Italië is een land dat doorspekt is van prog. Nergens was de progscene zo groot als in het Italië van de jaren 70 (mits we het Verenigd Koninkrijk even als uitzondering nemen). Vele grote Italiaanse bands zijn er toen groot geworden, de meeste in de traditie van de grote Britse bands als Genesis. Vele Italiaanse bands zijn dan ook in die traditie blijven doorwerken. Men zou zo kunnen zeggen dat bijna alle huidige Italiaanse progbands hier nog steeds schatplichtig aan zijn. Maar niets is minder waar! Er zijn nog Italiaanse bands die totaal niets met deze stroming van doen hebben of nooit gehad hebben. Zo ook deze Runaway Totem.
Runaway Totem is zo ongeveer de enige Italiaanse zeuhl-band, samen met het uit de band voortgekomen Universal Totem Orchestra, de naam waardig. Ja, u las het goed: een zeuhl-band. Dat betekent dus dat de grootste invloed van de band al meteen bekend is, want ongeveer elke band die zeuhl maakt is hier schatplichtig aan: Magma. Het spreekt dan ook voor zich dat deze naam nog een aantal keer zal verschijnen in deze recensie.
Nu is deze “Manu Menes”, zoals al blijkt uit de langere titel, het vervolg op het vorige album in de 4 Elementi 5-serie, “Esameron”. Deze twee albums handelen over het universum, en de schepping daarvan. Voorwaar geen licht onderwerp om een album over te maken. En dat zal ondergetekende geweten hebben. Bij dit album zat namelijk een promosheet van twee pagina’s die mij wilde verduidelijken waar het album door is geïnspireerd. Ondanks dat er hier een erg boeiende benadering van het universum wordt uitgelegd, voornamelijk vanuit Hindoeïstisch standpunt, ga ik dit toch verder niet aanraken. Tenslotte schrijf ik hier een recensie en geen verhandeling Oosterse filosofie. Wie meer wil weten kan ik aanraden om een boek te lezen over Hindoeïstische filosofie. Ik kan alvast wel verklappen dat de Manu Menes uit de titel overeenkomen met het evenwicht tussen de begrippen Purusha (het kosmische bewustzijn) enerzijds en Prakrti (het scheppend principe) anderzijds, op zijn beurt overeenkomend met ‘L’Intelligentza Cosmica’ (zoals Runaway Totem het benoemd) of een vorm van de schepper (overeenkomend met onze God). Enfin, meer dus in gespecialiseerde literatuur.
Maar nu terug naar de muziek zelf. Want daar draait het natuurlijk vooral om. Ondanks wat ik eerder al vermeldde, is dit album niet alleen maar Magma-geïnspireerd. Het eerste nummer, Alle Sorgenti Di Kronos, is dit overduidelijk wel. Een nummer dat zwaar op de typische telkens herhalende ritmes die hypnotisch effect tot gevolg hebben, drijft. Wanneer de stem er dan bijkomt, lijkt het alsof we echt Magma bezig horen. Meerbepaald bij de opening van “Mëkanïk DëstruktïẠKömmandöh” hoorden we dit nogal eens. Vanaf Ævum komt Runaway Totems eigen identiteit gelukkig weer bovendrijven. De typische elementen die Runaway Totem al langer beïnvloeden zoals Frank Zappa, Brand X en ook Claude Débussy zijn er hier weer bij.
Vooral Brand X is een interessante naam in dit gezelschap. Want waar bands als Magma de mosterd eerder bij de jazzmuzikanten als John Coltrane halen, zien we Runaway Totem hier ook wel teruggrijpen naar jazz, maar dan meer naar jazzrock zoals Brand X die maakte. Dat geeft dus aan dat we hier met een stevigere vorm van zeuhl te maken hebben. Iets wat overigens ook kenmerkend is voor de Japanse zeuhl-traditie van ondermeer Ruins en Koenjihyakkei.
Als we het album vergelijken met de logische voorganger “Esameron”, valt vooral de toevoeging van Issirias Moira Dusatti op zang op. En ik moet zeggen dat het een zeer geslaagde toevoeging is geworden, vooral in het verder erg stevige Ævum laat zij zich erg goed gelden. Waarom werkt dit soort muziek toch altijd zo goed met toevoeging van een vrouwelijke zangeres?
Met “Manu Menes” heeft Runaway Totem vooral een erg ambitieus album gemaakt als opvolger van “Esameron”. Zowel qua onderwerp als qua muziek is het geen eenvoudig spul te noemen. Maar het valt zeker wel aan te raden. Voor wie eens van Runaway Totem wil proeven, is het eigenlijk erg eenvoudig gemaakt. Op de website van de band kan je elk album (buiten deze voorlopig, enkel samples hiervan beschikbaar) gratis (!) downloaden om zo Runaway Totem te ontdekken. Zeker doen zou ik zeggen…
Peter Van Haerenborgh