Orphaned LandAlbum

Eeuwenlang al is muziek een fenomeen dat mensen bindt. Talloze vriendschappen zijn opgebouwd rondom een gedeelde muzikale interesse, en relaties kunnen stuklopen op muzikale voorkeuren. De beroemde zeventiende-eeuwse Nederlandse intellectueel en sociofiel Constantijn Huygens, bijvoorbeeld, had vele muziekvrienden en –vriendinnen met wie hij regelmatig de laatste hits uitwisselde, aan de klavecimbel aanschoof of de viola da gamba ter hand nam. Het Israëlische metalgenootschap Orphaned Land, dat met “The Never Ending Way of ORwarriOR” zijn vierde studioalbum uitbrengt,  gelooft ook in de bindende kracht van de muziek. Op hun website staat immers het volgende:

‘Dag na dag, op ieder nieuwsprogramma op deze planeet, is het conflict in het Midden-Oosten een hoofdonderwerp, en het is een van de redenen waarom de wereld waarin wij allemaal leven een vreemde wereld is. Decennialang is iedere poging om vrede te stichten tussen Israël en de Arabische wereld nutteloos gebleken, en het dodenaantal blijft stijgen. Waar politici geen succes hebben geboekt, is zomaar een metalband, die hun muziekstijl gedurfd “Jewish Muslim Metal” of “Middle Eastern Progressive Metal” noemen, erin geslaagd om het onvoorstelbare te bewerkstelligen, en hebben zij Israëliers en Arabieren weten te verenigen ondanks al hun culturele, religieuze en politieke verschillen en conflicten!’

Hoewel ik geenszins betwist dat het streven van de band uiterst nobel is, vraag ik mij toch af of deze jubelende omschrijving niet getuigt van een zekere politiek-historische naïviteit. Hoe het ook zij (dit is immers niet Politieke-Beschouwingwereld): de multiculturele samenstelling van de band heeft geleid tot een uiterst gevariëerd geluid, waarin invloeden uit de Westerse metal en (prog)rock gecombineerd worden met melodieën en instrumenten uit het Midden-Oosten. Vanuit dit muzikale perspectief wordt vervolgens in het Engels, Arabisch, Hebreeuws en Jemenitisch gezongen over de zogenaamd mythische krijger ORwarriOR, een Messiasfiguur dat volgens de profetieën het Midden-Oosten zal herenigen. Voor de benodigde hemelse noten heeft de band Steven Wilson weten te strikken, die met een blik Mellotronklanken naar zijn tweede thuisland Israël is afgereisd om de toetsen en de productie van het album op zich te nemen. Het resultaat van dit al is een potentiëel interessant progmetalalbum dat echter al te zeer aan zendingsdrang lijkt te lijden.

Na mijn twijfels bij het concept aangegeven te hebben kan ik mij dan nu volledig richten op de muzikale eigenschappen van “The Never Ending Way of ORwarriOR”. Zoals de Britse komiek Bill Bailey immers heeft laten zien met zijn progrocktribute The Leg of Time, is de tekstuele kant bij progressieve rock (en metal) vaak de achilleshiel (Leg of Time, achilleshiel… enfin). Ook Orphaned Land heeft muzikaal meer te bieden dan tekstueel. Evenals progmetalgezelschappen als Opeth en Subterranean Masquerade wisselt de band progressieve death metal en progrock af, waarbij volop ruimte is voor excursies naar andere soorten muziek. Zo wordt de toon reeds gezet met het openingsnummer Sapari, dat begint met een a-capella gezongen Mid-Oosterse melodie die al gauw overgenomen wordt op volle metalsterkte, met op de achtergrond de alomtegenwoordige – en derhalve wellicht ietwat overdadige – Mellotronklanken van Steven Wilson.

Echter, daar waar Sapari metal en Oosterse klanken met elkaar vermengt, is een nummer als From Broken Vessels veel sterker gericht op Westerse progmetal, terwijl Olat Ha’tamid weer meer afhankelijk is van traditionele Mid-Oosterse melodieën. Als gevolg van deze soms verschuivende accenten zit er tussen de nummers vaak een behoorlijk kwaliteitsverschil. De nummers die het traditionele progidioom proberen te doorbreken zijn veel spannender dan nummers als The Warrior, dat haast uit de fabriek van Rhapsody of Fire (minus Italiaanse falsetstem) of Symphony X had kunnen komen, en dat eindigt in een generisch, op John–Petrucci-(ten tijde van “Metropolis Pt. II”)-leest geschoeid ‘gevoelig’ shredsolo. Het is opmerkelijk dat een band met een dergelijk origineel eigen geluid zich toch geroepen voelt om ook dertien-in-een-dozijn-nummers af te leveren, en deze neiging maakt dan ook dat “The Never Ending Way of ORwarriOR” een tamelijk wisselvallige plaat is.

Hoewel Orphaned Land met “The Never Ending Way of ORwarriOR” een interessante progmetalplaat heeft afgeleverd, is het album over de gehele linie bezien toch ietwat teleurstellend. Het concept is wellicht al te groots, maar omdat mijn Jemenitisch wat roestig is, valt mij dat niet altijd even sterk op, maar vooral muzikaal heeft Orphaned Land toch vaak de aandrang om terug te vallen op een bekend progmetalidioom. Puur als progmetalproduct beschouwd is “The Never Ending Way of ORwarriOR” uitstekend te noemen, maar voor mensen die juist aangetrokken worden door de afwijkende invalshoek van de band is dit album al met al misschien toch te ouderwets.

Christopher Cusack