Pink FloydDVD

De concertfilm “Pink Floyd Live At Pompeii” is een bijzonder fascinerende registratie van een zeer uniek concert dat ontstaan is uit een oorspronkelijk idee van Adrian Maben. Deze Franse regisseur wil namelijk een concertfilm maken, die duidelijk verschilt van de gebruikelijke concertregistraties met band en publiek. Daarbij wil hij ook een artistiek verantwoorde film maken met niet alleen aandacht voor het concert zelf.

Nadat hij in Italië op vakantie is geweest, heeft Maben de perfecte locatie voor zijn nieuwe project gevonden. In zijn ogen is het verlaten amfitheater van de verwoeste Romeinse stad Pompeii niet alleen visueel (met haar bewogen geschiedenis), maar ook akoestisch zeer interessant. Het idee achter deze concertfilm is dat Pink Floyd optreedt zonder enig publiek. De band ziet dat wel zitten op voorwaarde dat het project wordt opgenomen met de best mogelijke apparatuur.

Het concert wordt begin oktober 1971 in slechts drie dagen opgenomen en gefilmd. Pink Floyd heeft dan net een opnamesessie voor BBC’s “Sound Of The Seventies” achter de rug en staat op het punt om, ter promotie van het nog te verschijnen “Meddle”, op tournee te gaan. Vanwege enkele logistieke problemen ziet Adrian Maben zich echter genoodzaakt om de band na deze tournee opnieuw uit te nodigen. Deze opnamen vinden tussen 13 en 20 december 1971 plaats in een tv-studio in Parijs. Dit is voor de regisseur de uitgesproken gelegenheid om enkele informele interviews met de bandleden op film vast te leggen. Het viertal werkt echter, getuige de melige antwoorden, niet echt mee.

“Pink Floyd Live At Pompeii” is oorspronkelijk bestemd voor televisie, maar wordt in september 1972 vertoond tijdens het filmfestival van Edinburgh. De overwegend positieve reacties doen de band en de regisseur besluiten om de hele film eind 1972 in de bioscoop uit te brengen. Omdat “Meddle” en “Obscured By Clouds” inmiddels op de markt zijn verschenen, komt Adrian Maben met het idee de film te koppelen aan het nog te verschijnen nieuwe album. En laat dat album nou “Dark Side Of The Moon” heten.

In samenspraak met de band besluit hij daarom enige opnamen te maken van de bandleden terwijl die in de Abbey Road Studios in Londen aan het werk zijn aan het nieuwe album. Niemand kan op dat moment weten wat voor artistieke en commerciële klapper “Dark Side Of The Moon” zal gaan worden. De uiteindelijke versie van “Pink Floyd Live At Pompeii”  is dus feitelijk een samensmelting van beelden uit drie locaties, te weten Pompeii, Parijs en Londen.

Na een korte ouverture (een vroege versie van Speak To Me van “Dark Side Of The Moon”) opent “Pink Floyd Live At Pompeii” met het eerste deel van Echoes. Tijdens de film worden de beelden van de musicerende bandleden voortdurend afgewisseld met die van Pompeii, waardoor duidelijk wordt dat deze verwoeste stad als een soort extra personage fungeert. We zien beelden van rondslenterende Pink Floyd-leden over het vulkanische landschap, afgewisseld met beelden van de ruïnes van Pompeii.

De filmopnamen van Parijs zijn tamelijk eenvoudig te herkennen. Deze bestaan uit beelden van de vier leden, terwijl achter hen op een doek de beelden uit Pompeii te zien zijn. De opnamen in de Abbey Road Studios zijn ook makkelijk te herkennen. Zo zien we bijvoorbeeld na het eerste deel van Echoes Roger Waters aan het werk met twee EMS Synthi-AKS synthesizers voor On The Run. Bij Us And Them zien we Richard Wright achter zijn Steinway de pianopartij inspelen en bij Brain Damage zien we David Gilmour aan het werk, die met zijn Lewis-gitaar enige overdubs inspeelt.

In 2001 wordt Adrian Maben benaderd voor de dvd-versie van “Pink Floyd Live At Pompeii”. Hiervoor besluit de regisseur een zogenaamde ‘director’s cut’ van de film te maken met niet eerder verschenen beelden. Op zich klinkt dit erg veelbelovend, maar omdat er geen extra beeldmateriaal voor handen is, besluit hij enkele recente computeranimaties van de BBC en NASA in de originele film te verwerken. Voor de puristen onder ons klinkt dit zeer beangstigend en ik moet -helaas- toegeven dat het resultaat zeker te wensen overlaat.

