Råg I ryggenAlbum

Wist u dat ’s werelds grootste diamantmijnen in Zweden liggen? Die indruk heb ik in elk geval als ik de catalogus van het aldaar gevestigde platenlabel Record Heaven inkijk. Daar waar vroeger het label nog bijster interessante muziek op de markt zette (denk hierbij aan bijvoorbeeld Bigelf, Landberk en Isildurs Bane), specialiseren deze lui zich tegenwoordig in het opnieuw uitgeven van “true gems from the Swedish Archives”. Vele edelstenen zijn zo ontgonnen, ik heb echter de indruk dat veel van de stenen in feite het type plastic kitsch zijn dat men in automaten van snackbars vindt; de ringetjes mét glimmend rood plastic waarvoor kinderen in de leeftijdscategorie 3-9 jaar een (spreekwoordelijke) moord doen.

De debuut- en tevens enige plaat van het Zweedse Råg I Ryggen, toepasselijk ook “Råg I Ryggen” genaamd, hoort ook bij het stenenscala van Record Heaven, echter bij de klasse-exemplaren. Bij het beluisteren van dit product is een aantal trefwoorden in mij opgekomen, onder andere deze:

1. Uriah Heep 2. Naïviteit 3. Kind van zijn tijd.

Dit wil zeker niet zeggen dat de muziek hiermee afgedaan is, maar met deze kernpunten is de aard van de muziek wel grotendeels te omschrijven.

Råg I Ryggen is sterk schatplichtig aan Uriah Heep. De band bezit twee zeer goede gitaristen in de personen van Jan Aggemyr en Björn Nyström, die regelmatig kond doen van hun vaardigheden door middel van flitsende solo’s. Beide gitaristen hebben een verrukkelijk typisch jaren ’70-hardrockgeluid, wat in het Engels ook wel wordt omschreven als “fuzzy”. De dubbele gitaarpartijen geven de muziek een Wishbone Ash-draai. Ook toetsenist Christer Sjörborg is een zeer begenadigd muzikant, die zijn instrumenten op flitsende wijze bespeelt en hierbij regelmatig de herinnering aan namen als Ken Hensley, Jon Lord en Thijs van Leer oproept. Het lijkt soms alsof de band zich voornamelijk heeft laten inspireren door een enkel Uriah Heep-nummer, te weten July Morning van “Look At Yourself”. Echter, de muziek kent een verrassende dynamiek, de luisteraar wordt vergast op bepaalde onverwachte wendingen. Hier neemt de muziek een rustiger tempo aan en worden solo’s kalm uitgespeeld, terwijl verschillende toetseninstrumenten ook een belangrijke inbreng hebben. In de ruigere stukken voert het Hammondorgel de boventoon. De rustigere stukken echter refereren eerder aan klassieke progbands als Genesis, Yes, Focus en ook Jethro Tull. Al het spel is van uitzonderlijk hoge kwaliteit, zeker voor een debuutalbum van jonge muzikanten. Het enthousiasme van de band blijkt duidelijk uit de muziek, wat het geheel ook erg swingend maakt. Het enige waarover ik niet altijd te spreken ben is de zang; zanger Jonas Warnerbring heeft een niet bijster interessante stem, maar dat maakt hij goed door af en toe zijn dwarsfluit te betrekken in de muziek.

Met de zang belanden we bij punt twee: naïviteit. De teksten op dit album zijn van een erg kinderlijk niveau, met name de tekst van You Know It Ain’t Easy. In hoeverre het komt door de Engelse taalbeheersing (of gebrek aan…?) van de tekstschrijver(s) of door de boodschap die de band wil uitdragen, weet ik niet, maar zinnen als “I know, you’re sleeping with another maaaaan” die door de zanger emfatisch in de microfoon gebruld worden, overtuigen mij niet volledig van de poëtische waarde van een tekst… en hoewel ik geen Zweeds spreek beloven songtitels als Jan Banan niet veel goeds in termen van ‘lyricisme’.

Met punt drie, ‘kind van zijn tijd’, bedoel ik dat “Råg I Ryggen” op gehoor eenvoudig correct geplaatst kan worden. De muziek klinkt uitdrukkelijk gedateerd en iemand met enige kennis van de periode plaatst deze band zo halverwege de jaren ’70. Niet alleen de hardrock-kant maar ook de zachtere symfonische kant is typisch een product van deze periode. Neem bijvoorbeeld het instrumentale Spångaforsens Brus, een heerlijk folk-getint nummer dat qua benadering sterk lijkt op die van huidig labelgenoot Mr Brown. Een modernere band waarmee Råg I Ryggen zich goed laat vergelijken is Black Bonzo, die met het debuutalbum “Lady Of The Light” ook een sterk Uriah Heep-georiënteerde plaat uitbracht. Ook qua productie is het absoluut duidelijk dat deze plaat uit medio jaren ’70 stamt, wat overigens een kritiekpunt aan het adres van Record Heaven is: het feit dat dit label regelmatig aanzienlijke hoeveelheden heruitgaven uitbrengt zonder deze behoorlijk te remasteren doet mij een beetje twijfelen aan de goede intenties van de maatschappij. Helemaal duidelijk wordt deze laissez-faire attitude in de laatste drie nummers, die als bonus aan het album toegevoegd zijn. Deze nummers zijn live opnamen uit 1975 en ’76 waarvan de kwaliteit zo ronduit abominabel is dat het geluid steeds wegvalt. Dit is gelukkig niet het geval met het laatste bonusnummer, Land Over The Rainbow, dat niet op het reguliere album staat maar nog wel redelijk te volgen is. Dit nummer is zo toch een interessante aanvulling op het eigenlijke album.

Door de typische klank van haar tijd gecombineerd met de grote vaardigheid (wellicht zelfs virtuositeit) van de toetsenist en de gitaristen is “Råg I Ryggen” een aanrader voor mensen die van, met name, Uriah Heep houden. Een zekere meerwaarde ontleent dit album aan de zeer aangename symfonische rock-stukken die de, reeds sterke, composities onderbreken. Ondanks de belabberde productie is dit album zeer interessant voor liefhebbers van symfonische hardrock uit de jaren ’70.

Christopher Cusack