Een ieder die bekend is met de speciale editie van de cd “Insurgentes” wist dat er een dvd met dezelfde titel zou komen. Eén van de bonusonderdelen was namelijk een voorproefje van de documentaire van ongeveer een kwartier. In dat kwartiertje vertelt Steven Wilson dat muziek een kunstvorm die tegenwoordig maar al te vaak wordt gereduceerd tot eentjes en nulletjes op harde schijven, telefoons en natuurlijk op iPods die de wegwerpcultuur van de moderne luisteraar uitstekend symboliseren. Daarnaast waren er wat vieze poppen, oude houten gebouwtjes, kruipende mannen door het bos met gasmaskers op, normaal lopende mannen met vogelmaskers op en verroeste bouten. De desolate indruk die hiermee gegeven werd, gaf prima weer wat we konden verwachten van de documentaire.
Ik weet dat Steven Wilson van disturbed en twisted houdt, maar inhoudelijk stelt het allemaal niet zo veel voor. Dat Lasse Hoile uitstekend in staat is om mooie plaatjes te maken is duidelijk, maar het wordt een tikkeltje belachelijk als er inhoudelijks niks zinnigs over te zeggen valt. De documentaire gaat over hoe een muzikant in deze tijd muziek kan maken en diezelfde muziek als kunstvorm kan presenteren. Met een stapeltje luguber beeldmateriaal uit Mexico en een wandelingetje door de oude school van Wilson wordt dat thema nauwelijks gesteund. Ik snap dat een hoop liefhebbers van de beeldende stijl van Wilson en Hoile deze dvd kunnen omarmen, maar zo onfeilbaar is Wilson voor mij zeker niet.
Wilson spreekt onder andere met Aviv Geffen (Blackfield) en Mikael Åkerfeldt (Opeth) over de clichés van de muziekindustrie en andere zaken waar ze het een paar minuten met elkaar eens zitten te zijn. Voor een ieder die bekend is met Wilsons opvattingen hierover, is het allemaal niet bijster interessant. Natuurlijk vind ik ook dat artwork en muziekbeleving in de ruimste zin van het woord erg belangrijk is en dat mp3’s kwalitatief niet zo veel voorstellen, maar dat is voor het publiek dat Steven Wilsons muziek interessant vindt toch allang al bekend? Een betoog waarin een standpunt wordt verdedigd waar het publiek het bij voorbaat al grotendeels mee eens is, is niet al te sterk. Daarbij wordt alles van één kant belicht waardoor door het weglaten van tegenargumenten er geen enkele nuance plaatsvindt. Natuurlijk is de downloadcultuur een onwenselijke situatie, maar het is niet louter negatief. Ook over de iPod zijn genoeg argumenten te vinden die zo’n apparaatje bestaansrecht geven.
Cinematografisch heeft de documentaire wel wat te bieden. De beklemmende sfeer (denk even aan psychologische thrillers uit de jaren zeventig en Aziatische horror) past heel goed bij van de muziek van “Insurgentes”. Doordat we sommige making of-beelden zien, waar we door een normale camerafilter volwassenen mannen met een gasmasker op in het bos zien rondkruipen, wordt deze eerder zo mooie surreële sfeer plotseling glashelder en ronduit belachelijk.
De tweede dvd biedt een hoop moois. Wie van de muziek van Bass Communion en Pig houdt, heeft er een half uur aan prachtig geproduceerde muziek bij. Ook de zes bonustracks zijn erg indrukwekkend. Let wel, het gaat niet om de bonusnummers die bij de speciale editie van de cd “Insurgentes” zaten. Het kwartiertje vragen beantwoorden geeft een kijkje in de hoofden van Lasse Hoile en Steven Wilson over dit hele project.
Ik kan het me alleen voorstellen dat de tweede dvd vaker dan eens bekeken wordt vanwege de muziekstukken. Omdat de eerste dvd cinematografisch heel aardig, maar narrotologisch ondermaats is, ben ik niet erg enthousiast. Mocht u het evengoed willen aanschaffen, wil ik u erop wijzen dat de regiocodes op internet vaak verschillen, dus let er goed op dat u de dvd kunt afspelen. Met regio 2 of regio 0 kan een ieder in Nederland de dvd afspelen. Met de Discorder-link heeft u altijd de goede te pakken.
Manuel Huijboom