Steven WilsonConcert

De reacties op Wilson’s laatste album “To The Bone” waren wisselend. Veel hardcore progfans waren teleurgesteld door de toegankelijke, commerciële sound/liedjes die het album vullen. Anderen herkenden de link met de kwaliteitspop uit de jaren tachtig van acts als Tears For Fears, Prince, Peter Gabriel en zelfs ABBA. Bands waar veel progliefhebbers destijds, al dan niet stiekem, warm voor liepen.

Daarnaast mogen we natuurlijk de invloeden van The Beatles niet vergeten. De opvallend praatgrage Wilson voelde duidelijk de noodzaak om deze ‘tweeslachtigheid’ in zijn huidige repertoire toe te lichten in zijn aankondigingen. Hij deed dit op een mooie persoonlijke wijze, zonder daarbij de dominee uit te hangen.

Na zijn verpletterende optreden op Bospop in 2015 zal AFAS Live de grootste concertlocatie zijn die Wilson ooit in Nederland bespeelde. Wat een contrast met de dertig mensen die naar zijn eerste optreden ooit, buiten het Verenigd Koninkrijk, in 1994 in de Pul in Uden kwamen kijken. Hij haalde deze anekdote bij aanvang van de toegift aan om zijn speciale band met “The Netherlands” toe te lichten, wat hem natuurlijk op een ovationeel applaus kwam te staan. Onder het publiek ontwaarde ik naast de traditionele progfans ook opvallend veel jonge fans. In die zin heeft het laatst album Wilson bepaald geen windeieren gelegd.

Het voorprogramma van de Zwitserse Donna Zed heb ik helaas gemist omdat ik niet zo vroeg in Amsterdam kon zijn. Klokslag acht uur startte de intro video “Truth” waarin veelzeggende beelden werden gekoppeld aan gangbare associaties. De sfeer werd de ene keer komisch, de andere keer luguber, toen de beelden en associaties al dan niet willekeurig door elkaar werden gehusseld. Wilson’s visie op “fake-news”?

Het concert opende rustig met Nowhere Now van het laatste album. Meteen bij de inzet met gitaar en drums hoorden we die lekkere heldere en felle gitaarklanken van de Telecaster, de gitaar waar Wilson sinds het schrijven van het materiaal voor “To The Bone” voor het eerst een emotionele band mee had opgebouwd, zoals hij zelf later verklaarde. Wat volgde was een eerste set met een enigszins fragmentarische opbouw. Een aantal songs van “To The Bone”, van zijn vorige soloalbums en de Porcupine Tree-song The Creator Has A Mastertape. Het wilde allemaal niet echt op elkaar aansluiten. Het matige, te harde, zaalgeluid met overheersende (bass)drums hielp daar ook niet bij. Een andere tegenvaller was misschien ook wel dat Ninet Tayeb tijdens Pariah niet op het podium verscheen, maar met behulp van moderne technische hulpmiddelen, perfect in sync, uit de speakers galmde en levensgroot, al zingend, op een soort transparant gordijn werd geprojecteerd. Al met al wel een alleszins acceptabel alternatief.

De band met uitmuntende musici was uitstekend op dreef, al deed het hoekige spel van nieuwkomer Alex Hutchings op gitaar ons soms terugverlangen naar de vloeiende lijnen van Dave Kilminster of zelfs Guthrie Govan. Dat er ondanks deze minpuntjes ook nog veel te genieten viel heeft Wilson vooral te danken aan zijn unieke talent om muziek en beeld in een prachtige symbiose samen te laten smelten. Sterke voorbeelden hiervan waren de uitvoering van Refuge en People Who Eat Darkness, waarbij hij uw recensent met een brok in zijn keel, respectievelijk een beklemmend gevoel achterliet.

In de tweede set geen minpuntjes meer. De oordopjes konden uit, een perfect geluid en een band in topvorm. Ook nu weer een mix van solowerk en Porcupine Tree-materiaal dat vloeiend werd afgewisseld en opgebouwd naar het sublieme slot. Wilson’s poging om het publiek bij Permanating aan het disco-dansen te krijgen was waarschijnlijk te hoog gegrepen, maar het nummer werd met groot enthousiasme begroet. Met name in Heartattack In A Layby liet Hutchings zien en horen dat hij volkomen terecht aan de zijde van Wilson op het podium staat. Onbetwist hoogtepunt van de tweede set was mijns inziens, wederom vanwege de ultieme combinatie van muziek en videobeelden, het energieke en melodieuze The Same Asylum As Before. Met een zeer sterke uitvoering van het Porcupine Tree-nummer Sleep Together kwam de tweede set tot een stomend einde.

Wilson liet het publiek enige tijd in spanning (zoals het ook hoort) eer hij alleen met zijn Telecaster terugkeerde voor de toegift Even Less. Daarna werd de avond definitief afgesloten met een ijzingwekkende uitvoering van het ongeëvenaarde The Raven That Refused To Sing. Om in zijn eigen woorden te blijven: “ik wil jullie met een glimlach naar huis sturen met het meest droevige lied dat ik ooit heb geschreven”.

Bijna niet de bevatten wat een diversiteit aan stijlen en dynamische verschillen Wilson en kompanen met het grootste gemak tijdens deze twee en een half uur durende show aan de dag weten te leggen. Daarnaast weet hij inmiddels ook met zijn muzikale en persoonlijke ontboezemingen een soort van huiskamersfeer in een hal als AFAS Live te creëren.
Aan de veelzijdigheid van deze kunstenaar lijkt geen einde te komen.

Verslag: Math Lemmen
Foto’s: Nico Reinders