Zo heeft Adrian Maben, in zijn oneindige wijsheid, zelfs het legendarische begin van de film, waarbij de camera tijdens het eerste deel van Echoes langzaam inzoomt op de band, vervangen door een aantal computeranimaties van het heelal. Tijdens het tweede deel van dit nummer zien we zelfs een door computers gemaakte voorstelling van de uitbarsting van de Vesuvius en de daarbij gepaard gaande vernietiging van Pompeii. Leuk voor de historici, maar de Pink Floyd-fan is daar niet blij mee.

Video

De dvd wordt gepresenteerd in anamorfisch breedbeeld met een beeldverhouding van 1.78:1. Dit is verkregen door de beeldverhouding van de originele film van 1.33:1 te verknippen. Met de leeftijd van de film in het achterhoofd is de luminescentie bevredigend te noemen. Dat geldt ook voor de resolutie en schaduwdetaillering, waardoor het beeld over het algemeen zeer scherp te noemen is. Hier en daar is wel wat korrelig beeld zichtbaar, waardoor het beeld wat minder scherp wordt. Dit is een, zeker voor een film uit 1971, zeer behoorlijke transfer.

“Pink Floyd Live At Pompeii” is zeker niet de meest kleurrijke concertfilm die ik ooit gezien heb. Mede door de nogal troosteloze achtergrond van het amfitheater zijn de kleuren getemperd. Ook het kleurloze, bijna grijsachtige, landschap rond de vulkaan, waar we de band zien rondwandelen, is hier debet aan. Wanneer er beelden van de stad vertoond worden, komen de kleuren pas echt goed tot hun recht, maar dit gebeurt sporadisch. De nieuwe computeranimaties zijn vanzelfsprekend erg kleurrijk, maar of ik daar graag naar kijk is een andere kwestie. Al met al komen de kleuren er nogal bekaaid bij af, maar dit is wel een zeer getrouwe weergave van de werkelijkheid.

Als laatste wil ik over de beeldkwaliteit het volgende kwijt. Het kwaliteitsniveau van de totale transfer wordt geregeld naar beneden gehaald door het af en toe zeer vervelend opduiken van aliasing. Dit is het trillende beeld dat vaak te zien is bij dicht bij elkaar aanwezige beeldlijnen, zoals in dit geval de trappen van het amfitheater tijdens het overzichtsbeeld, de detaillering van de voorkant van de PA en de gitaarsnaren. Door de gehele voorstelling blijft dit helaas een heikel punt.

Audio

Vanwege het feit dat de mastertapes van het concert niet meer beschikbaar zijn, heeft Adrian Maben voor slechts één geluidsspoor gekozen: een Dolby Digital 2.0 stereospoor. De dynamiek en geluidskwaliteit van dit audiospoor zijn geenszins te vergelijken met wat we vandaag de dag gewend zijn. De opnamen van het concert en de interviews klinken echter ruim voldoende, zeker voor een opname uit 1971. Bovendien zijn er absoluut geen synchronisatieproblemen te bespeuren.

De akoestiek van het amfitheater laat zich echter af en toe in de nummers horen, maar dat heeft toch ook wel zijn charmes. Luister maar eens naar het walvisachtige gitaarstuk van David Gilmour aan het begin van het tweede deel van Echoes of naar het drumgeroffel van Nick Mason tijdens A Saucerful Of Secrets. Ook het gepiel van Richard Wright op het Farfisa-orgeltje in combinatie met de Binson Echorec tijdens Set The Controls For The Heart Of The Sun klinkt erg fraai.

Concluderend kan gesteld worden dat “Pink Floyd Live At Pompeii”, ondanks het feit dat er geen Dolby Digital 5.1 surroundmix gebruikt is, een zeer acceptabele geluidskwaliteit kent. Bovendien kent de geremasterde stereomix bijna geen ruis en ander auditief ongerief.

Extra’s

“Pink Floyd Live At Pompeii” bevat een uitgebreide selectie aan bonusmateriaal, waaronder een interview met Adrian Maben, de originele concertfilm (waarvoor hulde!), een fotogalerij, een beknopte discografie, een korte geschiedenis van Pompeii, de teksten van Echoes en Set The Controls For The Heart Of The Sun en wat restmateriaal onder de titel “Odds ‘N’ Sods”.

