Porcupine TreeConcert

Ter promotie van het meest recente studioproduct, “Fear Of A Blank Planet”, deed Porcupine Tree een aantal concertzalen aan op een tour die hen onder meer door Europa en de Verenigde Staten voerde. Zo bezocht het internationale gezelschap ook Nederland, waar het op dinsdag 26 juni in De Effenaar in Eindhoven speelde. De Effenaar is recentelijk compleet nieuw gebouwd, en hoewel de zaal zeer goed voldoet aan haar functie is het een ietwat merkwaardige keuze van de architect van dienst geweest om de in- en uitgang in het midden van de zaal te plaatsen. Omdat het trapgat niet afgesloten kan worden, is er tijdens de optredens sprake van enige ‘lichtvervuiling’.

In Eindhoven bleek dat Porcupine Tree in de vaderlandse contreien nog steeds groeit in populariteit. Voor de deur van de gloednieuwe gelegenheid stond immers een lange rij, en ook de zaal zelf was goed gevuld. Echter, het is zeer interessant om te zien dat de muziek van Barbieri, Edwin, Harrison en Wilson een dusdanig gevarieerd publiek weet aan te spreken. Op een relatieve meerderheid van kalende mannen van middelbare leeftijd na was de vergaring representatief voor alle lagen van de bevolking.

Als voorprogramma had Steven Wilson wederom het Engelse ensemble Pure Reason Revolution gevraagd, die eerder dit jaar ook al de tournee van Blackfield had voorzien van een gedegen openingsact. Omdat er sinds die gelegenheid geen nieuw materiaal door de band is geschreven, was de setlist grotendeels hetzelfde als bij eerdere concerten. Desalniettemin was het optreden toch zeer interessant te noemen. Pure Reason Revolution is namelijk een jonge band met een behoorlijk groot potentieel. Jammer is echter dat het genootschap voornamelijk fungeert als voorprogramma, en daardoor vaak slecht geluid heeft. In het geval van deze band betekent dat vaak dat de zang, die toch van zeer groot belang is voor de muziek van de heren en dame, verzandt in de auditieve cementmolen en daardoor de muziek wat aan kracht inboet. Desalniettemin is het telkens duidelijk dat de band aardig wat te bieden heeft en ook in De Effenaar weken ze niet van de verwachtingen af.

Telkens presteert Porcupine Tree weer te tonen dat het een genootschap is dat qua kwaliteiten de meeste bands ver achter zich laat en ook bij dit optreden bleek al gauw dat Pure Reason Revolution dan wel een veelbelovend bandje mag zijn, maar nog altijd in het niet valt bij Zijne Productiviteit Wilson en zijn vaste schare medemuzikanten. Zoals de fans inmiddels gewoon zijn, werden de heren bijgestaan door tourgitarist John Wesley, die enigszins verrassend niet alleen veel gitaar- maar ook zangpartijen voor zijn rekening mocht nemen. Zo werd het refrein van My Ashes van “Fear of a Blank Planet” volledig door hem vertolkt en was hij soms ook de leidende stem. Naast Wesley (en natuurlijk Wilson) valt drummer Gavin Harrison nog steeds op. Doordat hij nu al drie albums met de band vervaardigd heeft is er dusdanig veel materiaal dat met hem opgenomen is voor handen, dat hij allang niet meer ‘de nieuwe drummer’ is die oud materiaal moet naspelen. Integendeel… op “Fear Of A Blank Planet” is zijn kenmerkende stijl van ‘subtiele alomtegenwoordigheid’ van uitzonderlijk belang voor de sfeer van de muziek.

Porcupine Tree lijkt zeer overtuigd van het nieuwe materiaal, want “Fear Of A Blank Planet” werd compleet, edoch niet integraal, ten gehore gebracht. Hoewel dit gezien de kwaliteit van het album allerminst storend is, valt toch op dat Anesthetize, het ‘lange nummer’, ietwat te eclectisch en fragmentarisch is om als één geheel gezien te worden. Van de drie delen zijn de eerste twee het meest samenhangend en spannend, en het laatste stuk lijkt er dan ook wat bij te hangen, omdat de band niet besloten heeft er nog een coda aan te plakken die teruggrijpt op de thema’s van de eerste delen. Als zodanig is het nummer ietwat manqué, wat live ook blijkt.

Hoewel Wilson beloofde dat er ook wat ouder materiaal zou worden gespeeld, werd er niets van voor “Signify” uit 1996 gebracht. Wel werd er een paar minder bekende nummers ten gehore gebracht die een aangename spanning in het programma brachten, omdat niet elk nummer direct herkenbaar was voor iedereen. Dit moet met name voor de ‘verse fans’ van de laatste twee albums interessant geweest zijn, maar het had evenwel mooi geweest als de band ook materiaal uit de periode voor “Signify” had gespeeld.

Ondanks enige voetnoten en aanmerkingen was het optreden dat Porcupine Tree in De Effenaar ten gehore bracht een ouderwets sterk optreden met een uiteraard veel aandacht voor het nieuwe, alsmede ook op het minder bekend materiaal van de band. Als deze koers aangehouden wordt kan Porcupine Tree nog vele fans winnen onder de jongere generaties die zich nu nog richten op ik-ben-vijftien-en-alternatief-en-boos pubermetal en andersoortige nietszeggende muziekgenres.

Christopher Cusack & Frans Schmidt