Pink FloydDVD

Jawel! Daar is ‘ie dan eindelijk! Na talloze keren, al dan niet officieel, te zijn aangekondigd om na bijna evenzoveel keren, al dan niet officieel, te worden geannuleerd, kan de vlag nu eindelijk dan toch definitief uit. Pink Floyd’s concertregistratie “P·U·L·S·E” is immers eindelijk officieel op dvd verschenen. Na al die jaren vol ongeduld afwachten zijn de muziekliefhebbers in het algemeen en de fans van deze legendarische band in het bijzonder dan toch eindelijk op 7 juli 2006 voor hun engelengeduld beloond. Eindelijk…

Voor de oorsprong van deze dubbel dvd moeten we terug naar de lente van 1994. Op 30 maart van dat jaar geeft Pink Floyd naar aanleiding van het juist op die dag verschenen “The Division Bell” in het Joe Robbie Stadium van Miami, Florida namelijk het startsein voor een nieuwe tournee. Deze uit circa honderd concerten bestaande wereldtournee eindigt in oktober 1994 met een recordbrekende reeks van maar liefst veertien (!), volledig uitverkochte concerten in Earls Court Exhibition Hall te Londen, Engeland. Het optreden op 20 oktober 1994 in deze Londense concerthal wordt door de ervaren regisseur David Mallet (onder meer bekend van zijn regiewerk met Asia, David Bowie, David Gilmour, Queen, Rolling Stones, Rush en U2) op video vastgelegd. Deze registratie verschijnt onder de titel “P·U·L·S·E” op 5 juni 1995 op video, maar dus pas na twaalf jaar (!) op dvd in de winkels.

Op “P·U·L·S·E” brengen David Gilmour (gitaar en zang), Nick Mason (drums en percussie) en Richard Wright (toetsen en zang) geassisteerd door Sam Brown (zang), Jon Carin (toetsen en zang), Claudia Fontaine (zang), Durga McBroom (zang), Dick Parry (saxofoon), Guy Pratt (basgitaar en zang), Tim Renwick (gitaar) en Gary Wallis (percussie) een omvangrijke selectie uit hun indrukwekkende oeuvre ten gehore. In chronologische volgorde passeren One Of These Days van “Meddle”, Speak To Me, Breathe (In The Air), On The Run, Time, Breathe (reprise), The Great Gig In The Sky, Money, Us And Them, Any Colour You Like, Brain Damage en Eclipse van “Dark Side Of The Moon”, Shine On You Crazy Diamond en Wish You Were Here van “Wish You Were Here”, Another Brick In The Wall (Part 2), Comfortably Numb en Run Like Hell van “The Wall”, Learning To Fly en Sorrow van “A Momentary Lapse Of Reason” en High Hopes, Take It Back, Coming Back To Life, Keep Talking van “The Division Bell” de revue. Vanwege de lengte van het optreden is het concert overigens over de twee dvd’s verdeeld, waarbij het gedeelte vóór de pauze op de eerste disk staat.

Zoals bekend heeft Pink Floyd in de muziekwereld een meer dan solide reputatie opgebouwd op het gebied van het innoveren en perfectioneren van liveconcerten. Het is dan ook niet voor niets dat de bandleden al vroeg in hun carrière als rasechte pioniers gezien worden. Waar de meeste bands niet veel verder komen dan hun leadzanger allerlei vreemde uitdossingen aan te laten meten, trakteert de band al vanaf het begin van de jaren zeventig het aanwezige publiek op een onovertroffen kijk- en luisterspektakel. Het is dan ook niet verwonderlijk dat Pink Floyd in 1977 als eerste rockband in zee gaat met Mark Fisher en Jonathan Park, wiens namen tot de allergrootste in de wereld van de podiumbouwers zullen uitgroeien.

