ToolConcert

Het zal de zeergeëerde lezer van dit digitaal periodiekje niet ontgaan zijn dat de heren van Tool recentelijk hun nieuwe langspeler op de markt hebben gebracht onder de titel “10,000 Days“. Ter promotie van deze meer dan voortreffelijke schijf toerde het gezelschap onlangs door Europa. Daarbij deed het Californische kwartet hier ter lande eerst PinkPop 2006 in Landgraaf aan om vervolgens op 27 juni jongstleden zijn toevlucht te zoeken in de hoofdstedelijke Heineken Music Hall.

Welnu… de erbarmelijke veroordeelde die de strop om zijn nek al strak vindt, is duidelijk nog nooit bij een optreden van Tool aanwezig geweest. Ingewijden weten namelijk al lang hoe onnavolgbaar het progressieve post-metalensemble op het podium van leer kan trekken. Dat was bijgevolg één van de redenen dat ook uw hoogachtende recensenten de band eens een keer in het echt wilden gadeslaan. Aangezien we ons evenwel beslist niet wilden laten meeslepen in de misplaatste euforie rond een triviaal festivalletje in het fraaie Limburgse land, hadden wij onze zinnen gezet op een fijn muziekavondje in de betonnen bierhal van Amsterdam.

Dit concert was reeds een half uur na aanvang van de kaartverkoop uitverkocht en derhalve was de zaal waarachtig afgeladen met een buitengewoon hartstochtelijk en overwegend zeer jong publiek. We kwamen dan ook snel tot de weerzinwekkende conclusie dat leden van de vermaledijde Partij voor Naastenliefde, Vrijheid en Diversiteit zich hier om niet-muzikale beweegredenen meer dan uitstekend zouden kunnen hebben vermaakt. De niet seksueel gestoorde medemens zal het evenwel zeer veel genoegen doen dat deze groep muziekliefhebbers hun (zak)geld niet aan het opwaarderen van hun beltegoed, maar aan de nieuwe Tool-plaat spendeerden, zodat deze vanuit het niets op één in de vaderlandse albumlijst terecht kon komen.

Na de wat eigenaardige opwarmmuziek en een van te voren in twee talen ingesproken mededeling met het verzoek niet te roken, betraden de bandleden rond 20.45 uur één voor één het podium. Dat was dit keer uitgerust met vier grote beeldschermen, die middels vijf grote lichtzuilen op hun plaats werden gehouden. Vlak voor deze schermen stond een verhoging waarop zanger Maynard James Keenan een plaatsje zocht naast Danny Carey’s imposante trommeluitrusting en deze de rest van de avond niet meer verliet, zoals we dat inmiddels van hem gewoon zijn. Bassist Justin Chancellor en gitarist Adam Jones stonden op hun beurt redelijk vooraan aan weerszijden van het podium.

Het eerste wat opviel was de knappe licht- en beeldenshow ter illustratie van de muziek. Alles was tot in de puntjes verzorgd en het samenspel van lumineuze lichteffecten met merkwaardige, vaak kunstzinnige, maar ook wat lugubere videobeelden op de schermen gaven de muziek onmiskenbaar een extra dimensie. Terwijl de heren de bezoekers vergastten op hun sublieme progressieve metal die gekenmerkt wordt door een verbluffende polyritmiek en gekmakende tempowisseling, brachten de vier in iets meer dan anderhalf uur zo goed als foutloos en ieder op zijn eigen kenmerkende wijze slechts elf nummers ten gehore.

De vier Amerikanen speelden een behoorlijk evenredig verdeelde dwarsdoorsnede van het (niet al te omvangrijke) oeuvre, waarbij uiteraard ook enkele nummers van het meest recente album de revue mochten passeren. Tekenend was dat bij sommige passages het voltallige publiek nagenoeg doodstil stond toe te luisteren omdat de draad van de muziek door het kennelijke verbod om gebruikelijke vierkwartsmaten te hanteren dusdanig complex was, dat ritmisch meebewegen eenvoudigweg niet mogelijk was.

De architect van deze verbluffende veelritmische kunststaaltjes was zonder twijfel Danny Carey, die abnormaal strak zijn enorm complexe partijen sloeg. De wijze waarop hij zich die dinsdagavond van zijn taak kweet is er één waarmee ogenschijnlijk gevestigde namen als Mike Portnoy in één klap tot onbeholpen lomperiken worden gedegradeerd. Carey weet immers zijn gereedschap als geen ander te bedienen, dat wil zeggen met de precisie van een lasergestuurde waterpas en het ritmegevoel van een atoomklok. Ogenschijnlijk zonder enige zichtbare inspanning groeide hij op die manier uit tot de man van de avond. Zelden waren wij zo onder de indruk van een trommelaar.

Ook de rest van de band liet zich evenwel niet onbetuigd. Zo was Maynard James Keenan zeer goed bij stem en gaf de zanger de gebruikelijke afstandelijke presentatie wat menselijke trekjes door zijn excentrieke poses en veelvuldige vreemde fratsen met een heuse cowboyhoed. Desalniettemin leek de voordracht van deze enigmatische tekstdichter af en toe ietwat routineus of verveeld, maar dit kan ook te maken hebben met Tool’s traditionele gereserveerdheid. De zeer in zichzelf gekeerde Justin Chancellor en de altijd stoïcijnse Adam Jones deden vanzelfsprekend weinig tot niets om het menselijke aspect op het podium te vergroten. U hoort ons evenwel niet klagen, want we zaten vol verbazing te luisteren naar de klanken die zij uit hun instrumenten wisten te toveren.

We horen om ons heen herhaaldelijk de kritiek op Tool dat de band op het podium qua beleving te weinig toevoegt aan de muziek op de studioplaten. Nochtans zijn er volgens ons helaas maar weinig bands waarbij live alles als een volmaakte puzzel in elkaar past. Dit optreden gaat dan ook juist om die reden ongetwijfeld bij ons de boeken in als één van de beste optredens van het toch al niet misselijke concertjaar 2006. Voor diegenen die helaas geen kaarten konden bemachtigen of voor hen die de band nogmaals aan het werk willen zien volgt er al in november een herkansing, want dan staat Tool in Ahoy’ Rotterdam. Er gaan overigens hardnekkige geruchten dat het tweedelige titelnummer van de laatste plaat vrijwel dagelijks als soundcheck gebruikt wordt…

Christopher Cusack & Frans Schmidt