Als doorgewinterde, door de wol geverfde en alom gevierde progrecensent dacht ik de meeste bizarre muzikale combinaties wel gehoord te hebben. Black metal + Mellotronprog? Check. Circusmuziek + klassieke Engelse symfo? Check. Minimalistische jazz + spaghetti western? Check.
En toen verscheen het debuutalbum van de Servische band Temple of the Smoke ten burele bij Progwereld en bleek ik mijzelf weer eens wijzer geacht te hebben dan ik daadwerkelijk ben. “…Against Human Race” bevat namelijk een merkwaardige combinatie van progressieve spacemetal en… dub?
Het album opent met een nummer dat precies beantwoordt aan de verwachting die gewekt wordt door de titel van de track. Illudium Q-36 Explosive Space Modulator is namelijk een ferm doorstomend spacerock nummer met zoevende synthesizers en stuwende drums, in het bekende idioom van grootheden als Hawkwind en Ozric Tentacles, doch een stuk ruiger, en geenszins onaardig. En dan, direct hierna, komt Unnatural Regression, een compositie die klinkt alsof Jean Michel Jarre een menage a quatre is aangegaan met Kraftwerk, Tangerine Dream en, uhm, UB40. Het meest merkwaardige is nog wel dat de combinatie niet eens vreemd overkomt: in de handen van Temple of the Smoke smelten reggae, elektronica, en allerlei stoner-, prog- en psychinvloeden moeiteloos samen.
Hiermee heeft de band mijns inziens iets moois in handen. Een van de bezwaren die ik heb tegen veel spacerock is dat bands denken dat ze door alleen maar wat typische geluidjes en technieken over te nemen van Hawkwind ze probleemloos spannende muziek kunnen maken. Echter, dergelijke spacerock kabbelt vaak maar wat voort zonder te overtuigen. Temple of the Smoke, daarentegen, heeft door dat een goed stuk spacerock wel degelijk inspanning en inspiratie vereist. Hun inventiviteit vertaalt zich naar fraaie nummers als Naked Sun, dat dub en spacerock mengt met Dead Can Dance-achtige percussie en een mooi stuk gitaar geïnspireerd op Ennio Morricone. Op Deadly Skies wordt een vergelijkbare synthese van genres bewerkstelligd, met een reggae-achtig gitaarsolo dat door de timing en het gebruik van wahwahpedaal naadloos in de psychedelische spaceondergrond wordt verzonken. Ook andere nummers kennen een dergelijke versmelting van wijd uiteenlopende muzikale elementen.
Hoewel de muziek schijnbaar onverenigbare genres combineert, voldoet Temple of the Smoke aan het voor mij belangrijke criterium dat een band die eclectisch wil zijn dit alleen moet doen als ze daarmee wel echt een eigen geluid weten te vormen. Hoewel “…Against Human Race” op eerste gehoor een echt allegaartje lijkt te zijn, wordt het bij herhaaldelijke beluistering duidelijk dat de band goed weet waar ze mee bezig zijn. De verschillende stijlen zijn doorgaans zeer subtiel met elkaar verweven, en na het eerste huh-moment wordt het mogelijk om de muziek op haar eigen merites te beoordelen.
Met “…Against Human Race” heeft Temple of the Smoke dan ook een spannend en bovenal origineel debuutalbum uitgebracht. Het is duidelijk dat deze Serven begenadigde componisten zijn, die bovendien hun visie goed naar plaat weten te vertalen, en dit heeft geresulteerd in een genre-overschrijdend album dat zeker de moeite waard is voor spacerock liefhebbers en avontuurlijke proggers. En nu heb ik echt alle zonderlinge muzikale combinaties wel gehad – toch?
Christopher Cusack