Een kleine drie jaar hebben we moeten wachten op een nieuw album van O.S.I., het samenwerkingsverband van Fates Warning gitarist Jim Matheos en Chroma Key hoofdman Kevin Moore. De eerste kennismaking was een sensatie: “Office Of Stategic Influence” was zonder meer mijn plaat van 2003. De mokerharde riffs in combinatie met de sombere stem van Moore, de knappe zanglijnen, de slimme klankschilderijen en het strakke drumwerk van Portnoy maakten het een overdonderende luisterervaring. Dat “Free” die ervaring niet kon evenaren, stond al voor de eerste draaibeurt vast. Het Moeilijke Tweede Album Syndroom slaat weer toe.
Bij eerste beluistering lijkt duidelijk dat Matheos zich deze keer veel minder heeft laten overrulen door de creatieve stoomwals Moore. “Office…” zou immers een soloplaat van Matheos worden, tot Moore met de basale ideeën aan de haal ging. Dit keer zijn de nummers dichter bij de oorspronkelijke ideeën gebleven. Daarmee is “Free” een meer riff-georiënteerd album geworden, minder een onder soundscapes bedolven collectie liedjes.
Natuurlijk zijn de samples en synthesizervleugjes gebleven, op de achtergrond pruttelt en reutelt de muziek als een oud koffiezetapparaat, maar op de voorgrond staan de gitaarliedjes die het midden houden tussen Porcupine Tree en King’s X. Harde gitaarlijnen domineren, waardoor het album een hechter en compacter geheel vormt dan de eerste plaat. Dat hoor je ook in het basspel: Joey Vera is meer een metalbassist, veel functioneler dan de jazz-prog specialist Sean Malone.
Zoals gezegd, de verrassing is eraf. Toch is “Free” weer een prachtig album met veel schitterende stukken. In Home Was Good hoor je alles waar de band goed in is: ambiante klanken, sobere zang en ruig gitaarwerk. De combinatie van computerdrums en de menselijke maat van Portnoy, één van de sterkste troeven van O.S.I., hoor je duidelijk in Bigger Wave. O.S.I. heeft een heel karakteristiek, herkenbaar geluid: strak, ingehouden, fel. Ook Simple Life is een bloedmooi nummer, met zowaar een bluesy gitaarsolootje. Slotnummer Our Town is een fraaie akoestische afsluiter.
“Free” is niet zo sterk als “Office…”. De nummers zijn toch wat eenvormiger, er zit weliswaar geen enkel slecht nummer tussen, maar ook geen briljante uitschieter, misschien op Once na. Ik mis net dat beetje extra dat van “Office…” zo’n wereldplaat maakt. Dat neemt niet weg dat élk nummer van O.S.I. een aanwinst is en in dat opzicht is “Free” een kostbaar kleinood. Het blijft een bijzondere band met een volstrekt uniek geluid dat op “Free” wel minder helder over het voetlicht komt, maar toch voor een klein uurtje heel mooie muziek zorgt.
Natuurlijk is er van “Free” ook weer een special edition met zes extra nummers.
Erik Groeneweg