Univers ZeroAlbum

Vernoemd naar een boek van de Belgische schrijver Jacques Sternberg, wordt Univers Zero vandaag de dag met recht door velen gezien als één van de stichters van de Rock In Opposition-beweging.

Dit Belgisch ensemble debuteert namelijk al in 1977 met een in eigen beheer uitgebracht album dat in een oplage van amper 500 stuks (serienummer EF 1313) verschijnt. Eén jaar later wordt de plaat in een grotere oplage opnieuw uitgebracht op het dan pas opgerichte Atem. Vervolgens wordt dit van oorsprong titelloos album opnieuw gemixt en met de nieuwe naam “1313” wederom uitgebracht op Cryonic (in 1984) en op Cuneiform (in 1989). Ik vermoed echter dat velen uitsluitend bekend zullen zijn met deze laatste versie.

Welnu… Mede dankzij de inspanningen van Cuneiform Records, dat al vanaf het einde van de jaren tachtig van de vorige eeuw alle platen van Univers Zero op cd uitbrengt, wordt het debuutalbum in november 2007 andermaal gemixt, opnieuw gemastered en verder voorzien van de oorspronkelijke albumhoes en de originele albumtitel. Daar het album dit keer door Didier de Roos opnieuw gemixt is van de oude, originele multitrack-tapes uit 1977 betekent dit dat er momenteel niet minder dan drie versies van het debuut in omloop zijn.

Aangezien ik niet bekend ben met de originele mix uit 1977, kan ik helaas geen zinnige uitspraak doen over de verhouding met deze dertig jaar jongere mix. In vergelijking met het album “1313”, dat wel bij mij in de kast te vinden is, komen de subtiele nuances van de intrigerende integratie van klassieke instrumenten als fagot, hobo, viool, altviool, cello, harmonium en spinet met traditionele rockinstrumenten als drums, basgitaar en gitaar beduidend beter uit de verf. Bovendien krijgt deze ongewone, hoofdzakelijk akoestische instrumentatie van Univers Zero door deze nieuwe mix meer zeggingskracht en diepgang, zodat het debuut door deze heruitgave beter dan ooit klinkt.

Dit titelloze album wordt tegenwoordig mondiaal erkend als het begin van het nieuwe muziekgenre ‘kamerrock’. De doorgaans onheilspellende en verontrustende muziek op “Univers Zero” komt grotendeels voort uit een ongekende instrumentatie gecombineerd met huiveringwekkende, dikwijls gotische voorstellingen. Het zevental extraheert daarbij kwistig uit verschillende muziekgenres als avant-garde, Barok, Oost-Europese folk (vooral uit de Middeleeuwen), jazz, klassiek en progressieve rock.

Dit allegaartje resulteert in een vijftal composities waarin een even energieke als uitzonderlijke samensmelting van hoofdzakelijk akoestische jazz en rockmuziek met twintigste-eeuwse kamermuziek in het leven wordt geroepen. Door de kracht en intensiteit van jazz en rockmuziek te koppelen aan een sterk op de avant-gardistische klassieke componisten uit het begin van de vorige eeuw geïnspireerde aanpak van componeren ontstaat een boeiende hybride van Béla Bartok, John Coltrane, Faust, King Crimson, Magma, Igor Stravinsky en Frank Zappa. De kracht van Univers Zero ligt daarbij verscholen in het verweven van het ‘lichtvoetige’ geluid van violen en andere instrumenten met zwaardere fagot-, gitaar- en percussieklanken om een langzame dreigende sfeer te creëren.

Om eventuele twijfelaars (lees: bezitters van eerdere uitgaven van dit album) over de streep te trekken bevat deze nieuwe editie ook een bonus in de vorm van een liveversie van La Faulx, het langste stuk van het in 1979 uitgebrachte tweede album “Heresie”, opgenomen door de toenmalige BRT in april van dat jaar. Voor diegenen die deze plaat nog niet in huis hebben kan ik, gezien de betere geluidskwaliteit en de superieure mix ten opzichte van “1313”, niets anders dan de nieuwe versie van harte aanraden bij iedere rechtgeaarde liefhebber van avontuurlijke muziek.

Frans Schmidt