Progrock in je moedertaal, ik hou daar wel van. Al is het in dit geval (ook) even wennen.
Zo gewoon als zingen in je moedertaal anno 2023 is, was dat voorheen niet. Behoudens voor de Britten en (Zuid-)Amerikanen dan. En waarom ook niet? In je eigen taal ben je nu eenmaal in staat je het beste uit te drukken. Daarom schrijven we bij Progwereld ook in het Nederlands.
Net als de Franse taal (zoals bijvoorbeeld bij Lazuli) is Duits even wennen. Met die taal krijg ik nog steeds déjà vu’s van schlagerzangers die in de vorige eeuw de hitlijsten teisterden. Inderdaad, een nog niet geheel verwerkt jeugdtrauma. “Tiefenland” genas mij van dit trauma.
“Tiefenland” (wat staat voor een fictief land) is het derde album van Thomas Glönkler. Het is een 64 minuten durend conceptalbum dat op lyrische wijze ingaat op de levensvragen: Wie ben ik? Waar kom ik vandaan? Waar ga ik heen? De muziek weerspiegelt de teksten en is enerzijds divers en complex, maar anderzijds toegankelijk. Glönkler nam ruim de tijd om zijn muzikale verhaal bij te schaven en te ontwikkelen. Het album is opgenomen tussen 2010 en 2019 en de eerste opnames dateren nog van voor het album “Goldstadt” uit 2010.
Wat je op dit schijfje te horen krijgt is gelaagd en kent elementen van artrock, progrock, klassieke Duitse rock en popmuziek. Je hoort hedendaagse referenties zoals RPWL, maar ook die van klassieke Duitstalige rockbands Hölderlin en Novalis. Het album is overwegend melodieus en daardoor toegankelijk.
Glönkler (in het dagelijks leven leerkracht) speelt de meeste instrumenten zelf. Daarnaast strikte hij muzikanten uit zijn omgeving voor ondersteunende partijen. Wat daarbij opvalt is de afwisseling van instrumentatie. Naast de gebruikelijke instrumenten uit de rock hoor je piano, klokkenspel, saxofoon, hoorn, trompet en zelfs een kinderkoor. De over het algemeen goed in het gehoor liggende melodieën worden prettig vertolkt door Alex Hanafi. Zijn zang is gevoelig maar ook krachtig waar dat nodig is.
Je moet dit album integraal beluisteren en bij voorkeur met een hoofdtelefoon. De hoofdmoot van het schijfje bestaat uit vier lange nummers waarvan de delen in elkaar overvloeien. Het eerste daarvan – en tevens het kortste – is Bis zum Himmel. Het is een overwegend optimistisch klinkend stuk dat mede door de orkestraties breed is neergezet. De melodieën zijn fraai, net als de gitaarsolo dat is.
Het titelnummer Tiefenland kent, naast wat stevige gitaarpartijen, een pakkend ritme en saxofoonspel. Het nummer doet enigszins denken aan RPWL, omdat het timbre waarmee Alex Hanafi zingt wat weg heeft van dat van Yogi Lang. Het tweede lange nummer is Die Stille nach dem Schrei van ruim elf minuten. Het nummer kent diepzinnige teksten over jezelf terugvinden nadat je alles eerst verloren bent en jezelf bevrijden van het juk dat je meedraagt. De muziek is soms klein en akoestisch en raakt letterlijk en figuurlijk de gevoelige snaren, maar kent ook donkere stukken en een bijzonder intermezzo met mondharmonica.
Het bijna tien minuten klokkende drieluik Frei sehn begint akoestisch, gaat wat later over in rechttoe rechtaan poprock à la Falco om vervolgens uitbundig te eindigen met gitaar en toetsenkoren. Het magnum opus van “Tiefenland” is het ruim zeventien minuten durende Schattenland. Het nummer kent een akoestische intro met een gevoelig zingende Hanafi. Op de achtergrond hoor je de bijdrage van een kinderkoor (vermoedelijk de leerlingen van Glönkler). Langzaam neemt de intensiteit toe met gitaarwerk, inclusief een solo die je raakt. Na een duistere passage die gaat over geboorte en dood, volgt een proggy stuk met veel saxofoon en orkestraal toetsenwerk. Jammer dat de zang hier behoorlijk over de top gaat. Voor een eind goed al goed gevoel zorgt het kinderkoor.
De gelimiteerde persing van het album (dat ook verkrijgbaar is op vinyl) kent een extra cd met alternatieve versies, demo’s en ongebruikt materiaal. Een flink aantal daarvan zijn kortere instrumentale stukken die een uitgesproken filmisch karakter hebben. Dat geldt met name voor de elf minuten durende Island Suite, die los van “Tiefenland” werd opgenomen. Het nummer is een aaneenschakeling van muzikale miniaturen van IJslandse landschappen, die deels zijn opgenomen in 2007.
Thomas Glönckler is in ons genre een vrijwel onbekende naam. Onopgemerkt buiten de eigen landsgrenzen werkte hij lang aan dit album, dat haast een levenswerk genoemd mag worden. Liefhebbers van genoemde Duitstalige groepen zullen veel van hun gading vinden, maar het album is uiteraard ook een aanrader voor de ruimdenkende progger. Op het moment van schrijven is deel twee van “Tiefenland” al in de maak. Je kunt dat en meer lezen in het mini-interview met Glönckler.