Thinking PlagueAlbum

Hoewel over de definitie van Rock In Opposition (RIO) dikke boeken geschreven kunnen worden, is de Amerikaanse Thinking Plague daar wel één van de bekendste componenten van.

Niet alleen bevat de grillige band alle kenmerken van deze stijl binnen de progrock, de band zit ook al gedurende hun hele carrière bij Cuneiform Records, zo’n beetje de hofleverancier van stekelige prog. Met hun slechts zevende plaat in bijna 30 jaar krijgen de band het zelfs voor elkaar hun eigen muziek tegen zich te keren; alsof ze in oppositie gaan tegen hun eigen ‘niche’. Wat dat betreft tekent “Decline And Fall” vooral de teloorgang van de muziek van Thinking Plague zelf, en tegelijkertijd een nieuw begin. Maakt het dat een tegenvallende plaat? Ja. Is “Decline And Fall” daarmee slecht? Nee.

Gitarist en leider Mike Johnson heeft voor deze eerste plaat in negen jaar in ieder geval voorgoed alle touwtjes naar zich toegetrokken. Hoewel de plaat is gemixt door oud-gediende Bob Drake, en bassist Dave Willey en klarinettist Mark Harris nog steeds van de partij zijn, is hun compositorische invloed minimaal. Waar het voorgaande werkje “A History Of Madness” allerlei nieuwe vergezichten in de muziek tentoonstelde (en daardoor ook soms wat fragmentarisch overkwam) en het in 1998 verschenen meesterwerk “In Extremis” het grote gebaar niet schuwde, klinkt Thinking Plague op “Decline And Fall” vooral uiterst geconcentreerd en compact. Daardoor lijken de zes tracks per compositie meer muzikale ideeën te herbergen dan de hele discografie van King Crimson, waar de groep in bepaalde mate toch schatplichtig aan is.

Aan de andere kant toont “Decline And Fall” vooral het werk van één band, met één leider. Dat maakt dat deze plaat tevens de meest coherente plaat uit de geschiedenis van de band is. Waar ze op voorgaande werken vaker dan eens alle uithoeken van hun stijl opzochten, blijven ze nu binnen dezelfde formule werkzaam. Dat maakt wel dat Thinking Plague, zoals gezegd, veel meer bewegingsvrijheid als band heeft.

Dat blijkt ook wel uit het feit dat de band behoorlijk is omgegooid. Helaas ging dat ten koste van Deborah Perry, die op “Decline And Fall” is vervangen door Elain Di Falco. Waar Perry een wat lieflijke stem had die voor een bepaalde toegankelijkheid in de muziek van Thinking Plague zorgde, is Di Falco’s stem vooral geschoold, een beetje kleurloos en verstoken van enige emotie. Toch past het wonderwel binnen het concept. De band wordt verder versterkt door supertalent Kimara Sajn op drums en toetsen, hoewel The Gyre al laat horen dat Robin Chestnut de band heeft versterkt op de drums. Hoe het ook zij, met deze nieuwe samenstelling krijg je het gevoel dat Thinking Plague juist is begonnen. Aan de andere kant verhoedt de compactheid van het materiaal nieuwe fans ook maar enige toegang. Het lijkt wel als “Decline And Fall” bewust iedereen die niet al fan was van de band buiten de deur probeert te houden.

Wie juist weer te pas en te onpas de ruimte krijgt is klarinettist en saxofonist Mark Harris. Waarom in de meeste RIO en avant-prog altijd maar een klarinet moet zitten is mij een raadsel. Heeft de klarinet binnen de avantgarde een lobby, waar ik niet van weet? Hij toetert werkelijk alles vol. Dat levert toegegeven ook prachtige stukken op, zoals de duo van Harris en Sajn in A Virtouos Man, maar dat stuk duurt veel te kort.

Na 9 jaar vind ik “Decline And Fall” een beetje een tegenvaller, zeker in vergelijking met de immense meesterwerken een decennium geleden. Hoogstwaarschijnlijk waren mijn verwachtingen te hooggespannen. Toch mis ik te veel elementen uit het verleden, en tegelijkertijd voel ik dat met de huidige, deels vernieuwde samenstelling er veel meer uit deze bezetting gehaald kon worden. Of daarmee “Decline And Fall” een gemiste kans is, of de opmars voor een heus meesterwerk volgens dezelfde procedé, zal de toekomst moeten uitwijzen.

Markwin Meeuws