Sigur RósDVD

Na een uitputtende, ruim een jaar durende wereldtournee ter promotie van “Takk…”, keert Sigur Rós in 2006 terug naar IJsland. In de nazomer van dat jaar trakteert het IJslandse kwartet zijn landgenoten namelijk op een reeks onaangekondigde, gratis toegankelijke concerten in allerlei uiteenlopende plaatsen in zijn geboorteland. “Heima” is de titel van de meer dan geslaagde registratie van deze uitzonderlijke ’tournee’ die de band voornamelijk langs ongewone locaties als buurthuizen, openluchtmusea, parochiezalen, spookstadjes, repetitieruimten, nationale parken, verlaten visfabrieken en protestkampen brengt.

Dat alleen zou al materie genoeg moeten opleveren voor een prachtige concertfilm, ware het niet dat regisseur Dean Dubois op de eerste disc van deze dubbeldvd de filmische muziekfragmenten continu afwisselt met bandinterviews en ronduit indrukwekkende natuurbeelden van IJsland. Door zijn doeltreffende en prachtige beeldmontage doen deze beelden mij niet zelden denken aan Pink Floyds legendarische “Live At Pompeii“, welke zonder meer tot mijn favoriete concertregistraties behoort. Blijkbaar zijn de heren van Sigur Rós eenzelfde mening toegedaan, want op hun website wordt de muziekfilm uit 1972 als één van de referenties voor deze dvd genoemd.

Af en toe begeleid door het bekende strijkkwartet Amiina, neemt Sigur Rós ons met “Heima” – wat ’thuis’ of ‘geboorteland’ betekent – mee op reis door een wonderlijke wereld die IJsland heet. De dvd is niet enkel en alleen een concertregistratie, maar bovenal een hommage aan dit fantastische eiland. Dubois heeft namelijk uit meer dan honderdentwintig minuten beeldmateriaal een selectie weten te maken, die meer dan uitstekend bij de muziek van het kwartet past. Maar dat geldt ook andersom, want de muziek wordt op haar beurt door de regisseur gekoppeld aan de meest fraaie beelden die de al even fraaie natuur van IJsland alle eer aandoen. Deze communicatie over en weer tussen muziek en beeld toont mijns inziens duidelijk aan dat Sigur Rós en IJsland onlosmakelijk aan elkaar verbonden zijn.

Omdat het nagenoeg ondoenlijk is de epische muziekstukken van dit ensemble goed te beschrijven zonder daarbij in reisgidsenjargon te vervallen, zijn de klanken en geluiden van Sigur Rós mijns inziens buitengewoon geschikt om op beeld vast te leggen. In overeenstemming met de meermaals meeslepende, vloeiend voortbewegende composities, opteert Dubois op “Heima”voor een rustige en integere beeldmontage. Deze benadering komt de adembenemende breekbaarheid en de geweldige geraffineerdheid van de muziek alleen maar nog meer ten goede.

De tweede disc van “Heima” is gevuld met de integrale vertolkingen van alle nummers die in de documentaire op de eerste dvd zijn verwerkt, aangevuld met enkele bonustracks. De band brengt hier een schifting uit zijn repertoire ten gehore, waarbij uiteraard elk studioalbum aan bod komt. Deze selectie is opgenomen in allerlei dorpjes en stadjes met voor ons onuitspreekbare namen als Ólafsvík, Bíldudalur, Salárdalur, Ísafjörður, Djúpavík, Öxnadalur, Reykjavík, Húsafell, Skógar, Vík, Kirkjubæjarklaustur, Snæfell, Seyðisfjörður, Ásbyrgi, Álafoss en Grímsnes.

Ook nu wordt de muziek afgewisseld met haast hemelse, onwerkelijke beelden van het even woeste als robuuste IJslandse natuurlandschap. De sprookjesachtige registratie van deze doorgaans weidse, ongerepte landschappen en dunbevolkte (plattelands)dorpjes, gekoppeld aan Sigur Rós’ fraaie klank(tapijt)en, doen mijn gedachten herhaaldelijk richting dit eiland afdwalen. De toeristische dienst van IJsland mag derhalve met deze lofzang op het thuisland in zijn handen knijpen, want ik vermoed dat ik niet de enige zal zijn die na het bekijken van deze dvd zijn eerstvolgende vakantie op dit eiland wil doorbrengen…

Video
“Heima” is uitgegeven in anamorfisch breedbeeld in een beeldverhouding van 1,78:1. Door een uitstekende resolutie en schaduwdetaillering is het beeld in de regel zeer scherp en helder te noemen. Ondanks dat de film grotendeels in de open lucht is opgenomen, is dit een zeer behoorlijke transfer met zo goed als geen in het oog springende tekortkomingen.

Audio
Sigur Rós’ eerste dvd telt drie geluidssporen: LPCM stereo, Dolby Digital 5.1 surround en DTS 5.1 surround. Ondanks dat het geluid dikwijls onder vaak hachelijke omstandigheden is vastgelegd, bieden deze drie sporen een meer dan uitstekende geluidskwaliteit met een stevig en strak laag en een helder en zuiver hoog. Ofschoon het LPCM-spoor superieur klinkt, valt dit spoor qua beleving uiteraard in het niet ten opzichte van de andere sporen. Het is uitsluitend om die reden dat mijn voorkeur dan ook naar één van de twee surroundsporen uitgaat waarbij het DTS-spoor net wat beter (lees: voller) klinkt.

Extra’s
Het bonusmateriaal van “Heima” bestaat, naast een behoorlijk interessant audiocommentaar van manager Jon Best, verder uit drie korte documentaires. Tijdens “Páll From Húsafell” horen en zien we Sigur Rós een nummer improviseren in een grot, gevolgd door een interview met Páll Stefánsson. In “Memories Of Melodies” bezoekt de band het gelijknamig popmuseum in Bíldudalur en gedurende “Þorrablót” bezoekt het ensemble een traditioneel IJslands ‘Þorrablót’ in Kirkjubæjarklaustur. De extra’s worden afgesloten met een chronologische fotomontage van de tournee door IJsland met commentaar van Birgir Jon Birgisson.

Conclusie
Net als “The Last Waltz” van The Band, het al genoemde “Live At Pompeii” van Pink Floyd en “Stop Making Sense” van Talking Heads verwezenlijkt Sigur Rós met “Heima” een geheel nieuwe standaard voor toekomstige muziekfilms. “Heima” is immers zowel een buitengewoon fraaie en aantrekkelijke bloemlezing uit Sigur Rós’ repertoire evenals een passend eerbetoon aan IJsland en de IJslandse cultuur. De dvd is daarmee zonder enige twijfel één van de mooiste audiovisuele producties in jaren geworden…

Frans Schmidt