Tu-NerAlbum

Even een vraagje aan de gevorderde lezer: hoe denk je zélf dat deze plaat klinkt?

Op het snijvlak van King Crimson en Stick Men kun je weinig anders verwachten dan een flinke pot even virtuoze als oeverloze, licht abstracte gitaarmuziek met veel scheve akkoorden en knappe ritmes. Daarom is deze samenwerking van proggiganten Trey Gunn, Pat Mastelotto en Markus Reuter even spannend als afgezaagd; in allerlei constellaties zijn de heren al járen met elkaar samen aan het musiceren.

Nieuw is wel, dat dit gebeurt onder het parapluutje ‘Tu-Ner’, dat een echte band veronderstelt. De website is ook zeer de moeite waard, al was het maar vanwege het knappe artwork. In die zin is het ook bemoedigend dat de plaat “T-1 Contact Information” heet: dit is pas deel één. Daarom ben ik eigenlijk wel een beetje teleurgesteld dat de heren precíes dat leveren, wat je ervan verwacht.

Toegegeven, dat is niet per se slecht, natuurlijk. Zoals al aangegeven, de drie zijn meesters op hun instrumenten, al is het soms wat lastig in te schatten wat die instrumenten nou precies zijn. Ze zien er wel uit als gitaren, maar je bespeelt sommige als een pianist (of als die éne blinde bluesgitarist) en ze klinken óf als het schuren van roestig metaal in een heel grote hal, óf als een getergde Robert Fripp.

De plaat is in vijf dagen opgenomen, maar ik veronderstel dat ze er korter over gedaan hebben om het materiaal te schrijven. Op een paar momenten na krijg je als luisteraar nergens de indruk dat iets bedacht is. Op de website hebben de mannen het dan ook over ‘semi-prepared pieces and several full improvisations.’ Kneiter-knap natuurlijk, maar zoals ik wel vaker ondervind bij dit soort muziek: het heeft ook wel iets onverschilligs. Ik ga ervan uit dat de heren ziel en zaligheid in dit project gestoken hebben, maar het klinkt soms wel alsof ze – bijvoorbeeld tijdens een soundcheck – per ongeluk op iets aardigs stuitten en dat maar zo gelaten hebben. Echte composities zitten er niet bij. Dat zal ook wel niet de bedoeling geweest zijn, maar dat zorgt er wel een beetje voor dat ik na zo’n drie kwartier moeite krijg om mijn aandacht erbij te houden. Ik dacht nog even dat deze muziek live vast veel leuker zou zijn, tot ik dit filmpje vond op internet.

Ondertussen is er voor de liefhebber veel te genieten. Wie zijn King Crimson het liefst ongeschuurd consumeert, mag dit trio niet aan zich voorbij laten gaan. Mastelotto drumt mooie, onnavolgbare ritmes, Gunn speelt daar iets overheen of tegenin en Reuter zorgt voor vervreemdende geluidseffecten of die Fripperiaanse gitaarsolo’s. Dat levert heel vaak fraaie, soms filmische muziek op. Die duurt dan vervolgens minstens acht minuten en gaat – uiteindelijk – helemaal nergens heen.

Dat is zo’n beetje mijn bezwaar tegen dit soort projecten, die maar al te vaak onderdak vinden bij het vermaarde platenlabel Moonjune of in dit geval bij een onderafdeling daarvan, het door Gunn opgerichte 7D Media: uiteindelijk is het niet meer dan wat er op dat moment gespeeld wordt. Het heeft geen maakproces, er zit geen bedoeling achter, het is geen liedje, er is geen tekst of melodie die blijft hangen; het is wat de gek ervoor geeft.

Het minst is dat het geval bij On The Other Side van plaatkant 1, maar dat nummer is ook meteen het kortste van het hele album, dus dat zal wel niet voor niks zo zijn. Het nummer springt eruit door de ingehouden manier waarop de mannen het spelen, niet door de verrassende compositie. Het stuk wordt gevolgd door titelnummer Contact Information, een ellenlange oefening in stug volhouden, waarin de heren ook nog eens hun stemmen laten vervormen door een Vocoder. Het ritme, dat al traag begint, zakt halverwege in elkaar, alsof de drummer inmiddels onmachtig is geworden van de verveling. Gelukkig herstelt hij zich in de laatste minuten. Gunn en Reuter gaan ondertussen onverdroten door met het produceren van galmende geluidsgolven die geen enkel vooropgesteld plan suggereren.

Mocht je nou denken dat ik dit allemaal vreselijk vind, dan vergis je je. Niet veel, maar toch. Als je je hoofd leeg kunt maken, blik op oneindig, verstand op frituren, dan is dit prachtige muziek om bij weg te dromen. Maar als je er écht naar gaat zitten luisteren, wordt het een Heel Lange Zit. Cd 2 is niet wezenlijk anders dan cd 1, al begint-ie wel met een mooi sferisch nummer dat alleen in die zin de suggestie wekt van een droevig paard, dat Mastelotto er gedurende de eerste minuten een nogal struikelend galopje op drumt. Ook dit blijkt echter toeval, tenzij het paard aan het einde van het nummer in somberte overlijdt. Want zo klinkt het.

Bijna twee uur grotendeels geïmproviseerde rock-jazz met proggy ondertonen die je al láng een keer gehoord hebt bij (bijvoorbeeld) King Crimson, maar die toch steeds weer even verrast en een half uurtje weet te boeien. Daarmee heb je de positieve en negatieve kanten van dit project in één zin.