Pain Of Salvation

BE

Info
Uitgekomen in: 2004
Label: InsideOut
Website: Pain Of Salvation
MySpace: Pain Of Salvation

Progwereld interview
Tracklist
Prologue:
Animae Partus ["I Am"] (1:48)
I Animae Partus:
Deus Nova (3:18)
Imago [Hominus Partus] (5:11)
Pluvius Astivus (5:00)
II Machinassiah:
Lilium Cruentus [Deus Nova] (5:28)
Nautica [Drifting] (4:58)
Dea Pecuniae (10:09)
III Machinageddon:
Vocari Dei (3:50)
Diffidentia [Breaching The Core] (7:36)
Nihil Morari (6:21)
IV Machinauticus:
Latericius Valete (2:27)
Omni (2:37)
Iter Impius (6:21)
Martius / Nauticus II (6:41)
V Deus Nova Mobile:
Animae Partus II (4:08)
Daniel Gildenlöw: zang, gitaar, opa's mandola, percussie, programmering, samples
Kristoffer Gildenlöw: basgitaar
Johan Hallgren: gitaar, percussie
Fredrik Hermansson: piano, harpiscord, samples, percussie
Johan Langell: drums, percussie
Met medewerking van:
Blair Howatt: stemmen
Jim Howatt: stemmen
Kim Howatt: stemmen
Cecilia Ringkvist: stemmen
[The Orchestra Of Eternity] Camilla Arvidsson: viool
Mihai Cucu: viool
Kristina Ekman: viola
Sven-Olof Juvas: tuba
Asa Karlberg: dwarsfluit
Anette Kumlin: hobo
Magnus Lanning: cello
Nils-Ake Pettersson: klarinet
Dries van den Poel: basklarinet
Scarsick (2007)
BE (2004)
12:5 (2004)
Remedy Lane (2002)
The Perfect Element Part 1 (2000)
One Hour By The Concrete Lake (1998)
Entropia (1997)

Een half jaar na het akoestische live album “12:5” verschijnt de langverwachte nieuwe studioplaat van Pain Of Salvation, “BE”, een pretentieus conceptalbum over het ontstaan en het vergaan van de mensheid. Dat Daniel Gildenlöw niet van de straat was, maar een belezen intellectueel met diverse studies achter de rug, hadden we intussen wel begrepen, maar BE lijkt wel een omgevallen boekenkast. In het boekje bij de cd legt hij niet alleen uit waar de plaat ongeveer over gaat, hij geeft ook tips, feiten, feitjes, aanknopingspunten en een literatuurlijst met meer dan 70 titels voor verdere studie. Goeie genade, zelfs Neal Morse, die als herboren Christen toch iets uit te leggen heeft, is niet zo drammerig! En moesten die liedtitels nou echt in het Latijn?

“BE” is het resultaat van twee theorietjes die Gildenlöw al jaren door het hoofd spoken. Het eerste is de gedachte dat God in het begin net zo verloren en verward moet zijn geweest als wij en daarom de mensheid schiep om zijn eigen bestaan te helpen verklaren, ongeveer zoals wij de computer ontwierpen. En wie ooit “Star Trek The Motion Picture” heeft uitgezeten, weet dat computers vervolgens weer een schepper gaan bedenken om hun eigen bestaan te duiden.

Het tweede theorietje kwam Gildenlöw op het spoor tijdens een studie Culturele Geschiedenis; in alle mythen en scheppingslegenden zitten overeenkomsten die te opvallend zijn om te negeren, overeenkomsten die een blauwdruk lijken te zijn voor een cyclus die in de geschiedenis van de wereld steeds verstrekkende gevolgen heeft gehad. Zoals je in sommige planten sporen schijnt te kunnen vinden van eerdere bestaanvormen, zo zijn die er misschien ook in de mens of is de mens een eerdere bestaansvorm van wat na ons moet komen. “Life, the universe and everything”, zou Douglas Adams zeggen. En dat allemaal op een progplaatje. Waar “BE” dan vervolgens echt over gaat is moeilijk te zeggen, want naast statistieken over de wereldbevolking, verhandelingen over elektromagnetische velden en de toren van Babel was er in het boekje geen plek over voor de liedteksten. Begrijpelijk maar jammer, omdat Daniel als gebruikelijk nauwelijks verstaanbaar zingt. In grote lijnen lijkt het me hierover te gaan: er ontstaat een god, die schept de mens, de mens maakt er een zootje van, de mens sterft bijna uit, uit de puinhopen ontstaat een nieuwe god. Maar totdat op de POS-website de teksten verschijnen houd ik graag wat slagen om de arm, het kan ook over plasticschaarste in Legoland gaan.

