Universal Totem OrchestraAlbum

Zeuhl. Een genrebenaming die, onterecht, al meteen erg veel lezers zal afschrikken. Ik mag toch hopen dat er nog een groot aantal lezers zich hier niet door laat afschrikken en hier nog steeds is. Zeuhl is ontstaan begin jaren ’70 door de Franse band Magma. Het werd een genre geïnspireerd door John Coltrane’s freejazz, met folkachtige invloeden en beïnvloed door de moderne klassieken zoals bijvoorbeeld Orff. De naam zeuhl zelf is Kobaïaans (een taal die Christian Vander verzonnen heeft en waar Magma in zingt) voor hemels. Mede door het feit dat Magma een Franse band is, is zeuhl voornamelijk een Frans genre geworden. Enkel in Japan bestaat er een soortgelijke, anders georiënteerde zeuhlscene. Voor de rest valt er slechts te spreken over enkelingen. Zo is er in Italië de bij het internetpubliek populaire band Runaway Totem (ze bieden een aantal van hun albums gratis aan op hun site). Als tussendoortje ontstond er uit Runaway Totem het zijproject Universal Totem Orchestra. Een lichtere, plezierigere, soms inventievere vorm van Runaway Totem werd dit genoemd in 1999. Pas nu, zes jaar later, zijn de leden weer samengekomen en hebben ze “The Magus” op ons losgelaten.

“The Magus” is een vrij ambitieus album geworden met maar liefst vier nummers die afklokken boven de tien minutengrens. Dat deze nummers er bovenuit steken, zal niemand verbazen. Doch mogen de iets kortere tracks er ook zijn. Zo mag Les Plantes Magiques zeker niet onvermeld blijven. Al is het maar vanwege het mooie en grote contrast binnen het nummer. Het begint met een mooi en rustig stukje piano dat begeleid wordt door de erg mooie stem van zangeres Fraile. Zij moet absoluut nog eens extra in de schijnwerpers geplaatst worden. Dit is een zangeres die zonder twijfel haar weerga niet kent. Mocht zij ooit solowerk uitbrengen, kan ik alleen maar aanraden het zonder maar één seconde te twijfelen aan te schaffen. Maar terug naar de mooie rustige sfeer die Fraille en Mattuzzi voor ons hebben geschapen. Even voorbij halfweg stijgt de spanning in de piano en de zang, en voor we het weten komt de drum op en wordt het nummer een stuk steviger. De mooie zang zal een duet vormen met de koorgezang, zoals we kennen van bij Magma. De rol van Fraile is hier namelijk erg vergelijkbaar met die van Stella Vander. Jammer genoeg is er niemand die de rol die Klaus Blasquiz bij Magma heeft, hier draagt. Doch mag de zang er natuurlijk nog steeds best zijn.

Waar Les Plantes Magiques naar het einde toe wat steviger wordt, wordt het nergens zo stevig als de langere stukken op “The Magus”. Zo is er De Astrologia, een nummer dat enerzijds een sterke connectie heeft met Magma. Daarbij denken we dan vooral aan de repetitieve zang of de opzwepende ritmes. Anderzijds vinden we er een vleugje Japanse zeuhl in terug, waarmee bands als Ruins of Koenjihyakkei bekend zijn geworden. Een steviger jazz-geïnspireerd geluid dat aanleunt bij wat tegenwoordig als fusion wordt geklasseerd. Dit dan gemengd met wat King Crimson ons in de jaren ’90 voorschotelde zonder zichzelf te verliezen in een nodeloos gefröbel. Dat geeft meteen ook aan dat Universal Totem Orchestra met “The Magus” toch wat meer richting die iets toegankelijkere prog opschuift in vergelijking met “Rituale Alieno” uit 1999. Doch blijft het nog steeds bovenal een zeuhlalbum, dus de fans moeten zich geen zorgen maken. Want vergeleken met de (nog steeds uitstekende) muziek die moederband Runaway Totem tegenwoordig maakt, bevindt Universal Totem Orchestra zich toch nog dichter bij de zeuhl.

Tot mijn grote spijt moet ik alweer bekennen het Italiaans te weinig machtig te zijn om de teksten te begrijpen. Wat wel opvalt, is dat het Italiaans zich zeer goed leent bij een genre als zeuhl. Er zijn talen waar dat niet het geval is. Ik denk dan onwillekeurig meteen aan “The Unnamables” van Univeria Zekt (feitelijk gewoon Magma onder een andere naam), een album dat mede geflopt is door het gebruik van het Engels. Uit de wondermooie hoes, de titel van de tracks, kunnen we alvast wel afleiden dat het de magiër uit de titel niet al te goed zal vergaan. Wat er juist gebeurt, zal de luisteraar die het Italiaans wel machtig is zelf kunnen ontdekken. Gelukkig is het niet begrijpen van de teksten in dit geval geen bezwaar om te kunnen genieten van dit album.

We hebben lang moeten wachten op een opvolger voor “Rituale Alieno”, maar dit lange wachten is absoluut beloond. “The Magus” is een ambitieus maar sterk album geworden dat niet alleen de verstokte zeuhl-fanaat zal aanspreken maar ook de progliefhebber met een avontuurlijk ingestelde geest. Iedereen die zich over het beangstigende van zeuhl kan overzetten, zal zeker beloond worden. En wie weet kan dit album wel een begin betekenen in een adoratie voor het genre?

Peter Van Haerenborgh