Voor de tournee van 1994 vraagt Pink Floyd andermaal assistentie van Mark Fisher, die samen met oudgediende Marc Brickman (licht) verantwoordelijk is voor de visuele aankleding van de show. In overleg met de band ontwerpt hij een reusachtig halfrond, schelpvormig podium voorzien van een groot rond projectiescherm en ruim vierhonderd computergestuurde Vari-Lites, twee voor NASA ontwikkelde, ultrakrachtige lasers en ‘wat’ vuurwerk. Hier blijft het echter niet bij, want er gebeurt tijdens het concert werkelijk van alles. Zo verschijnen aan weerszijden van het podium bij One Of These Days twee kolossale, opblaasbare varkenskoppen ten tonele, zoeft er tijdens de climax van On The Run een nepvliegtuig over de hoofden van de menigte om naast het podium neer te storten en wordt het publiek gedurende de tweede gitaarsolo van Comfortably Numb verrast door een enorme spiegelbol die de hele concerthal in een discotheek verandert. Zelfs op deze dvd is dat een ultiem kippenvelmoment…

Door dit surplus aan visuele hoogstandjes en circusattributen zou je echter bijna vergeten dat het hier toch echt om een concertregistratie gaat. Eerlijk gezegd begint op dit vlak wel een klein beetje de bekende schoen te wringen. Terwijl Pink Floyd na al die jaren op visueel gebied dus nog altijd grensverleggend kan zijn, spelen Gilmour, Mason en Wright en hun toegewijde hofhouding mijns inziens muzikaal iets te veel op zeker. Muziektechnisch valt er nochtans weinig op aan te merken, maar ik kan helaas niet aan de indruk ontkomen dat het gezelschap iets te nadrukkelijk van de automatische piloot gebruik maakt. Dit is mogelijkerwijs deels te wijten aan het feit dat de opnieuw gemixte muziek wel erg perfect klinkt en dat is uiteraard niet echt bevorderlijk voor de oprechtheid van dit livedocument. Nu weet ik dat de heren uiterst perfectionistisch zijn ingesteld, maar dit streven gaat op deze dvd echt ten koste van het livegevoel. Als groot liefhebber van deze band doet het mij dan ook veel pijn andermaal te moeten constateren dat Pink Floyd anno 1994 vervaarlijk dicht tegen het gezapige en ongeïnspireerde aanschurkt. Ik kan dan ook weinig anders dan tot de conclusie komen dat het heilige vuur op deze dvd node gemist wordt en dat is uiteraard erg jammer.

Tenslotte wil ik graag nog even de aandacht vestigen op het sobere camerawerk van David Mallet. Met zoveel spektakel is het namelijk niet vanzelfsprekend om almaar deze visuele verleidingen te kunnen blijven weerstaan. Gelukkig heeft de regisseur van dienst meer dan voldoende ervaring om niet in deze valkuil van overdaad te trappen. Mallet heeft het optreden met een rustige en kalme beeldwisseling vastgelegd, waarbij hij voortdurend, doch smaakvol afwisselt tussen close-ups, full- en halfshots van het spektakelstuk. De originele videobeelden zijn overigens hier en daar opnieuw bewerkt. De beslissing om nieuwe beelden in de oude videoregistratie te verwerken, kan ik echter alleen maar toejuichen, omdat de regisseur nu nog meer aandacht kan besteden aan de bijzonder fraaie kleurschakeringen tijdens het concert en dat vind ik nog altijd het meest indrukwekkende van deze tournee.

Video
Omdat het concert indertijd is opgenomen op video en niet op film, wordt het beeld op deze dvd gepresenteerd in de traditionele televisiebeeldverhouding van 1.33:1 en helaas niet in de inmiddels gebruikelijke breedbeeldverhoudingen. Vanwege de enorme populariteit van breedbeeldtelevisies vandaag de dag, heeft Pink Floyd toch eventjes met de gedachte gespeeld om het oorspronkelijke beeld over te zetten naar een verhouding van 1.78:1. Aangezien in dit geval de originele beelden zowel boven als onder gekortwiekt zouden moeten worden, zou deze optie het eindproduct echter teveel schaden. Ik ben dan ook opgelucht dat de traditionele, niet anamorfe beeldverhouding is gehandhaafd.