Oh ja, er staat ook nog muziek op de plaat. Die muziek wordt voor een belangrijk deel beïnvloed door The Orchestra Of Eternity, een negental klassieke muzikanten. Gildenlöw heeft voor hen schitterende partijen geschreven, mooie strijkjes en andere instrumentale stukken. Ook als deze muzikanten meespelen met de band, voegen zij een diepere laag aan de muziek toe. Vooral fluitist Asa Karlberg krijgt een glansrol.

Naast de bekende Pain Of Salvation progmetal heeft Gildenlöw zich voor “BE” laten inspireren door klassieke muziek, folk, gospel en musicalinvloeden. Zo bevat de plaat een soort van Jethro Tull-persiflage in Imago (Homines Partus) van het type “de elfenkoning danst rond het vuur met de draak” en is Nauticus (Drifting) een schitterend stukje gospel van de soort waar Moby graag een beat onder zet. Alsof Daniel Gildenlöw niet met The Flower Kings, maar met The Blind Boys From Alabama een plaat heeft gemaakt.

Aanhangers van de theorie die wil dat het glas altijd half leeg is, kunnen beweren dat “BE” een misbaksel is, waarop goed beschouwd maar zes echte POS-stukken staan naast een heleboel gedoe. Een zonnig en positief type als ik kan daar gelukkig niet alleen op antwoorden dat die zes nummers wel heel erg goede POS stukken zijn, met als uitschieter de bloedmooie ballad Iter Impius, maar ook dat “BE” bij elke draaibeurt groeit en dat ook de instrumentale, filmische stukken schitterend zijn. Het is wel waar dat de band op deze plaat niet zo heel veel te doen heeft, maar ik geniet erg van het pianowerk van Fredrik Hermansson en de fretloze bas van Kristoffer Gildenlöw.

Als ik me al ergens aan stoor, dan is het aan het voortdurende geouwehoer dat zeker de eerste helft van de plaat de muziek in de weg zit. Het lijkt wel alsof er onder elk stuk een stemmetje zit, soms babbelen er twee mensen door elkaar heen, Nauticus (Drifting) eindigt zelfs met een soort humoristische sketch. Vocari Dei, een hartverscheurend mooi instrumentaaltje, wordt verpest door een stortvloed aan stemmetjes die de muziek overstemt. Die stemmen vertellen wel een bijzonder verhaal, maar als ik mag kiezen hoor ik liever de muziek dan het hoorspel.

Daarnaast moet je wel wat geduld hebben: het eerste échte POS-nummer is pas na een kwartier aan de beurt. Voor die tijd heb je onder andere al een bijzonder fraai stuk filmische pianomuziek achter de kiezen, maar als je eigenlijk zit te wachten op rock in het verlengde van “Remedy Lane” moet je even doorbijten.

Ik zal niet zeggen dat dit nieuwe album alle vorige overtreft, maar ik ben toch erg onder de indruk van deze prestatie van Gildenlöw, van de rijkheid aan muzikale ideeën en eigenlijk toch ook wel van de reikwijdte van zijn conceptverhaal. Het kan zijn dat “BE” ook weer een tussenplaat is, maar het lijkt mij vooral dat Pain Of Salvation hiermee een voorzichtige tweede stap zet in een nieuwe richting die is aangegeven door “12:5”, een richting met meer ruimte voor akoestische en theatrale muziek. Die stemmetjes hoeven voor mij op een volgende plaat niet terug te keren, maar The Orchestra Of Eternity is altijd welkom. Voorlopig staat “BE” hoog in mijn top 10 voor 2004.

Erik Groeneweg

Koop bij bol.com

Send this to a friend