UtopiaAlbum

Wie meerdere van mijn recensies heeft gelezen (bedankt, ma!) weet, dat ik een haat-liefde verhouding heb met de titel ‘progressieve rock’. Ik denk dat geen enkel genre zo dwars gezeten wordt door zijn eigen naam, met uitzondering misschien van rufthouse, maar die stijl is dan ook nooit echt van de grond gekomen. Progressieve rock impliceert een stijl die op de actualiteit vooruit loopt, zich ontwikkelt. Van veel muziek die wij prog noemen kun je dat maar moeilijk volhouden. Okay, Genesis heeft in de loop der jaren een ontwikkeling doorgemaakt, maar de willekeurige progfan zal beamen dat de band in de loop der jaren alleen maar minder progressief geworden is. En sommige bands die wij het summum van prog noemen, ontwikkelen zich helemaal niet. Het mooiste is nog: veel van die bands, die al jaren hetzelfde kunstje doen, scharen we onder de neo-prog!

Utopia is ook zo’n mooi grensgeval. De band rond tovenaar en ware ster Todd Rundgren begon in 1974 als een club van zeven muzikanten die tijdens concerten door elkaar heen soleerden, super progressief dus. Naarmate de jaren verstreken en de bandleden verdwenen voerde de progressie de band, voortgedreven door een gebrek aan erkenning en geld, steeds meer richting powerpop en mainstream muziek. Dit onderhavige album, “Oblivion” uit 1984, lijkt meer op “Remote Control” van The Tubes (niet toevallig ook geproduceerd door Todd) of The Missing Persons dan op de Art Bears, om maar een waarlijk progressief gezelschap uit die tijd te noemen. Door new wave beïnvloede popmuziek met veel studio-trucjes en ander gedoe.

Daarbij moet je ook de gangbare techniek van die tijd meetellen, dat wil zeggen elektronische drums en Fairlight-oprispingen én dat typische geluid van Todd Rundgren. Tamelijk virtuoze, maar licht hysterische, drukke  en schelle muziek. Todd begon Utopia juist om een gitaargerichte band te hebben die anders zou zijn dan zijn solowerk, maar ook dit kan alleen maar een Rundgren productie zijn.

Dat is ondertussen helemaal niet zo’n slechte zaak. Per saldo bevat “Oblivion” tien lekkere nummers, maar ze zijn wel onverbiddelijk gedateerd en in geen enkel opzicht progressief te noemen. En omdat de vier Utopianen allemaal mogen meeschrijven en -zingen zitten er zowel uitschieters naar boven als naar beneden tussen, met het apen vals gezongen Bring Me My Longbow als absolute ondergrens. Daarmee is deze heruitgave van Esoteric vooral fijn voor de spreekwoordelijke liefhebbers.

Maar wacht! Er is nog veel meer, omdat er nog een tweede schijfje bij dit album zit, een dvd met een concertregistratie van drie jaar eerder. In 1981 toerde Utopia de wereld rond om het materiaal voor het album “Swing To The Right” op een live publiek uit te proberen. Op “Live At The Royal Oak” staan twaalf stukken van die tour, waarvan er derhalve niet één op “Oblivion” te vinden is. Dit wat geforceerde verband ligt natuurlijk vooral aan het feit dat Esoteric de rechten van “Swing To The Right” niet heeft. Utopia wisselde in die tijd zo vaak van maatschappij dat de rechten in alle windstreken gewaaid zijn.

Gehuld in camouflagekleding oogt Utopia hier als een wat armoedige persiflage van The Police, maar muzikaal is het flink in orde. Het geluid is tip top, de beelden verraden weliswaar de gedateerdheid van de opnamen maar zijn desalniettemin helder en zoals ik ze het liefst heb: zonder opsmuk en beeldmanipulatie. De band wordt zelfs een beetje gehinderd door de soberheid: sommige camerahoeken die je graag zou zien, zoals Todd van voren, ontbreken om onduidelijke redenen.

Het is helder vanaf minuut één dat Todd de ster van de show is, hij komt in een aparte limousine aanrijden en is ook de enige die de entertainer mag (of wil?) uithangen. Als snel wordt ook duidelijk dat dit de echte diamant in dit doosje is: “Live At The Royal Oak” is een ijzersterk concert van een energieke band, een bijzondere registratie waar ik heel blij mee ben. En hoewel het vast te ver gaat om deze band nog progressief te noemen worden hier wel veel meer dan op “Oblivion” stijlfiguren uit de prog gebruikt, van drumsolo’s tot en met vintage (nou ja, in die tijd waarschijnlijk splinternieuwe) synthesizersolo’s. Als ik het voor het zeggen had gehad (toekomstmuziek) was dit geen cd met een bonus-dvd geweest, maar het omgekeerde. In die zin is dit een heerlijk hebbedingetje!

Erik Groeneweg