Het originele beeldmateriaal is echter wel onmiskenbaar digitaal opgekrikt. De beeldkwaliteit is dan ook over het algemeen, niettegenstaande de tekortkomingen van de inferieure bron, best redelijk te noemen. Ondanks dat het beeld meestentijds tamelijk zuiver en behoorlijk scherp is, wordt het derhalve helaas nergens van referentiekwaliteit. Daarvoor kent het beeld immers toch iets te veel mindere kanten. Zo is onder meer hier en daar duidelijk wat beeldruis zichtbaar, waarbij het niveau aan ruis bovendien per camerashot varieert. Ook zijn de kleuren af en toe lichtelijk oververzadigd, maar deze zien er in de regel wel redelijk waarheidsgetrouw uit. Tenslotte zijn de resolutie en de schaduwdetaillering op momenten dat de regisseur het hele podium in beeld brengt, simpelweg als ondermaats te bestempelen.

Kortom… Gezien de leeftijd en de bron van de opnamen ben ik matig tot redelijk tevreden over het uiteindelijke resultaat. Ik kan het beeld door enkele hinderlijke tekortkomingen echter niet meer dan redelijk noemen en dat is met zoveel visueel spektakel zeer betreurenswaardig. Zeker omdat het verschijnen van de dvd juist door het vele opknapwerk van het beeld enkele malen is uitgesteld. Neen, dit beeld is toch wel een kleine deceptie.

Audio
Gelukkig wordt het nu pas echt bijzonder, want “P·U·L·S·E” levert drie geluidssporen: een Dolby Digital 2.0 stereospoor en niet één, maar twee Dolby Digital 5.1 surroundsporen. Het stereospoor heeft een bitrate van 448 kb/s en dat is evenveel als één van de twee surroundsporen. Het andere surroundspoor heeft echter een bitrate van 640 kb/s en daarmee is deze dvd volgens mij de eerste met deze keuzemogelijkheid. Ik moet echter wel opmerken dat sommige, hoofdzakelijk oude dvd-spelers, AV-decoders of receivers deze hogere bitrate helaas niet correct kunnen verwerken.

Het originele stereogeluid van deze oude concertopname is vanzelfsprekend zeer uitgebreid onder handen genomen door geluidstechnicus James Guthrie, die hier wederom zeer goed werk aflevert. De drie geluidsporen bieden immers stuk voor stuk een meer dan uitstekende geluidskwaliteit met een stevig en strak laag en een helder en zuiver hoog, zonder enige hinderlijke vervorming. Maar het wordt nog indrukwekkender…

De twee surroundsporen klinken namelijk werkelijk fenomenaal. De surroundmix is adembenemend smaakvol met een fantastisch ruimtelijk en homogeen geluidsbeeld. Zonder de effectendoos wagenwijd open te gooien, maakt “P·U·L·S·E” voortreffelijk, maar geraffineerd én intelligent gebruik van de oneindige mogelijkheden van het surroundgeluid. De sfeervolle mix legt gelukkig de nadruk op de twee hoofdluidsprekers, terwijl de centerspeaker en de achterkanalen voornamelijk worden gebruikt voor het reproduceren van de talrijke quadrafonische geluidseffecten. Omdat de muziek weinig tot geen gebruik maakt van het centerkanaal, ontstaat er vóór een buitengewoon natuurlijk en uitzonderlijk ruimtelijk stereobeeld.

In vergelijking met het surroundspoor met een bitrate van 448 kb/s klinkt het spoor met de hogere bitrate nog indrukwekkender. Naast een betere detaillering van de muziek, klinkt dit spoor nog een tikkeltje voller en ruimtelijker. Vanwege de bitrate van 640 kb/s (de limiet bij Dolby Digital) wordt zowel het hoog als het laag nog beter en met meer controle weergegeven en ook de dynamiek van de muziek schijnt van deze bittoename te profiteren. Ik prefereer bijgevolg dit surroundspoor, maar het standaard spoor met de bitrate van 448 kb/s klinkt beslist niet slecht.

