immer is de overtreffende trap van Hallogallo van het debuut – leidt ook tot het spenderen van het volledige opnamebudget aan dit eerste, veelbelovende deel van de plaat. In een vlaag van verstandsverbijstering pakt het duo de zojuist uitgebrachte single Super / Neuschnee en speelt deze op een Telefunken platenspeler op verschillende snelheden af, voegt de normale versies toe, laat af en toe de naald even over de single vliegen en haalt nog wat geintjes uit met een cassetterecorder. Gevolg: de tweede kant van het album is gevuld.

De artistieke uitweg valt niet bij iedereen in goede aarde (de kritieken zijn niet mals, vooral in Duitsland), maar tegelijkertijd is NEU! zijn tijd ver vooruit. In feite is er sprake van het eerste remix-project. Niet in de zin des woords van het herinterpreteren op diverse wijze van een nummer, maar wel het spelen met de vorm van de uitvoering. Ook de hoes speelt daar fraai op in, met pasfoto’s van beide heren in de klaphoes en dikke strepen door foute informatie. Wederom komt NEU! met een artistiek statement in plaats van een verzameling composities. Mede daarom een typisch voorbeeld van hoe eigenzinnig er begin jaren zeventig in Duitsland muziek wordt gemaakt en die in feite ook de hele Krautrock-scene typeert: allesbehalve conventioneel en traditioneel klinken ten opzichte van muziek uit (met name) Engeland en Amerika. Frappant komt vanuit die landen (en ook uit Japan) de lof ten opzichte van dit album, juist omdat er niets wordt gekopieerd. Voor wie er voor open staat zijn dit nieuwe geluiden.

Zo begint NEU! 2 als een haast perfectie opvolger van het debuut, zo eindigt het album als een muzikale versie van Dr. Jekyll & Mr. Hyde. Een aspect waarvan ook op de derde NEU!-plaat sprake is, met Dinger en Rother die als volstrekt uit elkaar gegroeide lieden op elke plaatkant afzonderlijk hun toekomstige solowerk uitstippelen. NEU! 2 is in dat opzicht nog een echte groepsplaat van twee musici die persoonlijk haaks op elkaar staan, beiden inspiratie opdoen en derhalve zulke extreme klanken produceren.

Jarenlang is NEU! 2, oorspronkelijk uitgebracht op het Brain label, een haast onvindbaar album, waarvan ook een Engelse persing op United Artists veel gezocht is bij verzamelaars. In de loop van de jaren negentig is er – dankzij allerhande juridisch gesteggel – pas sprake van officiële heruitgaven. Dinger houdt lange tijd de boot af, omdat hij zint op commercieel succes en met de NEU! catalogus wil binnenlopen – wat uiteindelijk niet lukt, omdat hij eerst zijn torenhoge schulden moet aflossen. Uiteindelijk sluiten Dinger en Rother dankzij Herbert Grönemeyer een deal in 2001. Aanvankelijk onder de vlag van EMI, maar al snel op diens Grönland label, waar ze tot op de dag van vandaag verkrijgbaar zijn.

Is NEU! 2 een mislukt project? Nee. De spontaniteit wint het van vooropgezette ideeën. Dat maakt dit album 45 jaar later nog steeds volstrekt uniek.