Opeens is daar weer een nieuwe uitgave van The Flower Kings. Weliswaar geen vers studiowerk -de groep staat momenteel op non-actief-, maar een registratie van de in 2007 gehouden tournee ter promotie van het album “The Sum Of No Evil”. Die concertreeks, of eerlijk gezegd dat jaar, betekent een belangrijk moment in het bestaan van de groep. Na jaren trouwe dienst wordt definitief afscheid genomen van drummer Zoltan Csörsz, niet voordat hij meespeelt op het zojuist genoemde album (waarvoor hij nog even terugkwam) en nog een keer vlamt tijdens een weergaloos concert op de eerste editie van Symforce in september 2007. Zijn afscheid valt niet in goede aarde bij het trouwe publiek van de groep, maar zijn opvolger is een verrassing van formaat: Pat Mastelotto. Een drummer die in prog-kringen weinig introductie behoeft, maar in het oog van The Flower Kings een verrassende keuze, want de man staat te boek als een zeer strak en hard spelende muzikant. Een contrast bij zijn illustere voorgangers Csörsz, Jaime Salazar en Marcus Liliequist. Gelukkig is Mastelotto niet vies van wat (elektronische) experimenten en daarmee gaat hij flink aan de haal tijdens de concerten.
“Tour Kaputt” heet deze dubbele live-cd en bijbehorende, maar apart verkrijgbare dvd. Het materiaal is opgenomen tijdens het optreden in De Boerderij in Zoetermeer op 15 november 2007 en getuige het verslag van collega Markwin ‘een slaapverwekkende ervaring’. Zelf is ondergetekende aanwezig bij het optreden in Hellendoorn enige dagen later en de herinnering aan dat optreden zijn niet al te memorabel. De reden? Zoals ook op “Tour Kaputt” te horen is, staat er een groep op het podium die moeite heeft met het zoeken naar muzikaal evenwicht. De ruimte voor improvisatie is grotendeels aanwezig, maar alle pogingen in die richting zijn nietszeggend en gaan uit als een nachtkaars. Ook duurt het even voordat de groep op gang komt, want The Flower Kings hebben wel betere versies gespeeld van bijvoorbeeld There Is More To This World. Daarbij komt dat, hoe goed Mastelotto ook drumt, hij niet binnen de losse en vaak swingende vorm van de muziek past. Zo worden Retropolis en Brimstone Flight 999 min of meer om zeep geholpen. Beter is het gesteld met de bijdragen van Hasse Fröberg: zijn vocale bijdragen klinken overtuigend en vullen prima aan bij de meer geheimzinnige zang van Roine Stolt. Life In Motion and What If God Is Alone behoren, net als The Sum Of No Reason, om die reden tot de hoogtepunten van deze live-cd’s en dvd. Het koppel Babylon–Stardust We Are is ook een lichtpunt, want hierin bereiken de bandleden juist wat op andere momenten tijdens het optreden niet schijnt te kunnen: een prachtige balans tussen rustige, uitgesponnen thema’s met een uithaal hier en daar. Op de dvd valt te zien hoe de groep zich al zoekend een weg baant door die avond in Zoetermeer. Er wordt wel heel veel naar elkaar gekeken, waarbij Stolt, Tomas Bodin en met name Jonas Reingold alles nauwlettend in de gaten houden. De hilarische hoestekst van Stolt vertelt dat om de optredens heen ook niet alles even vloeiend is verlopen. Maar daar kunnen de bandleden vast en zeker nu hartelijk om lachen. Ze houden er bijvoorbeeld een leuke titel aan deze release aan over.
Met deze uitstekende klinkende dubbel-cd en mooi uitgevoerde dvd kunnen de Zweden niet verbloemen dat ze over hun hoogtepunt heen zijn. Mastelotto heeft de groep weer verlaten, de daaropvolgende tournee door Amerika (in mei 2008) is afgelast en vervolgens hebben o.a. Stolt en Reingold zich gestort op Agents Of Mercy. Of er ooit nog een nieuwe studioplaat verschijnt, is maar de vraag. Voor te stellen is dat Stolt, Bodin en Reingold eerst weer middels andere projectem genoeg andere impulsen moeten krijgen om weer een Flower Kings-plaat te maken, want vier jaar geleden heeft de groep zich er behoorlijk doorheen moeten slaan. “Tour Kaputt” laat dat op eerlijke wijze zien en horen, maar de titel is op meerdere vlakken veelzeggend.
Wouter Bessels