“Nil Recurring” verscheen in september 2007 als gelimiteerde EP met zogenaamde ‘resttracks’. Deze tracks zijn geschreven gedurende de totstandkoming van “Fear Of A Blank Planet” en aanvankelijk uitgebracht op Porcupine Tree’s Transmission label. Vanwege het succes van deze release is in februari 2008 door Peaceville Records een volwaardige retail release naar het publiek gebracht en ik ben hier uitermate content mee.
Hoewel “Nil Recurring” slechts vier tracks bevat die bij elkaar een half uur duren zijn deze van bovengemiddelde kwaliteit. Met een mooie tijdsduur van gemiddeld zeven minuten krijgen de songs alle ruimte zich te ontwikkelen, terwijl toch de indruk van compacte werkjes ontstaat. Echt vrolijk klonk PT sowieso al nooit, op deze cd is de sound donkerder, dreigender en onheilspellender dan ooit. Het karakter van de songs is grillig en robuust te noemen.
De cd opent met de titeltrack Nil Recurring, een instrumentaal juweeltje waarop de soundscapes en het herkenbare gitaargeluid van Robert Fripp leidend zijn. Mijn aandacht werd onmiddellijk getrokken door een woest om zich heen meppende Gavin Harrison die werkelijk om aandacht schrééuwt onder een donkere deken van riffs. Halverwege komt het gaspedaal wat meer omhoog en ontstaat een ambient sound die voor de nodige subtiliteit zorgt. Uiteindelijk eindigt men op z’n “Frippiaans” met gitaarerupties die je naar adem doen happen.
Nomal kent een opening zoals we van PT gewend zijn en voor het eerst kunnen we genieten van Steven’s vocalen. Het refrein van de song “Sullen and bored the kids stay and In his way they wish away each day Stoned in the mall the kids play And in this way they wish away each day” kennen we nog van Sentimental van “Fear Of A Blank Planet” en bezorgt ook in dit nummer kippenvel. De kracht van dit nummer ligt in het afwisselende gitaarwerk wat van krachtige riffs overgaat in folky akoestische ritmes en weer terug.
Cheating The Polygraph is een song die aanvankelijk in het verlengde ligt van “Fear Of A Blank Planet”. Steven Wilson is echter een meester in de opbouw en laat dit nummer via een indrukwekkende gitaarsolo uiteindelijk ontsporen in wat aanvoelt als het einde van de wereld. Ondersteund door de dreigende toetsen van Barbieri schreeuwt Wilson met vervormde stem de wanhoop van zich af: “Feel my soul going, Feel my soul colder”. Dit is wel zo’n sterke track dat het einde van de wereld op dat moment niet eens zo slecht aanvoelt.
Voorzien van hemelse vioolklanken en door ogenschijnlijke berusting omzweemt, wordt tenslotte What Happens now? Ingezet. Ook hier krijgt de luisteraar het door de scherpe gitaarklanken en heftige drums uiteindelijk voor de kiezen en neemt Wilson bij zijn overpeinzingen over een mogelijk afscheid van deze wereld een ‘So What’ attitude aan met een van cynisme druipend: ‘What Happens Now?’.
Ik ben fan van PT sinds de oorspronkelijke release van “The Sky Moves Sideways” in 1995 en nog steeds slaagt men erin mij te verbazen met telkens weer een stap omhoog. Ook na dit album durf ik met 100% zekerheid te stellen dat de grens van de groeicurve nu toch echt bereikt is. Binnenkort zal PT wederom het tegendeel bewijzen. Tot die tijd breng ik de tijd in bed door met op de koptelefoon de fatalistische klanken van “Nil Recurring”. Veel mooier dan dit kan het leven niet worden…
Govert Krul