The United States Of AmericaAlbum

Oud, obscuur en female fronted deel IV: The United States Of America (1968)

De actieve liefhebberij voor het progressieve muziekgenre kan uitlopen op een zonderlinge bezigheid, zo weet ook onze recensent Friso Woudstra.

Gelukkig heeft hij een broer in Zaandam die evenals hij websites afstruint om nieuwe potentiële parels op te duiken uit de troebele wateren van de vorige eeuw. Het gebeurde dan ook, zoals wel eerder was gebeurd, dat deze broer tijdens een bezoekje weer eens buitengewoon enthousiast een zwarte ronde schijf uit vers karton deed glijden. Het ging om een herpersing van dit vreemde bandje, genaamd The United States Of America uit Los Angeles, dat in 1967 door Joseph (later Joe) Byrd werd opgericht. Na de chaotische opening waarin je drie verschillende marsmuziek bands door elkaar heen hoort spelen begon er dan ineens een dijk van een psychedelische song met een buitenaardse sfeer. Onze recensent was toen en daar direct verkocht. Zijn broer had weer eens beet.

Pastorale muziek, barokpop met cello’s, vroege drum ‘n bass, psychedelische rock, etherische folk, elektronische muziek, vroege avant-garde (zoals het jaren ‘60 werk van The Mother of Invention) en… jawel… spacerock met een galmende en modulerende elektrische viool. O ja, en een flinke schuit Californische psychedelische rock – dan heb je zo’n beetje een beeld van wat er allemaal te horen valt op deze bijzonder creatieve plaat.

Evenals The Beatles in Groot Brittannië had Frank Zappa met zijn band een hoop gedaan om de fantasie van zijn generatie te prikkelen. In slechts enkele jaren zouden de jaren ‘60 transformeren van het decennium van surfrock, rock’n roll en beat-muziek tot het decennium van de psychedelische en zelfs progressieve rock. Waar precies psychedelisch eindigt en progressief begint is een discussie zonder eind, maar dit album lijkt in elk geval exact tussen de twee genres in te vallen.

The klank van The United States komt tot stand met Byrd op orgel en klavecimbel, de pruttelende basgitaar van Forbes, de vervormde elektrische viool van Marron en de lage, licht vervormde soul vocalen van zangeres Moskowitz. Een gitarist is er niet. Marron bouwde zijn eigen apparaten om zijn elektrische viool te vervormen en te laten galmen op uitzonderlijke wijze. De band bouwt dan interessante breaks in, zodat de elektronische effecten bijzonder geslaagd en innovatief uit de verf komen. Je hoort dat Marron inspeelt op de gebruikte effecten. Het slagwerk van Woodson klinkt bijzonder fris en inventief voor zijn tijd, al is het duidelijk gestoeld op de klank van zijn tijd. Zangeres Moskowitz kan stoned en venijnig tegelijk klinken, zoals bij het pittige Coming Down. Ze kan echter ook heel elegant en dromerig uit de hoek komen op rustigere liedjes als het sferische en charmante Cloud Song.

Naast lekker vlotte proto space-rock nummers als Hard Coming Love en het eerder genoemde Coming Down kan de band ook de komische kant van de psychedelische rock verkennen met het Beatlesque I Won’t Leave My Wooden Wife For You, Sugar. Met Where Is Yesterday waan je je dan spontaan in de kerk als de galmende vocale opening wordt inzet. Het nummer ontwikkelt zich in een uiterst mooie melancholische song met wederom prachtige bijgeluiden van de vervormde viool. De laatste tien minuten van de elpee worden dan steeds meer avant-gardistisch wanneer tussen de elektronische passages ook fragmenten uit reeds voorbije liedjes door de mix heen gaan spoken. Een nummer dat trouwens ook niet onbenoemd mag blijven is het openingsnummer The American Metaphysical Circus. Na de eerder genoemde chaotische opening is dit een nummer met een bijzondere langzame psychedelische grove en sterke overstuurde zang van Moskowitz. Doordat de ijzersterke melodie van het liedje steeds intensiveert en de psychedelische geluiden gestaag toenemen, ontstaat een uitzonderlijk muzikaal palet dat zich niet laat vergelijken met muziek die ervoor óf erna kwam.

The United States Of America is een plaat die je veel terug ziet komen in lijstjes van beste psychedelische rockplaten, maar echt een succes is de groep destijds niet geworden. Nadat de band uit elkaar valt zal Joseph Byrd nog Joe Byrd And The Field Hippies oprichten en een plaat uitbrengen. Daarna verlaat ook hij het toneel van de popgeschiedenis. Wat rest is een bijzonder ‘one of a kind’ album dat liefhebbers van vroege progressieve rock zeker moet kunnen bekoren.