Rush

Grace Under Pressure

Info
Uitgekomen in: 1984
Land van herkomst: Canada
Label: Mercury Records
Website: http://www.rush.com
MySpace: -
Tracklist
Distant Early Warning (4:56)
Afterimage (5:03)
Red Sector A (5:09)
The Enemy Within (4:34)
The Body Electric (4:59)
Kid Gloves (4:18)
Red Lenses (4:43)
Between The Wheels (5:44)
Geddy Lee: bas, synthesizers, zang
Alex Lifeson: gitaar, synthesizers
Neil Peart: drums, percussie
Snakes & Arrows (2007)
Feedback (2004)
Rush In Rio DVD / CD (2003)
Vapor Trails (2002)
Different Stages [live] (1998)
Test For Echo (1996)
Counterparts (1993)
Roll The Bones (1991)
Presto (1989)
A Show Of Hands [live] (1989)
Hold Your Fire (1987)
Power Windows (1985)
Grace Under Pressure (1984)
Signals (1982)
Exit... Stage Left [live] (1981)
Moving Pictures (1981)
Permanent Waves (1980)
Hemispheres (1978)
A Farewell To Kings (1977)
All The World's A Stage [live] (1976)
2112 (1976)
Caress Of Steel (1975)
Fly By Night (1975)
Rush (1974)

Pas op wat je zegt! De vijand slaapt nooit! Wees voorzichtig! Vertrouw je vrienden niet! S.O.S.! Overal oorlog, honger, wantrouwen, oost tegen west. Wat, je bent tegen kruisraketten? Maar misschien vallen dan de Russen binnen… “beter een atoomboom in de tuin dan een Rus in de keuken”. Maar ja, die atoombom valt toch. Ik voel de koude regen van ‘fall-out’ al. De derde, laatste wereldoorlog: een kwestie van tijd. Misschien zijn wij de laatsten die overleven…

Net als, het in hetzelfde jaar uitgekomen, “Stationary Traveller” van Camel is “Grace Under Pressure” een duidelijk kind van zijn tijd. Een onbedoeld conceptalbum, een plaat die de koude oorlog die toen volop woedde, perfect aanduidt. De plaat is als een ijsblok die naar je toe komt drijven en waarvan je weet dat het grootste gedeelte onder water zit. Een plaat waar de angst vanaf straalt en weinig ruimte laat voor hoop. Je kunt je vader en je broer er niet meer mee redden, maar er is nog hoop voor je moeder. De plaat die concludeert dat er voor deze generatie sowieso geen hoop meer is. Een manifest dat weliswaar een vroege waarschuwing geeft, maar die klinkt uit de verte, als een na-echo.

“Grace Under Pressure” is in al zijn desolaatheid een meesterwerk met negen hoogtepunten. Er staat geen slecht nummer op. Na het tam ontvangen, maar achteraf ook als een meesterwerk erkende “Signals” (1982), laat Rush horen dat ze hun stijl gevonden hebben. De reggae- en synthesizerinvloeden zijn beter geïntegreerd en Rush vuurt als vanouds. Toch is “Grace Under Pressure” geen “Signals-deel 2”, alhoewel beide platen gebroederlijk naast elkaar staan. Maar waar “Signals” nog hoop en liefde uitstraalde, daar is zijn opvolger een koude douche. Maar, als na een sauna, toch lekker.

Distant Early Warning laat de eerste alarmklokken al luiden. Pearts teksten zijn weer treffend: ‘The world weighs on my shoulders, but what am I to do?’, hiermee het thema van de plaat perfect verwoordend. De gitaar van Lifeson is eerst diepgevroren in de ijskast gezet, terwijl de melodie van het kenmerkende thema als een hagelstorm op ons afkomt. Na een ijskoude gitaarsolo komt het thema ons onder veel echo nog een keer tegemoet… briljant nummer. Brrr, nu heb ik het koud.

