Gathering, TheAlbum

Artiesten verdienen respect van fans, media en critici als het meezit op grond van kwaliteit, maar in bepaalde zin ook op grond van kwantiteit. Een band met één meesterwerk op zijn naam en daarna steeds flauwer wordende vervolgplaten, zal doorgaans steeds minder om dat meesterwerk herinnerd worden. Bij een band daarentegen die op elke sterke plaat weer een volgende sterke plaat doet volgen, gaat die consistentie vaak in toenemende mate deel uitmaken van de waardering voor die band.

Open deur eigenlijk, of niet? Maar het is wel een treffende omschrijving van de repertoire-ontwikkeling van The Gathering. Niet alleen hebben ze (voornamelijk sinds “Mandylion”) aan één stuk door sterke platen gemaakt, ook hebben ze zich voortdurend dóórontwikkeld. Vooral sinds “How To Measure A Planet?” mocht bij elke plaat de fanschare eerst een tijdje zwemmen: geen plaat liet zich echt direct vergelijken met een voorganger en vergelijkingen met andere bands en trends in de muziek waren ook altijd betrekkelijk indirect. Het is dan ook niet verbazend dat, toen “Home” in zicht kwam, drie jaar na het uitkomen van het recentste studioalbum, “Souvenirs”, de spanning bij veel muziekliefhebbers hoog opgelopen was. Zouden ze ons weer laten zoeken? Zouden ze weer met iets briljants voor de dag gekomen zijn?

Bij het schrijven van recensies loop ik niet graag op de conclusies vooruit, maar het antwoord op beide vragen is een volmondig JA. Na “Souvenirs”, waarop de nadruk wat meer op de losse liedjes lag, gaat de band met “Home” weer terug naar de (semi-)conceptuele benadering van “How To Measure A Planet” en “If_Then_Else”. De sfeer van de plaat benadert ook weer wat meer de donkerheid van genoemd meesterwerk uit 2000, maar de liedjes zijn wel wat rustiger. Ook wordt, meer dan op vorige platen, gebruik gemaakt van de stem als instrument, compleet met hier en daar een goed geplaatste vervorming. Het lijkt wel of we, evenals bij bijna alle voorgaande Gathering platen weer moeten constateren: Dit is hun meest volwassen plaat tot nu toe!

Voor dat laatste zou in elk geval een aardige reden zijn, aangezien Anneke vrij recent van haar eerste kind bevallen is. Luisteraars die vreesden dat daarmee ineens een vergelijkbare zoetheid over haar zou komen als bij Chrissie Hynde toen die moeder werd, kunnen opgelucht ademhalen. Anneke’s benadering is in feite nog altijd dezelfde: krachtig waar nodig, doch meestal subtiel en ingetogen. Overigens zal ook een minder vrolijke persoonlijke reden zijn weerslag op de band en dit werk gehad hebben, namelijk het in december 2005 volkomen onverwacht overlijden van Henk Rutten, die in de eerste plaats de vader van Hans en René was, maar daarnaast de band altijd bijgestaan heeft, in de eerste jaren als manager en later nog altijd met geestelijke ondersteuning en algemenere hand- en spandiensten.

Gedurende de eerste drie liedjes ervaar ik een duidelijk stijgende lijn in de mate van harmonie en melodie: op Shortest Day is het nog wat zoeken waar de band heen wil, terwijl Alone een kippenvelnummer van de bovenste plank is.

Het lijkt erop dat we vanaf het verstilde Forgotten in een rustiger deel van het album aanbelanden: schetst de eerste helft iets van stress, moeilijkheid of zoektocht, de tweede helft is de rust van het thuiskomen, het warme bad. Dit gevoel is misschien nog wel het duidelijkst tijdens het eerste deel van Box, met Frank Boeijens rustgevende, maar niettemin enerverende keyboardwerk. Het titelnummer van de plaat maakt dit letterlijk waar: met zijn herkenbare intro en wat directere benadering is het voor de nieuwe luisteraar één van de eerste bakens op het album.

Waar The Gathering ten tijde van “Souvenirs” nog wel iets explicieter te vergelijken was met bands als Radiohead en Massive Attack, lijken ze op “Home” weer onvergelijkbaarder dan ooit tevoren, al zijn de in progland onontkoombare vergelijkingen met Pink Floyd ditmaal wel weer iets meer gerechtvaardigd. Hun geluidstechnische benadering die halverwege de jaren ’70 zijn tijd ver vooruit was, lijkt voor nummers als Fatigue en het heavy A Noise Severe zijn inspiratie te hebben geboden.

De bezettingswisseling sinds “Souvenirs” (bassist Hugo Prinsen Geerligs is vervangen door Marjolein Kooijman, die er weer een eigen stijl op nahoudt) zal tenslotte ook bijgedragen hebben aan de zoveelste verfrissende ervaring die “Home” uiteindelijk geworden is.

Hoewel ik “Home” inmiddels al heel wat keren beluisterd heb, ben ik inhoudelijk nog een beetje zoekende met deze plaat. Wel wordt de luisterervaring elke keer een stukje rijker en staat voor mij als een paal boven water dat The Gathering (wederom) een ijzersterk product heeft afgeleverd. Ik wil dan ook iedereen uitnodigen om evenals ik de zoektocht met deze plaat aan te gaan. De beloning zal er beslist naar zijn.

Gelukkig hebben we nog even de tijd voor de traditionele toptien over 2006 en hebben we derhalve de mogelijkheid om wat accurater vast te stellen hoe hoog de plaat daarin komt (de vraag is immers niet meer óf hij erin komt…).

Casper Middelkamp