Ook het stereospoor klinkt zeer behoorlijk, maar valt ondanks dat het is afgemixt met het Qsound systeem qua beleving uiteraard in het niet ten opzichte van de twee surroundsporen. Ik vind het echter wel merkwaardig dat men hier gekozen heeft voor een Dolby Digital geluidspoor en niet voor een volwaardig, ongecomprimeerd LPCM stereospoor (met een bitrate van maar liefst 1920 kb/s), maar dat zou waarschijnlijk ten koste zijn gegaan van de beeldkwaliteit. Hoe dan ook… de afwezigheid van de surroundkanalen gaat bij dit stereospoor uiteraard ten koste van het livegevoel en om die reden gaat mijn voorkeur dan ook uit naar één van de twee surroundsporen.

Al met al kan ik concluderen dat James Guthrie’s werk, overigens onder toezicht van David Gilmour, heeft geresulteerd in een buitengewoon goed klinkend eindproduct. Pink Floyd heeft natuurlijk ook op dit gebied een naam hoog te houden en ik ben van mening dat de geluidskwaliteit van deze dvd, ondanks het ontbreken van een DTS-spoor, niemand zal teleurstellen.

Extra’s
Verspreid over de beide disks, bevat “P·U·L·S·E” een zeer omvangrijke selectie aan bonusmateriaal, die enkel qua hoeveelheid zelfs de allergrootste criticaster met gemak van zijn sokken zal moeten kunnen blazen. Deze dubbel dvd is immers werkelijk tot de allerlaatste kilobit volgestouwd met additioneel beeldmateriaal.

Allereerst kun je onder de noemer ‘Screen Films’ drie achtergrondfilms die tijdens het concert op het reusachtige ronde canvas getoond worden onafhankelijk bekijken. Op de eerste disk heb je de keuze uit Shine On You Crazy Diamond, High Hopes en Learning To Fly met Dolby Digital 5.1 geluid. Bij ‘Bootlegging The Bootleggers’ zien we beelden van achtereenvolgens What Do You Want From Me?, On The Turning Away, Poles Apart en Marooned. Deze nummers komen van bootlegs, die gedurende de tournee van 1994 in beslag zijn genomen. Weliswaar zijn beeld en geluid (Dolby Digital 2.0 stereo) onder handen genomen, maar het blijven echter typische bootlegopnamen. Vervolgens komen we twee videoclips tegen van Learning To Fly en Take It Back met Dolby Digital 5.1 geluid. Dat enkel de clips van de eerste singles van respectievelijk “A Momentary Lapse Of Reason” en “The Division Bell” op deze dvd staan, zal wel iets te maken hebben met de concrete plannen om ooit een (volledige?) videografie op dvd uit te brengen. Onder het hoofdstukje ‘Tour Stuff’ vinden we allerlei aan de tournee gerelateerde achtergrondinformatie. Je hebt onder meer de keuze uit kaarten met de locaties waar de band gespeeld heeft (‘Maps’), een uitgebreid, chronologisch overzicht van alle tourdata (‘Itinerary’) en een aantal (werk)tekeningen van het podium (‘Stage Plans”). De eerste disk wordt afgesloten met een één minuut durend reclamespotje uit 1995 voor de cd en de video van “P·U·L·S·E”.

