Aristocrats, TheAlbum

The Aristocrats hadden het nog wel zo leuk bedacht: ga je op een wereldtournee (105 shows in 28 landen), dan neem je vanzelfsprekend een live-plaat op en je filmt ook de hele handel. Je kiest een paar goeie plekken uit (waaronder natuurlijk Zoetermeer) en één van die gefilmde shows wordt de integrale registratie. Je zou denken dat zulke doorgewinterde muzikanten (spelen met Joe Satriani, Steven Wilson, Mike Keneally) de Wet van Murphy serieus zouden nemen, maar nee hoor. Geen wonder dus, dat alle concerten geplaagd werden door een eindeloze serie technische mankementen, van gierende kortsluitingen tot krakende bass drums.

Dit alles is een lange inleiding voor een simpele constatering: de dvd-registratie van de Culture Clash tour is een bij elkaar geraapt zootje van verschillende klinkende en ogende opnames. Is het daarmee een wanproduct? Ben je besodemieterd?

Voor wie The Aristocrats tot nu toe gemist heeft (schande!): de heren maken instrumentale jazz-metal-prog, een combinatie van dampende hardrock van het type Joe Satriani en jazzrock van het soort Dixie Dregs met een vleugje Frank Zappa en een likje Dick Dale. Dat doen ze op zo’n duizelingwekkend hoog niveau, dat je regelmatig met open waffel zit te kijken naar de capriolen. Maar, en dat is eigenlijk belangrijker, daarbij maken ze ook nog eens bijzonder toegankelijke, extreem prettige muziek, die een breed publiek zou kunnen aanspreken. De mannen namen twee studioplaten op en met dat materiaal gingen ze op de tournee waarvan deze registratie het bewijsmateriaal is.

En dus vind ik in de fraaie verpakking een lekkere cd en de bovengenoemde, licht gemankeerde dvd. De cd is ook niet afkomstig van één enkele show, maar wel veel meer dan de dvd. Zo zijn de eerste vijf stukken van de plaat van een show in Californië en die klinken fenomenaal, evenals de andere stukken. De muziek is al eerder besproken, dus daar kan ik even kort als enthousiast over zijn: The Aristocrats zijn niet super origineel, maar we absoluut briljant. Dat blijkt uit zo’n live album nog veel meer dan uit studio-opnames.

De ware hoofdprijs van dit pakket is toch die dvd. Eerst nog even zaniken: het grote bezwaar is dus dat de nummers steeds van andere shows zijn, met een iets ander geluid, andere camerasettings, andere podia enzovoorts. Zo staat de band bij een optreden in Bangkok op een enorme afstand van het publiek, dat daardoor afwezig lijkt, terwijl de mannen bij een optreden in Manchester bijna schuilgaan achter de fans. Dat is funest voor een fijne concertbeleving, je mist elk gevoel van opbouw, krijgt bijna niets mee van de sfeer. Daar komt bij dat bij de opnamen in Tokyo door een ander zijn bewerkt dan de andere stukken. Bij die twee composities zie je soms wel negen camerastandpunten tegelijk. De andere opnamen zijn veel ‘droger’, zonder dat soort fratsen. Het mooiste zijn, vanzelf, de opnamen uit Zoetermeer, maar die duren helaas maar één liedje.

Gelukkig zie je in al die verschillende filmpjes wat een ongelooflijk virtuoze band dit is, maar ook de humor in de introducties van de nummers en tijdens de nummers. Zo is er in Get It Like That ruimte voor een duet van rubber kip en plastic varkentje. Ook is er Blues Fuckers, waarin de band met opzet alle clichés uit de bluesrock zo slecht mogelijk speelt. Heel amusant. Ook de obligate (maar stiekem best indrukwekkende) drumsolo wordt grappig, door de combinatie met jongleerwerk.

Natuurlijk is dit muzikantenmuziek (vraagt Beller aan het publiek in Zoetermeer: “how many of you are musicians? Ah, the usual 90%”) en de dvd sluit daar naadloos bij aan, onder andere door de camerastandpunten: Je ziet close ups van snaren die aangeslagen worden, maar ook het intrappen van pedaaltjes, het aantrappen van de bassdrum, het lijkt soms wel een clinic. Ik vind dat zelf erg leuk. Daarbij werkt het plezier dat de mannen hebben absoluut aanstekelijk; ze nemen risico’s, houden elkaar voor de gek en spelen ondertussen de steren van de hemel. Knap hoor.

Nog een laatste verkoopargument: als je instrumentale stukken 105 shows lang speelt, kan het niet anders dan dat de stukken evolueren. Je speelt dit eens anders, daar reageert de ander op met een iets ander ritme of accent en voor je het weet klinken stukken behoorlijk anders. Dat hoort ook een beetje bij jazz-rock, natuurlijk. Dus wie niet genoeg heeft aan anderhalf uur film en ruim zestig minuten geluid, voortgebracht door één van de allerbeste live-bands van dit moment, krijgt ook nog eens sterk afwijkende versies van een paar van de prachtigste nummers van de afgelopen jaren. Wie biedt?

Erik Groeneweg