Porcupine TreeDVD

“Volgens mij zijn wij de laatste vrij bekende band die nog geen dvd heeft uitgebracht!” Deze woorden sprak zanger Steven Wilson tijdens een interview met Progwereld in juni 2005. Hoewel er regelmatig een stortvloed aan nieuwe muziek dvd’s aanstrandt op de muziekmarkt en ook beginnende bands meteen al na het debuut staan te popelen om hun speelkwaliteiten op videotape te vereeuwigen, bleef een dvd van Porcupine Tree lange tijd ver uit zicht. Maar nu, 15 jaar na het uitbrengen van het debuutalbum “On The Sunday Of Life…”, is het dan eindelijk zo ver!

Op 11 en 12 oktober 2005 liet de band negen camera’s meelopen tijdens een concert in de Park West te Chicago. Die twee avonden speelde Porcupine Tree voornamelijk nieuw werk; vooral de laatste twee albums, “Deadwing” en “In Absentia” kwamen aan bod. Slechts een tweetal nummers dateert uit de vorige eeuw, wat voor de oudgediende fans misschien een teleurstelling is. De setlist bevat echter wel drie b-sides, waaronder ook het maar schaars live uitgevoerde nummer Buying New Soul. Verder zijn de nummers die gespeeld worden vaak extra uitgedost met verlengde instrumentale stukken.

Er was vooral dus nieuw werk te horen en een band met de nodige live ervaring te zien, maar toch lijkt het soms net alsof ik naar oude opnames kijk, die ergens uit een stoffig archief zijn opgedoken. De beelden zijn zo nu en dan grofkorrelig, zwart/wit, bevatten dikke, zwarte spikkels en de filmband loopt soms zelfs uit het gareel. Dit alles is echter niet toe te schrijven aan de tijd, maar aan het werk van Lasse Hoile. Deze man heeft zich laten beïnvloeden door het werk van Anton Corbijn, bekend van onder andere de concertregistraties van Depeche Mode en U2. Uren heeft Lasse doorgebracht met knip-, plak- en vervormwerk, zodat de fans geen standaard concertopname voorgeschoteld krijgen. De beelden verspringen van kleur naar zwart/wit en van helder naar gruis met ruis. Al deze verschillende effecten bij elkaar kunnen rommelig of zelfs storend overkomen, maar gelukkig nam Lasse bij de montage in acht dat overdaad schaadt. De bewerkte beelden vormen elkaar consequent op: wanneer een beeld in zwart/wit wordt weergegeven, en later een ander camerashot vanuit dezelfde positie terugkomt in het nummer, is dit beeld ook kleurloos. Verder zijn rustige liedjes à la Lazarus nauwelijks bewerkt, terwijl bij de hardere nummers de hele effectendoos opengetrokken is.

Het concert is vanuit verschillende posities erg goed in beeld gebracht. De kijker krijgt een goede indruk van de zaal, het publiek en vooral ook van wat zich op het podium afspeelde die avonden in oktober. De bandleden worden van zo dichtbij gefilmd, dat precies te zien is welke snaar gitarist John Wesley aanraakt en het is dat door het inzoomen op drummer Gavin Harrison duidelijk wordt dat deze man echt maar twee armen heeft, want afgaande op mijn gehoor lijkt het soms wel alsof er een octopus achter het drumstel zit. Naast de snelle armbewegingen van Gavin is er verder echter weinig beweging op het podium te bespeuren. De bandleden staan er vaak een beetje als zoutzakken bij, maar gelukkig zorgt de lichtshow en een videoscherm voor de nodige dynamiek op het podium. Lampen vanuit verschillende richtingen beschijnen de bandleden in alle kleuren die het kleurenspectrum rijk is. Op het achtergrondscherm worden het soort videobeelden afgespeeld dat op elke media-player ook te vinden zijn. Deze beelden komen op dvd echter minder goed uit de verf dan in het echt. In het publiek staande komen de videobeelden echt op je af en hebben zij, met op de achtergrond de psychedelische Porcupine Tree-klanken, haast een hypnotiserend effect. Op de dvd komt het videoscherm maar af en toe (gedeeltelijk) in beeld, wat afdoet aan dit effect.

Een lust voor het oog dus, deze dvd, maar ook het oor wordt niet teleurgesteld. Vooral in surround klinkt het geluid haarscherp. Kleine details in de muziek zijn perfect te onderscheiden. Verder klinkt de muziek natuurlijk ook gewoon goed door de speelkwaliteiten die ieder bandlid in zich heeft. Persoonlijk hoogtepunt daarvan is voor mij het nummer Hatesong. Dit lied heeft een verlengd einde gekregen, waarin Steven helemaal los gaat op de elektrische gitaar en er een drumexplosie losbarst, terwijl basgitarist Colin Edwin rustig doorgaat met zijn herkenbare basloopje.

De band speelt haast perfect, maar op het einde blijkt dat zelfs een Steven Wilson wel eens zijn snaar breekt. “”We were doing so well!”, verzucht hij en wanneer hem een andere gitaar wordt toegereikt: “We will cut that out, hmm, where was I standing?” Maar waar op het podium Steven uiteindelijk het concert tot een einde tokkelt maakt niet uit; de band stond er toch al als een huis. Dit kleine onvolkomenheidje eruit knippen was dan ook overbodig geweest.

Naast de cd met de concertopname zit er nog een tweede schijfje in de hoes, waarop wat extra’s te vinden zijn. Deze cd lijkt echter meer op een kliekjes-dvd; de extra’s zijn magertjes en leveren bij elkaar net twintig minuten aan materiaal op. Het plan was om ook een documentaire met materiaal van achter de schermen bij de dvd te voegen, maar deze zou niet op tijd af zijn voor een uitgave in september. Jammer. Daarom moet de fan het doen met een fotogalerij, waarin uitvergroot de blote voeten van Steven te bewonderen zijn. Van de sfeerbeelden die tijdens het concert op een videoscherm werden afgespeeld, zijn er drie te vinden op de bonus-dvd. Echter, zo’n clip op de achtergrond is leuk, maar vol in beeld voel ik al na één nummer uitgezien te hebben een lichte hoofdpijn opkomen en waarschijnlijk kan alleen een stevige hijs aan een joint ervoor zorgen dat ik me kan verliezen in de overige twee video’s vol psychedelicakronkels. Leuk om te zien is wel Gavin’s Cymbal Song; een ritmisch instrumentaal nummer, waarbij de drummer uitsluitend gebruik maakt van verschillende cimbalen en bekkens. Tot slot bevat het schijfje nog de videoclip van Lazarus en de nummers Futile en Radioactive Toy, gespeeld tijdens het Duitse Rockpalast.

Ondanks dat de tweede cd wat mager uitgevallen is, is de eerste dvd van Porcupine Tree toch een echt hebbeding. Het concert is prachtig in beeld gebracht, het geluid klinkt scherp en de beeldbewerkingen geven de dvd net dat beetje extra. Geduld wordt duidelijk beloond!

Shireen Bekker