Dit jaar geen Sinterklaas kapoentje, Zie ginds komt de stoomboot of Zie de maan schijnt door de bomen op sinterklaasavond. Op woensdag 5 december trad Porcupine Tree namelijk op in de Heineken Music Hall in Amsterdam.
Aanvankelijk vreesden zowel band als concertorganisator nog dat de fans zich thuis met pepernoten op de bank zouden nestelen, maar de kaartverkoop bewees het tegendeel. En ook tijdens het concert: op de vraag van zanger / gitarist Steven Wilson wie zijn kinderen alleen thuis had gelaten op pakjesavond, gingen de meeste vingers de lucht in van de ruim 3500 aanwezigen. En geef ze eens ongelijk: de progressieve en psychedelische muziekklanken van de Engelse band klinken toch een stuk aangenamer in de oren dan de zielig prevelende kinderstemmetjes op sinterklaas cd’s?
Evenals bij de tour van Porcupine Tree in 2005 verzorgden landgenoten Anathema het voorprogramma. Hoewel de posters bij de ingang van de zaal kwart voor acht als aanvangstijd aangaven, liet de band de bezoekers tien minuten vroeger de zaal in snellen. De band opende met het nummer Fragile Dreams en zette met de melancholische klanken van dit stuk meteen de toon voor de rest van het optreden. De drie gebroeders Cavanagh lieten hun krullen deinzen op de zware gitaarriffs, het lang uitgesponnen toetsenwerk en de klaaglijke zangpartijen. Drummer John Douglas had zijn zus Lee meegenomen, die op prachtige wijze het nummer A Natural Disaster vertolkte. Zangeres Lee zal op het volgend jaar te verschijnen album een grotere rol innemen. Het splinternieuwe nummer Angels Walk Among Us gaf daarvan alvast een smakelijk voorproefje. Hoewel de broeierige muziek van Anathema beter tot zijn recht komt bij kaarslicht in een klein concertzaaltje, wist de band zich prima staande te houden in de Heineken Music Hall.
Zoals verwacht opende Porcupine Tree met het titelnummer van het laatste album “Fear Of A Blank Planet”, evenals dat ook bij de twee eerdere optredens in Nederland van juni gebeurde. Het nieuwe album bracht de groep veel succes: de plaat liet alle voorgaande verkooprecords van de groep sneuvelen, het album leverde de band zelfs een ‘beste album van het jaar-award’ op tijdens de Classic Rock Awards in Londen en zelfs de vinylversie ging rap over de toonbank. Terwijl de band tijdens de eerste helft van de tournee nog hoofdzakelijk in bescheiden clubs speelde, werden daarna de grote zalen, gevuld met een gevarieerd publiek, opgezocht. Porcupine Tree lijkt fans uit alle leeftijdscategorieen en muziekstromingen te hebben. Mannen van middelbare leeftijd stonden tevreden met hun hoofd te knikken op het pakkende toetsenspel van Richard Barbieri, terwijl de drumexplosies van Gavin Harrison de jonge bezoekers tegen elkaar aan lieten springen. “Het lijkt wel alsof jullie bij een Slipknot-concert staan!”, merkte Steven Wilson de dolgeslagen bende voor het podium op.
Naast materiaal van het “Fear…”-album was ook ouder werk door de setlist verweven, evenals drie nieuwe stukken van de EP “Nil Recurring”, die nog niet op grote schaal is uitgebracht. Eén daarvan, What Happens Now, werd in het begin van de set gespeeld. Een energieke krachtmeting, met name voor Wilson en Harrison, die op het podium geweldig uitpakte. De tempowisselingen vlogen de luisteraars om de oren en tezamen met een helder zaalgeluid klonk Porcupine Tree overtuigender dan ooit. Oude stukken zoals Waiting en Dark Matter lieten ook niets aan het toeval over en klonken erg fris met in de hoofdrol een actief en subtiel spelende Barbieri. Vocale hoogstandjes waren er met name in het enige echte rustpunt in de setlist: Half-Light. Een echte ‘live-rariteit’ uit de “Deadwing”-periode, die de opmaat vormde voor het kleurrijke Way Out Of Here (met een geweldig bassende Colin Edwin) en Sleep Together.
Na ruim anderhalf uur spel verliet de groep het podium, om snel terug te keren voor een toegift en die pakte verrassend uit. “We willen nog een oud nummer voor jullie spelen… Jupiter Island hebben we nog nooit live gespeeld… en dat zal ook dit keer niet gebeuren!” In plaats daarvan speelde de band het prachtige The Sky Moves Sideways. Wilson op gitaar en zang, waarna de band inviel en tot het bekende explosieve einde kwam. Dit betekende voor mij (Wouter) puur jeugdsentiment en een brede glimlach op het gezicht. Terug naar het Paard in Den Haag in 1995, 25 man publiek. Fruit Salad lichtshow. Het prille begin met de beste herinneringen. Daarna weer terug naar het heden, met de inmiddels bijna obligate toegiften Halo (ondersteund door pakkende projecties) en Trains.
Voor de band is een druk jaar ten einde gekomen, maar gelukkig laat Porcupine Tree komend jaar ook van zich spreken met onder meer festival optredens. Maakte de band in de afgelopen jaren op het podium soms een te routineuze indruk, op sinterklaasavond was daar geen sprake van. Voor de bezoekers was een ‘heerlijk avondje’ ten einde gekomen. Wilson liet hen met een gerust hart naar huis gaan. “Jullie kinderen zullen jullie je afwezigheid wel vergeven!”
Shireen Bekker & Wouter Bessels
Foto’s: Charles Beterams @ Tonefloat