Lens, TheAlbum

IQ heeft de afgelopen paar jaar een aantal albums uitgebracht waarmee een stuk historie van de band is vastgelegd: “Seven Stories Into Ninety Eight” (1998) en “The Lost Attic” (1999). Eén blik op de hoofdrolspelers maakt duidelijk dat deze CD gerust in dit rijtje geplaatst kan worden. Voorafgaand aan IQ gingen de heren Holmes en Orford door het leven als The Lens. Een eenheid die in haar korte bestaan (nog geen vier jaar) een ontwikkeling doormaakte van hippieachtige spacerock naar een geluid dat we gerust als proto-IQ mogen betitelen.

Twintig jaar na dato kunnen we voor het eerst luisteren naar de muziek van The Lens in CD-kwaliteit. En ook nu heeft men er voor gekozen om de nummers van de originele The Lens-demo “No TV Tonite” opnieuw op te nemen. Dus net als op IQ’s “Seven Stories Into Ninety Eight” die het, bijna gelijknamige, eerste cassettealbum als onderwerp had. Terwijl er op dit album al duidelijk een grotere eenheid en eigen gezicht te horen viel, was The Lens een band met vele gezichten. Om te voorkomen dat “A Word In Your Eye” daardoor te veel van de hak op de tak zou springen, heeft men voor een duidelijk opbouw gekozen.

De eerste twee stukken, Sleep Until You Wake als Choosing A Farmer Part 1, zijn goede voorbeelden van de richting waarin men zich zou ontwikkelen binnen IQ, waarbij het eerste nummer een lekkere sfeervolle opener is met een breed toetsentapijt, Hackett-achtig gitaarwerk en een eenvoudige maar doeltreffende fretloze baspartij. Het is wel jammer dat het nummer zich niet echt verder ontwikkelt en blijft steken in twee basisideeën. Wat dat betreft is Choosing A Farmer Part 1 een stuk spannender met zijn akoestische begin gevolgd door een vlot up-tempo stuk muziek dat zeker had gepast op het Seven Stories-album. Het is met name de akoestische gitaar die het nummer een duidelijk ander tintje geeft dan we van IQ gewend zijn.

Met Of Tide And Change keren we weer terug naar het proto-IQ geluid, waarbij in dit stuk opvallend veel ruimte is voor het toetsenwerk. Mooi is ook de knipoog naar Peter Bardens (Camel) in één van de laatste toetsensoli in dit nummer. Een lekkere gitaarsolo zorgt echter voor de uitsmijter.

From The Sublime is het laatste uitstapje en wel naar een elektronischer geluid dan dat we ooit bij IQ gehoord hebben. Het begin en einde doen mij sterk denken aan de atmosferische opening van Genesis‘ Los Endos waarbij het middendeel met zijn bubbelende synthesizers aan de ene kant iets van Tangerine Dream wegheeft en aan de andere kant, door het gitaarwerk, ook wel aan de muziek van Steve Hillage of Ozric Tentacles doet denken. Het afsluitende Choosing A Farmer Part 3 laat horen dat IQ in de beginjaren nog regelmatig teruggreep naar de muziek van The Lens: er komt voor de kenners een wel heel erg bekend gedeelte uit Widow’s Speak (van het album “The Wake”) om de hoek kijken. De gitaar heeft echter uiteindelijk het laatste woord op dit album, in -wat langzamerhand net zo goed- de typische Holmes-stijl genoemd mag worden.

Geholpen door de voortreffelijke en ook herkenbare productie is dit album het laatste ontbrekende document in de evolutie van IQ. Het enige minpuntje aan dit album is misschien dat ik het graag nog wat eigenzinniger en verder verwijderd van het IQ-geluid had willen zien. Ik heb de indruk dat de muziek iets te veel “geIQficeerd” is, wat waarschijnlijk ook komt door het onverstoorbare, solide drumwerk van Paul Cook. Aan de andere kant heeft het hoofdstuk The Lens maar een paar jaar beslagen en spelen deze heren al weer dik twintig jaar onder de IQ-vlag. En dat is een stuk bagage dat je niet eenvoudig zo maar opzij kunt zetten. Neemt niet weg dat ze met dit album een lekkere instrumentale neo-progplaat hebben afgeleverd, die het zowel bij de fanatieke IQ-fan als de doorsnee progliefhebber zeker goed zal doen.

Christian Bekhuis