In het bijna vijfentwintig minuten durende interview met Adrian Maben vertelt de regisseur enthousiast over de hele gang van zaken rond het ontstaan van “Pink Floyd Live At Pompeii”. Hij vertelt onder meer over hoe hij voor het project in Italië terechtkwam, hoe hij met PF in aanraking kwam en waarom hij dit project zonder publiek gefilmd heeft. Daarnaast vertelt hij over de problemen met de stroomvoorziening en de extra opnamen in Parijs en Londen. Tegen het einde verklaart hij ook zijn beslissingen ten aanzien van de ‘director’s cut’.

De toevoeging van de originele concertfilm is in mijn ogen de belangrijkste bonus van deze dvd. Hier is alleen Echoes (Part 1), Careful With That Axe, Eugene, One Of These Days, Mademoiselle Nobs, Set The Controls For The Heart Of The Sun en Echoes (Part 2) te zien. Dus zonder interviews en het werk in de studio, maar gelukkig ook zonder die recentelijk toegevoegde computeranimaties van de ‘director’s cut’. Helaas is de beeldkwaliteit wat minder goed dan bij diezelfde ‘director’s cut’. Dit is vooral te merken aan de hoeveelheid aliasing. Bovendien is de beeldverhouding niet 1.78:1 anamorf, maar gewoon 1.33:1. Dit is echter wel de oorspronkelijk beeldverhouding, zodat puristen onder ons weer adem kunnen halen. De geluidskwaliteit is echter hetzelfde als bij de ‘director’s cut’.

De fotogalerij bestaat uit 23 foto’s, afkomstig uit de concertfilm. De discografie bestaat uit de albums “A Saucerful Of Secrets”, “Ummagumma”, “Meddle” en “Dark Side Of The Moon”. Het betreft dus alleen die albums waarvan op deze schijf materiaal wordt gespeeld. Voor diegenen die wat meer willen weten over Pompeii is er vier pagina’s lange geschiedenis over deze verwoeste stad. Daarnaast kunnen we ook de tekst lezen van Echoes en Set The Controls For The Heart Of The Sun.

Het restant van het bonusmateriaal bestaat verder uit de hoofdstukken ‘posters’ (drie pagina’s), ‘pers en recensies’ (vijf pagina’s), ‘bootlegs’ (vijf pagina’s), ‘schetsen’ (drie pagina’s) en oude hoesontwerpen van de videoversies van “Pink Floyd Live At Pompeii” (vier pagina’s). Hiervan is echter alleen het persgedeelte enigszins interessant te noemen.

Verder is de dvd voorzien van maar liefst acht verschillende ondertitelingsporen, waaronder Fins,  Nederlands, Pools en Zweeds. Daarnaast kent de dvd ook een Engels spoor, dat, vreemd genoeg, alleen tijdens de interviews en gesprekken te zien is. Dus niet tijdens de nummers.

Conclusie

De ‘director’s cut’ van “Pink Floyd Live At Pompeii” is niet de ultieme concertregistratie geworden die ik gehoopt en verwacht had. De door regisseur Adrian Maben toegevoegde animatie is naar mijn mening erg irritant en daarbij volstrekt overbodig. Bovendien zijn de beelden van planeten en space shuttles tamelijk clichématig. Terwijl Pink Floyd onder aanvoering van Roger Waters zich tekstueel steeds meer naar de psyche van de mens aan het ontwikkelen is, komt één of andere Fransman met die beelden van het heelal, die naar mijn mening werkelijk nergens opslaan. Hieruit wordt duidelijk dat Pink Floyd niet betrokken is geweest bij de totstandkoming van deze dvd.

Gelukkig is de originele concertfilm met beelden uit Pompeii en Parijs als één van de extra’s aan deze dvd toegevoegd. Dat het beeld hier en daar wat minder is dan bij de ‘director’s cut’ nemen puristen, waaronder ondergetekende, graag voor lief. De geluidskwaliteit is echter wel dik in orde, waardoor het gemis van een goede Dolby Digital 5.1 surroundspoor enigszins wordt opgevangen.

Ondanks deze zwaar tegenvallende ‘director’s cut’ is “Pink Floyd Live At Pompeii” nog altijd mijn favoriete concertfilm van de groep. Simpelweg omdat ik het gespeelde materiaal op deze schijf erg goed vind en (en dat is eigenlijk veel belangrijker) omdat dit de echte Pink Floyd is.

Frans Schmidt

Bestel deze dvd rechtstreeks bij Discorder