Een cd die “The Element Of Surprise” heet moet welhaast verrassend zijn en dat is dit schijfje dan ook. De combinatie die Tom Janssen hierop laat horen van symfonische jazzrock en toegankelijke, enigszins gelikte, popmuziek ken ik eigenlijk alleen maar van Gino Vannelli ten tijde van het magistrale album “The Gist Of The Gemini” (1976). Daardoor is deze cd in mijn ogen behoorlijk apart. De lichtverteerbare muziek klinkt erg prettig want alhoewel het werk van de Arnhemse muzikant het niet echt haalt bij dat van de Canadese womanizer is “The Element Of Surprise” toch ook behoorlijk kundig.
Dat is niet zo verwonderlijk, want Janssen is beroepsmuzikant nadat hij in 1992 als bassist afstudeerde aan de jazzafdeling van het Arnhemse conservatorium. Sindsdien speelt hij in de meest uiteenlopende bands. Veel jazz uiteraard, maar ook disco, bigband, wereldmuziek en rock, hij gaat zelfs op tour met een heus symfonieorkest. Momenteel bast de bezige bij in een folktrio en een rockband. Tussendoor is Janssen druk doende met zijn in de loop der jaren opgebouwde studio waar hij aan zijn eigen muziek werkt en aangezien hij z’n oude liefde voor symfonische rock hervonden heeft levert dat voor ons symfomanen een interessante cd op als “The Element Of Surprise”.
Kenmerkend voor zijn stijl zijn de vele glissandi want naast de gewone basgitaar gebruikt Janssen ook de fretloze bas, de Stick en de contrabas. De bekwame bassist is ook erg goed thuis op de toetsen. Zijn soepele synthesizerloopjes en ondersteunende Fender Rhodes-akkoorden doen me regelmatig denken aan die van Joe Vannelli, de broer van Gino, maar ook aan bekendere namen uit het symfonische genre als Pete Bardens, Tony Banks en Steve Leigh (Landmarq). Tevens speelt Janssen niet onverdienstelijk gitaar op deze cd en neemt hij de zang in vier nummers voor zijn rekening. Gelukkig laat hij zich niet gelden als een zelfzuchtige multi-instrumentalist die alles zelf wil doen en er zijn dan ook drie gastmuzikanten aanwezig.
De levendige stijl van drummer Vincent Bodt zorgt voor een flitsend begin van de cd met het instrumentale Another Element Of Surprise. Niet alleen voorziet hij dit symfonische jazzrocknummer van een lekker tempo, ook accentueert hij de nodige riffs en riedels met zijn geraffineerde spel. De keuze voor een echte drummer is zoals altijd van grote invloed op de muziek. Want de manier waarop Bodt z’n hi-hat in Are You Surprised open en dicht laat gaan klinkt zeer aanstekelijk en kan ook alleen maar bedacht zijn door een drummer. De absolute ster in dit bij vlagen subtropisch nummer is gastzanger Henke Lamers. Onder de genoeglijke klanken van een fretloze bas zet hij zich voortreffelijk neer. Zijn goede stem richting Paul Carrack en Gino Vannelli pakt je helemaal in. Na een instrumentaal gedeelte vol flitsende gitaar- en toetsenthema’s gaat hij regelmatig de samenzang aan met de eveneens geweldige Elles Jansen.
Lamers is ook met zijn bezielde stem te horen in de door contrabas gedragen soulballad Don’t Give It Up en het ietwat zoete The Air That I Breath. Dat hij niet heel de cd vol gezongen heeft maakt Spider duidelijk want Tom Janssen zelf beschikt ook over een zeer aangename stem. Het nummer heeft een dijk van een melodie die hij samen met Elles Jansen laat floreren. De simpele tekst, die over een spinnetje gaat dat niet door een stofzuiger wil worden opgezogen, wordt bloedserieus gebracht en dat blijft hangen. Opmerkelijk is verder de mysterieuze vocoder op de achtergrond, evenals de wervelende synthsolo in het midden. Het recht-toe-recht-aan liedje Guardian Angel had van mij achterwege mogen blijven, het is, net als The Air That I Breath nogal zoet. Ik hoor liever zo’n klasse nummer als Earth dat na een bombastisch intro fantastisch opbouwt naar een heerlijk RPWL-achtig stuk. De cd eindigt met een instrumentaal nummer, de symfonische jazzrocker The Discovery Part 2. Het smakelijke spel op de Stick en de scheurende gitaar zorgen voor een knallende finale die goed aansluit bij het openingsnummer. Hierdoor is het balletje rond.
Tom Janssen kan beschouwd worden als een talentvolle aanwinst binnen de proggelederen. Misschien zal niet iedereen gecharmeerd zijn van sommige van zijn wat toegankelijkere nummers, maar als ik je nu vertel dat “The Element Of Surprise” mijn meest gedraaide promo is wil dat wel wat zeggen.
Dick van der Heijde