Use Of Ashes, TheAlbum

 Voortgekomen uit de as van het Nijmeegse Mekanik Kommando is The Use Of Ashes een ware zeldzaamheid binnen de Nederlandse muziekwereld. De start van deze tegendraadse formatie wordt in 1988 officieel ingeluid met een heruitgave van Mekanik Kommando’s laatste elpee “The Castle Of Fair Welcome”, die twee jaar later met enkele andere nummers op een titelloze cd verschijnt. Niet lang hierna valt de band alweer uiteen, zodat multi-instrumentalist Peter van Vliet alleen overblijft. Mede om die reden duurt het nog tot 1996 voordat opvolger “Fire Tree” wordt uitgebracht. Kort na het verschijnen van dit album komt Van Vliet in aanraking met het Nederlandse label ToneFloat, dat in 1998 “Fire Tree” met de bonustrack Under The Black Sun op vinyl uitbrengt.

Rond die tijd maakt Peter van Vliet ook kennis met Maarten Scherrenburg, die korte tijd later The Use Of Ashes komt versterken. Na een tournee met Porcupine Tree begint het Nederlandse tweetal aan nieuw materiaal te werken dat uiteindelijk terechtkomt op het minialbum “Albion Moonlight”, dat in 2000 met twee extra nummers op cd wordt uitgebracht. In datzelfde jaar verschijnt ook de bijzonder fraai vormgegeven boxset “The Rosebud Years” met onuitgebracht materiaal, waaronder de plaat “Three Men And A Boat”. Vervolgens wordt het stil… akelig stil.

Na een afwezigheid van bijna zes jaar (!) keert het vaderlandse tweetal met “Ice 67” terug uit deze anonimiteit. Dit werk is het eerste album van de band dat in Nederland op cd wordt uitgebracht. Nu veronderstel ik dat beide heren in die periode beduidend meer nummers hebben geschreven dan het negental dat op deze plaat is beland. Getuige de speelduur van amper drie kwartier heeft het duo echter gelukkig gekozen voor kwaliteit in plaats van kwantiteit. In een tijd waarin klaarblijkelijk de opslagcapaciteit van een cd ten volle benut dient te worden, is dit voor mij een echte verademing. Mijn complimenten!

Dit laatste is in mijn ogen illustratief voor de mate van eigenzinnigheid van de heren Scherrenburg en Van Vliet. Geheel tegen alle heersende trends en rages in, kiest dit koppel onvoorwaardelijk haar eigen weg op zoek naar een eigen identiteit en uitstraling. Ook het negen nummers tellende nieuwe plaatwerk is een treffend voorbeeld van deze halsstarrige, doch lovenswaardige eigenwijsheid. Deze komt in feite al deels tot uitdrukking in het werkelijk schitterende boekwerkje van de cd, want hier worden de namen van de muzikanten niet gekoppeld aan een opsomming van instrumenten.

De opvolger van het acht jaar eerder verschenen “Fire Tree” biedt wederom een ondoorgrondelijke mengelmoes van ambient, folk, krautrock en psychedelica. In vergelijking met zijn voorganger zijn de nummers op “Ice 67” echter beter uitgewerkt met fraaie arrangementen en af en toe prachtige melodieën. Het van The Use Of Ashes kenmerkende organische allegaartje is bovendien verrijkt met allerlei elektro- en techno-invloeden, waardoor het nog moeilijker wordt om de negen composities in een muzikaal hokje onder te brengen.

Desalniettemin wil ik een poging wagen om de welhaast ongrijpbare, vaak breekbare muziekstukken van “Ice 67” van een muzikaal kader te voorzien. Na meerdere, intensieve luistersessies kom ik met referenties als Syd Barrett, The Beatles, Can, Nick Drake, Brian Eno, Kraftwerk, Neu, Pink Floyd, Popol Vuh, Porcupine Tree, REM en Tangerine Dream op de proppen. Ik realiseer me terdege dat dit een zeer gemêleerd gezelschap is, maar dat is nu eenmaal inherent aan de grensoverschrijdende muziek van The Use Of Ashes.

Het mag genoegzaam bekend zijn dat een goede productie van cruciaal belang is voor de drijvende kracht achter dit unieke duo. Peter van Vliet is daadwerkelijk bezeten van alle facetten rondom dit intrigerende ambacht. Misschien is deze perfectionistische instelling wel één van de redenen dat we zo lang hebben moeten wachten op een nieuw album van The Use Of Ashes? Hoe dan ook… “Ice 67” is voorzien van een bijzonder smaakvolle productie, waarbij de grote verscheidenheid aan klanken adequaat de ruimte krijgt om te kunnen ademen. Mijn hooggespannen verwachtingen zijn hiermee duidelijk ingelost.

Desalniettemin kent het album toch duidelijk één zwakke schakel en dat is het stemgeluid van Peter van Vliet. De monotone zangpartijen mogen dan misschien wel een belangrijk onderdeel zijn in het totaalgeluid van The Use Of Ashes, toch moet ik toegeven dat zijn manier van zingen me op een gegeven moment lichtelijk begint te irriteren. Dat moet hij zelf ook gedacht hebben, want de plaat staat bol van allerlei technische trucjes om dit ongerief enigszins te verzachten. Dit lukt helaas niet helemaal, maar het begin is er.

The Use Of Ashes heeft met “Ice 67” wederom een buitengewoon intrigerend kleinood afgeleverd, welke de kleine, maar trouwe schare fans ongetwijfeld op zijn waarde zal weten te schatten. Het avontuurlijke koppel heeft op dit album haar traditionele muzikale mengelmoes verrijkt met ietwat meer eigentijdse invloeden. Mede door dit feit kan het mogelijkerwijs een geheel nieuw publiek aan zich binden. Laten we het hopen, want dit uitzonderlijke tweetal is absoluut nog niet rijp om op een lijst met uitstervende rassen geplaatst te worden.

Voor mij persoonlijk is “Ice 67” als bij toverslag uitgegroeid tot één van de aangename verrassingen van het jaar. Nu maar duimen dat we niet weer een half decennium moeten wachten op nieuw werk van The Use Of Ashes…

Frans Schmidt