Univers ZeroAlbum

Met Univers Zero hebben we hier zonder enige twijfel de bekendste, of zelfs beruchtste, vertegenwoordiger van de RIO-stroming. Zoals bekend zijn zij een van de vijf bands die het oorspronkelijke R.I.O.-charter mee ondertekenden. Voor Univers Zero ging dit, meer dan de andere bands, vooral om de muziek en de kunst. Dit had dan natuurlijk als gevolg dat zij, buiten Henry Cow, zijn uitgegroeid tot de bekendste vertegenwoordiger van het genre. Het beste bewijs moge zijn dat van de vijf enkel zij nog bestaan.

Deze “Heatwave” mag dan niet het meest bekende of populairste album zijn, toch is dit zeker geen zwarte vlek in Univers Zero’s discografie. Jammer genoeg heeft het daarvoor wel een beetje de geschiedenis tegen: deze plaat werd gemaakt tijdens een erg moeilijke periode voor de band en was dan ook meteen zelfs het laatste album voor de band ermee ophoudt voor dertien jaar lang. Ook kwam deze plaat net na “Uzed”, een album dat gezien wordt als een belangrijke nieuwe stap voor Univers Zero en dat in tegenstelling tot “Heatwave” wel bejubeld wordt.

“Uzed” werd namelijk gekenmerkt door voor het eerst gebruik van elektronica (enfin, ze gebruiken synthesizers) in hun composities. Waar er op de drie eerste albums duidelijk gewerkt werd met klassieke instrumenten en ze de muziek ook meer in de geest van de klassieke muziek (zoals een Stravinsky) hielden, werd er bij “Uzed” geëxperimenteerd met de toevoeging van de synthesizer. Ook namen ze in die periode afscheid van hun fagot en hobo. Maar door trouw te blijven aan de eigenheid van de band werd dit toch meer dan een succes en was het vanzelfsprekend dat men dit ook gewoon zou doortrekken naar de opvolger.

En zo geschiedde dus. Het geluid ligt dan ook vooral in de sfeer van de voorganger, doch gaat men op “Heatwave” nog wat verder. Tenslotte werkte hun experiment op de vorige plaat, dus waarom hier niet? Jammer genoeg is dat net voor veel mensen net iets te veel gebleken. Maar wat deze release dan weer wel interessant maakt, is de terugkeer van toetsenisten Patrick Hanappier en Andy Kirk die beiden na “Ceux De Dehors” afscheid hadden genomen van de band. Zonder af te willen doen aan de verdienste van Hanappier is het vooral de aanwezigheid van Kirk die dit album naar een hoger niveau tilt. Hij tekent, naar mijn aanvoelen, voor de twee sterkste composities op dit album met Heatwave en The Funeral Plain.

Vooral Heatwave lijkt wel een terugkeer te zijn naar de vroege Univers Zero, de bekende chamber rock. Alleen is het hier dan aangepast aan de elektronische vernieuwingsgeest van de band die er toen in hen leefde. Gedragen door Denis’ drums, doorspekt met sax en gitaar is dit evenals als bij de vroege Univers Zero een zeer donker nummer geworden. Door het samenkomen van stijlen, kan dit nummer toch echt wel als laat hoogtepunt van de band gezien worden en als inspiratiebron voor veel huidige RIO/Avant-Prog bands die ook vaker de elektronische instrumenten gebruiken.

Een ander hoogtepunt is het al eerder vermelde The Funeral Plain, de lange afsluiter van deze plaat. Ook weer geschreven door Andy Kirk en dat merk je eraan. Meer nog dan op elke andere compositie op “Heatwave” hoor je hier vooral de dominantie van Kirks toetsen. Denis speelt hier als bandleider eerder een dragende doch essentiële rol maar het is Kirk die het nummer draagt, die voor de dreigende ritmes zorgt. Voorbij het midden verandert dit wat en krijgen Denis’ drums meer ruimte en wordt er met, alweer dreigende, geluidseffecten gespeeld. Ik zag ergens dit nummer omschreven worden als een perfecte soundtrack voor een horrorfilm en ik moet zeggen dat ik daar nog weinig aan kan toevoegen: dat gevoel krijg je inderdaad van The Funeral Plain.

Al met al dus een sterk album van Univers Zero dat het waard is om niet steeds in de schaduw van “Uzed” te moeten leven. Ja, men gaat hier verder dan ooit bij Univers Zero met het vermengen van de klassieke stijl met een elektronische stijl, vooral door de terugkeer van Andy Kirk. Alleen daarom al zou dit album de moeite waard zijn om eens te beluisteren. Ja, het is zware kost en nee, het is niet het meest essentiële album van Univers Zero en extra fans hebben ze er niet aan overgehouden. Maar het is wel een absolute aanrader voor de avontuurlijk ingestelde progliefhebber.

Peter Van Haerenborgh