Het bonusmateriaal op de tweede disk wordt geopend met het tweede deel van ‘Screen Films’. Nu kan je kijken naar de achtergrondfilms die tijdens de vertolking van “Dark Side Of The Moon” op het ronde scherm vertoond worden. Onder aan het menu staat echter de keuzemogelijkheid ‘Alternate Versions’ waar je enkele andere versies van deze films kan zien. ‘Say Goodbye To Life As We Know It’ gunt ons een kijkje achter de schermen. De nadruk ligt echter op de belevenissen van de crew en omdat deze meer bezig is met zijn zoektocht naar allerlei alcoholische versnaperingen, valt deze ‘documentaire’ zwaar tegen. De ‘Photo Gallery’ is dan wel weer een alleraardigste bonus. Niet zozeer vanwege de omvangrijke collectie tourfoto’s, maar om de begeleidende muziek. Deze is namelijk afkomstig van de preconcert tape die Pink Floyd voor het concert afspeelt. Bij ‘Wish You Were Here’ zien we Billy Corgan (Smashing Pumpkins) Pink Floyd introduceren tijdens The Rock And Roll Hall Of Fame inhuldigingceremonie op 17 januari 1996 in New York City. Nadat de drie hun prijs in ontvangst hebben genomen, brengt Corgan met Gilmour en Wright Wish You Were Here ten gehore. Onder de rubriek ‘Cover Art’ zijn verschillende afbeeldingen te zien van de albumhoezen van de band. De selectie beperkt zich echter tot de albums waarvan de band tijdens deze tournee nummers heeft gespeeld. ‘Additional Credits’ vormt de laatste bonus en is een buitengewoon lange opsomming met de namen en functies van alle betrokkenen tijdens deze wereldtournee.

Conclusie
Vrijdag 7 juli 2006 zal achteraf gezien wel eens de geschiedenis in kunnen gaan als met afstand het meest merkwaardige etmaal voor de Nederlandse fans van Pink Floyd met een hoofdrol voor twee oprichters van de band. Eén van die twee, Roger Waters, doet immers in het kader van zijn tournee op die avond Nederland aan en speelt voor een vrijwel uitverkocht Ahoy’ in Rotterdam zijn tweede concert in één maand in ons land. Een paar honderd kilometer ten westen van de havenstad blaast echter uitgerekend op dezelfde dag een andere oprichter van de band, Syd Barrett, zijn allerlaatste levensadem uit. Ondanks dat het trieste nieuws pas enige dagen later bekend wordt gemaakt, hangt zijn prematuur overlijden allicht als een buitengewoon onaangename schaduw boven het eindelijk op dvd verschijnen van Pink Floyds concertvideo “P·U·L·S·E”.

Overigens is Syd Barretts voortijdige dood beslist niet de enige oorzaak voor mijn ietwat bescheiden enthousiasme voor deze dubbel dvd. Ondanks meerdere toezeggingen van Pink Floyd dat “P·U·L·S·E” de nieuwe maatstaf op het gebied van muziek dvd’s zou gaan worden, schiet de dvd in mijn ogen op enkele punten immers duidelijk tekort. Terwijl ik over de geluidskwaliteit niets dan lof heb, valt de beeldkwaliteit mij toch tegen. Ook het kwaliteitsniveau van het imposante bonusmateriaal valt alleszins niet mee, omdat uitsluitend de screenfilms echt weten te overtuigen. Zo vind ik het ambivalente besluit om niet meer dan twee videoclips op de dvd te zetten ronduit ridicuul en verder beschouw ik het ontbreken van Astronomy Domine bij de rubriek ‘Bootlegging The Bootleggers’ als een misser van groot formaat. Toch wordt het absolute dieptepunt bij ‘Say Goodbye To Life As We Know It’ pas werkelijk bereikt. Een potentieel goed idee wordt hier namelijk vakkundig de nek om gedraaid door de flauwe grappen en grollen van een infantiele roadcrew. Pink Floyd onwaardig!

Wanneer ik dus (bijzonder) kritisch naar dit eindproduct kijk, kan ik “P·U·L·S·E” dan ook met geen mogelijkheid uitroepen tot de beste dvd aller tijden. Als groot, maar tevens veeleisend Pink Floyd-fan is dat voor mij een meer dan ontluisterend eindoordeel. Indien ik me echter ietwat soepeler en beduidend minder draconisch opstel, biedt deze dubbel dvd van “P·U·L·S·E” de vele fans eindelijk de mogelijkheid om eens en voor altijd de videorecorder bij het oud vuil neer te kunnen zetten. In vergelijking tot de oorspronkelijke videoband is deze dvd immers een duidelijke verbetering. Het is mede om die reden dat ik de meest besproken muziek dvd aller tijden alsnog kan aanbevelen.

Frans Schmidt

Bestel deze dvd rechtstreeks bij Discorder