Het gaat goed met The Skys, de vaandeldragers van de Litouwse prog. Met “Automatic Minds” levert de band z’n vierde album af en laat daarop horen spectaculair gegroeid te zijn.
Het zou nogal kort door de bocht zijn deze bewering te doen op basis van het vorige album, “Journey Through The Skies”, uit 2015. Daarop staan namelijk grotendeels herbewerkingen van eerdere nummers. Het is dan ook eerlijker om het nieuwe album te onderwerpen aan een vergelijkend warenonderzoekje met “Colours Of The Desert” uit 2011. Daar staan in elk geval uitsluitend nummers op die op dat moment recent waren en eveneens is er te horen dat naast zanger/gitarist Jonas Ciurlionis ook zangeres/toetseniste Bozena Buinicka enkele composities aandraagt. Maar goed, we gaan het dus over “Automatic Minds” en z’n groei hebben. Reken maar dat de automatische piloot daar thuis is gebleven.
Het album onderscheidt zich van z’n voorgangers door een beduidend grotere rol van Buinicka. Zowel qua zang als qua toetsenspel drukt ze flink haar stempel op de muziek en daarnaast is ze ook nog eens hofleverancier als het om de composities gaat. Je mag deze ontwikkeling enorm toejuichen, Buinicka zingt met de helderheid van Jerney Kaagman en heeft op de klavieren dezelfde galopeerdriften als bijvoorbeeld Clive Nolan op het “Jabberwocky”-album, of ze nu soleert, lekker iets begeleidt of er een strak thema uittingelt zoals in de gedreven opener Get Rid Of This. Als je niet beter wist zou je denken dat “Automatic Minds” een soloalbum van haar is.
Toch zijn er voldoende The Skys-elementen aanwezig om de naam op de voorkant van het hoesje te rechtvaardigen. De aangenaam bronstige stem van Ciurlionis is onmiskenbaar Skys en vormt in combinatie met de vocalen van Buinicka iets smakelijks waar je naar wilt blijven luisteren. Het gitaarspel van zowel Ciurlionis als dat van enkele gastmuzikanten is weer van hoog niveau. Neem bijvoorbeeld de vurige solo in eerdergenoemde Get Rid Of This waar Ciurlionis helemaal in z’n element is of hoor hoe gastspeler Snowy White alle sterren van de hemel speelt in Love Of Life. Het album laat her en der wat Pink Floyd-invloeden horen en het zou raar zijn als het niet zo was. Wel is alles beter gedoseerd waardoor een sterk nummer als het melodieuze The Guardian Of The Water Tower alleen nog maar sterker wordt. En dan het saxspel: op een aantal momenten riedelen Justin Klunk en de van de Steve Hackett band bekend zijnde Rob Townsend de hemel open. Het klinkt zo professioneel. De sax en The Skys hebben al jaren een gelukkig huwelijk zoals dat valt te horen in het theatrale titelnummer. Hier is trouwens erg mooi spel op de flamencogitaar te horen en het zijn dergelijke toevoegingen die de muziek van The Skys karakter geven. Zo is Dry Water een behoorlijk intens nummer, gebaseerd op een ondergrond van psychedelische hardrock met daaroverheen een hoop Arabische hectiek en een ontketende vocalisatie van Buinicka. Het is even gewaagd als bijzonder.
Op een cd als deze, die helaas maar 42 minuten duurt, moet het hoogtepunt dan ook hoger dan hoog zijn. Het wervelende Templar’s Last Stand zou daar dankzij het voluptueuze orgel kandidaat voor kunnen zijn en ook enkele passages in Dead End zoals de sprankelende piano-intro en de zinderende finale verdienen die titel. Het album sluit jammer genoeg af met een niemendalletje. Communication heeft deze twijfelachtige eer. Het kan niet altijd prijs zijn.
“Automatic Minds” is een verrijking voor de band op z’n cv en een leuke aanwinst in de collectie van menig liefhebber van neo-prog. Tussen de cd’s van Mostly Autumm en La Tulipe Noir moet vast een plekje zijn.
Dick v/d Heijde