simakDialogAlbum

Dit is nog eens een grensgeval: een groep muzikanten uit Indonesië die jazz-rock en prog uit de jaren ’70 mengt met traditioneel Indonesische muziek! West ontmoet Zuidoost. Of deze combinatie interessant genoeg is, moet de luisteraar vooral zelf uitmaken, ik vond het in elk geval intrigerend genoeg om er nog wat woorden aan vuil te maken.

Bandleider Riza Arshad is, behalve door de bovengenoemde westerse muziek, vooral geïnspireerd door de muziek uit zijn eigen land, met name de gamelan. Deze traditionele muziek, meestal voortgebracht door een vrij groot gezelschap percussionisten, berust op een toonladder die aanmerkelijk korter is dan de onze. Dat geeft de muziek – in onze oren – niet alleen een beperking, maar vooral ook rust door repetitie, het steeds herhalen van dezelfde tonen waarin subtiele veranderingen de muziek moeten dragen. De klank van gamelan, toch vaak geslagen metalen percussie instrumenten, vond Arshad terug in de Fender Rhodes elektrische piano. Dit uit duizenden herkenbare geluid zet hij af tegen de scheurgitaar van nationale grootheid Tophati en de funky basgitaar van Pratama. Samen maken ze een buitengewoon ouderwetse vorm van smaakvolle jazz-rock en aan Canterbury gelieerde prog.

Die distinctieve klank paart Arshad met de traditionele ritmes uit zijn land, Sundanese percussie die wordt gespeeld door twee slagwerkers. Het eindresultaat biedt veel meer mogelijkheden dan ik in eerste instantie voor mogelijk had gehouden. Zo is er in Salilana Kedua (Kedua betekent deel 2, overigens) een bijna Arabisch ritme, dat wordt versterkt door de akoestische gitaarpartij van Tophati, waarna Arshad met zijn Fender herinneringen oproept aan de ‘Spaanse’ platen van jazzmuzikant Chick Corea.

De stukken zijn – uiteraard in jazz – voornamelijk vehikels voor lange solo’s van de toetsenist en de gitarist. Dat moet je wel leuk vinden, want hoewel de heren op zich zeer kundige muzikanten zijn, hebben ze niet in elk geval een boeiend verhaal te vertellen.

De hoogtepunten van de plaat zijn voor mij die stukken waarin de samenwerking van Oost en West het duidelijkst zijn. Dat is bijvoorbeeld het geval in Tak Jauh Pertama (Not So Far, deel 1), waar het ritme dat de pianist en bassist spelen moeiteloos door de slagwerkers wordt versneld en vertraagd. Hier klinkt de band als Return To Forever met David Gilmour of David Torn. (Gitarist Tophati kan in het zelfde stuk dromerige echoën als Gilmour en atonaal met zijn tremolo zwaffelen als Torn.) Af en toe verliest de band gedurende die lange solo’s zijn richting een beetje, maar meestal weten de muzikanten de boel snel weer op de rit te tillen. Tophati en Arshad zijn zo goed op elkaar ingespeeld dat ze tegelijk kunnen soleren zonder dat ze elkaar in de wielen rijden.

“Demi Masa” is bovenal een jazz-album en een plaat voor liefhebbers van avontuur. Hoe belangrijk het Indonesische ingrediënt ook mag zijn in de bereiding, uiteindelijk proef je er minder van dan je zou verwachten. Daarvoor drukken gitarist en toetsenist een te zwaar stempel op deze plaat. Is jazz-rock je ding, dan is dit meer dan een interessante aanvulling op je collectie, dan is dit een plaat om van te (leren) houden.

Erik Groeneweg