Bij Afterimage is het eerste slachtoffer gevallen. De herinnering wordt op een knap verstopt reggaeritme levend gehouden. De onherbergzame sfeer komt duidelijk tot uiting in het instrumentale middengedeelte, waarover Lifeson een ingehouden, doch krachtige en melodieuze solo laat horen. De zon gaat schijnen, maar hij geeft geen warmte.

In Red Sector A komen we aan in het gebied van de vijand. Of is er nog een vijand over, na de verwoestende oorlog die heeft gewoed? Op een knap, repeterend ritme zingt Lee treffend: “Are we the last ones left alive?” Met veel feedback en effecten geeft Lifeson ons nog even gitaarles, maar de zware drums van Peart slaan er als mokerslagen doorheen. De angstige synthesizerklanken geven ook al weinig hoop op een goede afloop.

Een typisch Rush-intro en rollende bassen leiden ons tot The Enemy Within. Een welhaast cynisch vrolijk nummer dat handelt over de schijnbare veiligheid die we soms ervaren. Misschien is de boodschap van de cd ook op deze tijd toepasbaar en vergeten we de les die we konden leren uit de koude oorlog. Ik ga citeren uit het middenstuk van dit nummer:

‘To you – is it movement or is it action?
Is it contact or just reaction?
And you – revolution or just resistance?
Is it living, or just existence?
Yeah you – it takes a little more persistence
To get up and go the distance…’ 1-0-0-1-0-0-1. Is het te laat voor deze S.O.S.-klanken? The Body Electric volgt het onheilspellende pad van een robot die kan ontsnappen. Waarom een robot? Lukt het de mensheid niet? De robot probeert zijn programma te herprogrammeren, maar het lukt niet. Ook dit nummer, een parabel voor de mens anno 1984, faalt erin de geest van de tijd los te laten. Zwaar, vermoeiend drumwerk en een opmerkelijk positief klinkende gitaarsolo verhullen niet dat de ijle synthesizerklanken het geheel blijven omringen. Koude-oorlog-toetsen, ah, vandaar dat Rush ze nu niet meer gebruikt!

Op school leerden we het al, terwijl we het eigenlijk nooit wilden leren: het is ‘cool’ om ’tough’ te zijn. In Kid Gloves, een vlot, melodieus nummer, geeft Rush als het ware de zwarte piet aan het schoolsysteem waar ook ter wereld. Daar leer je voor jezelf opkomen, maar vaak is dat ten koste van die ander. Dus daar ging het al mis…

Het meest experimentele nummer van de plaat is Red Lenses, maar ook dit is een hoogtepunt (1 van de 9). Doorspekt met heerlijk percussiespel en op zoek naar de raarste klankjes op het toetsenbord, is dit een op en top Rood nummer. Is het je wel eens opgevallen dat, als je door een rode bril kijkt, je geen andere kleuren kan onderscheiden. En wist je dat rood onder een zwart-wit kopieermachine zeer zwart uitvalt? Rood is dus eigenlijk zwart. En Rush ziet dus niet rood, maar zwart. “You see black and white, I see red (not blue)“. Tegelijk laat Rush een klein beetje zwartgallige humor zien, met Russen onder onze bedden. Ergens in de verte klinkt opnieuw die waarschuwing. Ik heb het nog steeds koud trouwens.

De wagen rijdt voort, de wereld draait door. Wij dreigen tussen de wielen verstrikt te raken. Zware synthesizerklanken doorspekken Between The Wheels, dat je geen moment rust gunt. Het zwaarste nummer voor het laatst bewaren, om nog eens goed duidelijk te maken wat Rush wil zeggen: “It slips between your hands like water, this living in real time”.

Even op de kalender kijken. Pff, het is geen 1984 meer. Wat een tijd. En wat een document is deze plaat ervan. Negen hoogtepunten op de cd zei ik. Dat zijn natuurlijk de acht stukken die de cd telt én het ‘geheel’. Niet te onderschatten.

Markwin Meeuws

Koop bij bol.com

Send this to a friend