Banks, TonyAlbum

In 1979 had Genesis een pauze. Terwijl Phil Collins zijn huwelijk probeerde te redden, nam Tony Banks zijn eerste soloalbum op. Beide zaken werden geen succes. Hoewel “A Curious Feeling” artistiek helemaal in orde is, schoot het commercieel niet echt op. Historisch en muzikaal ligt het album ergens tussen “And Then There Were Three” en “Duke” in, hoewel ik er bij moet zeggen dat die vergelijking vooral is gestoeld op nummers als Many Too Many, Snowbound, Undertow, Evidence Of Autumn, Heathaze, Cul-de-sac, Alone Again, Please Don’t Ask en Guide Vocal. Het typische pianogeluid van die nummers is vaak op Tony Banks’ solodebuut te horen. Op een paar momenten na, is er weinig proggeweld te horen, maar de invloeden van de droomwerelden die Genesis zo mooi schiep op bijvoorbeeld Mad Man Moon, One For The Vine en Anyway zijn in zekere zin wel aanwezig. Nu, dertig jaar later hebben we te maken met de remixen van Nick Davis, die met al die Genesisboxen ook al uitstekend werk verrichtte.

Het verhaal van dit album is lichtjes gebaseerd op een novelle van Daniel Keyes getiteld: Flowers For Algernon. Dit verhaal gaat over Charly, een zwakbegaafde jongen die door de wetenschap slimmer wordt gemaakt. Bij de muis Algernon was dit experiment al eerder gelukt, dus ging men ervan uit dat het bij Charly ook wel goed zou komen. Uiteraard gaat er in het boek een hoop mis (net als in de verfilming) als de liefde om de hoek komt kijken. Tony Banks geeft de hoofdpersoon geen naam. De ikfiguur uit “A Curious Feeling” heeft als klein jongetje zichzelf altijd vermaakt met associatieve spelletje met zichzelf. Hij ziet patronen die voor de normale mens niet zichtbaar zijn en hij beschikt over een soort magisch denken, waarmee hij allerlei zaken kan beïnvloeden. De ene keer heeft hij meer succes dan de andere keer. Zo heeft hij een keer uitgeroepen dat hij beroemd en wijs wil zijn als hij de liefde niet vindt. Iets (iets in zichzelf, of een macht van buiten, dat wordt niet duidelijk) antwoordt hierop, met de toevoeging dat die waarheid andersom ook werkt: mocht hij succesvol zijn in de liefde, zal hij helemaal niet beroemd en slim zijn en daarnaast aan geheugenverlies lijden en geestelijk achteruit gaan. Dat laatste uit zich ergens tussen dommer  worden en gek worden in.

The Waters of Lethe is een instrumentaal stuk waarin Tony Banks benadrukt (door alleen de titel) dat het hier om een moderne Griekse tragedie gaat. Lethe is het water van de onderwereld waar Hades het voor het zeggen heeft. Daar vaart Charon om de doden naar de onderwereld te brengen. Als u goed naar de artwork van dit album kijkt, ziet u een boot met een figuur die alleen in het spiegelbeeld te zien is. Het schilderij heet Wuluwait – Boatman of the Dead en het is gemaakt door Ainslie Roberts. Wuluwait heeft dezelfde functie als Charon, maar dan voor de Aboriginals, die natuurlijk niet naar Hades’ onderkomen gaan, maar naar Purelko, het hiernamaals voor alle inwoners die in het tegenwoordige Australië woonden. De mythologieën lopen wat door elkaar, maar dat is Banks vergeven. Andere opvallende zaken (de zegen die een vloek in zich herbergt, de overpeinzingen in de liefde, de ondergang etc. etc.) zijn wel kenmerkend voor de Griekse mythologie. Als het geheel filosofisch meer diepgang zou hebben, zou het een opzet van een roman uit de jaren tachtig van Hella Haasse kunnen zijn. Door het vertelperspectief kruipt de luisteraar in het hoofd van de hoofdpersoon en worden we deelgenoot gemaakt van zijn innerlijke strijd waarbij het niet altijd duidelijk is wat illusie is en wat niet. Maar goed, genoeg hierover.

De vertaalslag naar de muziek is zeer goed gelukt. You, het nummer over zijn liefde voor een jeugdvriendin klinkt vol overgave en emotie, tot het nummer drastisch verandert in een instrumentaal spektakel om aan te geven dat de hoofdpersoon verandert. Alleen het titelnummer klinkt erg opgewekt, waardoor het een beetje buiten de Charonboot valt. De overige nummers maken een gematigd bedroefde, maar mooie indruk.

Kim Beacon (inmiddels overleden) zong de stukken met een gezonde dosis theatrale bezieling in, waardoor de luisteraar zich er steeds van bewust is dat het om een conceptplaat gaat. Op zich is dat geen vervelende gang van zaken, maar voor sommigen komt het misschien wat eentonig over. Ook de meerdere lagen van het toetsenwerk bij elk nummer weer, maakt het wat eendimensionaal, met als toevoeging dat die ene dimensie behoorlijk goed klinkt. Nick Davis heeft net als bij de heruitgaven van de Genesisalbums ervoor gezorgd dat het allemaal wat helderder en frisser klinkt, zonder de sfeer van het decennium te verliezen. Het muziekhoekje van de progpop-ballads heeft zeer interessante nummers van bijvoorbeeld Genesis, Electric Light Orchestra en Camel opgeleverd, maar Tony Banks slaagt daar niet altijd in. Kort gezegd is dit een aanrader voor de luisteraar die vindt dat de artistieke gloriedagen van Genesis pas na “Duke” zijn opgehouden en niet eerder.

Overigens bevat deze nieuwe editie een heel aardig extra dik cd-boekje waarin Tony Banks over het album vertelt.

Manuel Huijboom