Tangerine DreamAlbum

De tweede studioplaat van Tangerine Dream op het Jive Electro-label verschijnt in juni 1986, als de groep net is vertrokken naar de Verenigde Staten voor een vier weken durende tournee.

Naast oudgedienden Edgar Froese en Chris Franke maakt nieuw bandlid Paul Haslinger voor het eerst de overstap naar dat werelddeel; hij maakt dan ongeveer een half jaar deel uit van de Duitse groep. Zijn staat van dienst is dan al niet mis: een lange concertreeks in Engeland, concerten in Duitsland en Frankrijk en – niet onbelangrijk – een nieuw TD-album. De Oostenrijker drukt op “Underwater Sunlight” een enorme stempel en dat maakt de plaat tot een van de meest verfrissende en interessante uitgaven van de groep in de jaren tachtig.

De aanloopperiode naar het maken van deze plaat is kort maar krachtig. Haslinger’s voorganger Johannes Schmoelling heeft de band eind 1985 verlaten, vlak na de opnames van de soundtrack voor de film “Legend”. Hij gaat zich meer richten op solowerk en opdrachten voor film en televisie. Terwijl er voor Tangerine Dream een Engelse tournee staat gepland, ontdekt Froese de jonge Haslinger en vrij snel daarna treedt laatstgenoemde toe tot de groep. Naast kennis van de dan nieuwste elektronica blijkt de benjamin ook een virtuoze pianist en gitarist te zijn en laat tijdens die concerten in Engeland ook gelijk op het podium horen wat hij in zijn mars heeft. Schmoelling heeft in zijn jaren meer gewerkt aan het ontwikkelen van geluiden met een enorme staat van dienst, maar met de komst van Haslinger ontpopt de muziek van TD zich een stuk symfonischer en epischer, zonder dat het zo herkenbare karakter van het groepsgeluid verloren gaat.

Is “Le Parc” een album rondom ‘park en grond’, “Underwater Sunlight” richt zich op ‘zee en dier’. Dat thema komt in de zes nummers muzikaal op een beeldende manier tot uiting. Het tweedelige Song Of The Whale is gelijk al een klassieker van formaat. Een meeslepende compositie, die in het eerste deel de toon zet met prachtige melodielijnen en je als het ware de walvis af en toe het water hoog ziet uitspuiten. Het tweede deel varieert wat meer en opent met Haslinger’s pianosolo. Een climax wordt bereikt met soepel solospel van Franke, waarna Froese zowel ritmisch gitaar als sologitaar speelt. De laatste minuut is een briljant stukje impressionisme van Tangerine Dream, in de vorm van golvende en galmende geluiden: de zee is rustig en blijft altijd in beweging. Daarna volgen vier kortere stukken die in het verlengde liggen van “Le Parc”, alhoewel het spel wat minder gehaast is. Dolphin Dance en Scuba Scuba hebben weinig om het lijf, terwijl Ride On The Ray en Underwater Twilight (dat foutief als Underwater Sunlight op de hoes staat vermeld) diepgaander klinken en de tand des tijds beter hebben doorstaan. Het mysterieuze en majestueuze is met deze stukken weer terug in de muziek van TD. Zowel Froese als Haslinger spelen gitaar in Ride On The Ray en Underwater Twilight en deze klinken als een van de laatste écht goede duetten van Froese en Franke. Als bonustrack is Dolphin Smile toegevoegd aan deze heruitgave op Esoteric; een typisch b-kantje dat qua uitwerking niet echt geslaagd is. Het kolossale geluid refereert aan het voorgaande album “Le Parc” en valt daarom een beetje uit de toon vergeleken met de zes andere stukken.

Door de jaren heen is “Underwater Sunlight” in progressieve kringen alom geprezen, omdat de makers met deze plaat weer iets langere composities hebben opgenomen, met gitaar en piano op de voorgrond. Helaas niet voor lang: twee jaar na dit album zijn Froese en Haslinger definitief gezwicht voor de Atari met Cubase en is de techniek toch boven de kwaliteit van de nummers gezet. Daarvan is in 1986, als midi nog in de kinderschoenen staat, nog weinig te merken. Het prima materiaal maakt “Underwater Sunlight” tot een essentieel en sfeervol album van Tangerine Dream. Uiteraard wel gelardeerd met de state-of-the-art synthesizers uit het genoemde jaar, maar de volle en transparante productie houdt het werkstuk overeind. Compromisloos; dat is de groep op zijn best.

Wouter Bessels