UtopiaAlbum

Na elf jaar relatief succes te hebben gehad gooit Utopia in 1985 het bijltje erbij neer. De bandleden zijn uit elkaar gegroeid en hebben meer tijd en ruimte nodig voor hun eigen projecten, dan wel nieuwe samenwerkingen.

Todd Rundgren blijft in de daaropvolgende jaren artistiek gezien het interessants. Hij produceert een meesterwerk voor XTC, maakt een paar verdienstelijke soloplaten en werkt ondertussen aan interactieve technieken die hij in 1993 zal introduceren op cd en het podium. Zijn oude bandmaatjes Roger Powell, Kasim Sulton en Willie Wilcox verliest hij niet uit het oog en werken af en toe nog mee aan wat losse songs. Als begin 1992 een aanvraag voor een tournee van Utopia door Japan op de deurmat van Rundgren belandt, neemt hij de uitdaging aan. De reunie krijgt vorm tijdens een paar try-outs aan de Amerikaanse westkust, waarna de groep twee weken lang door Japan toert. Kunnen de musici weer op een lijn komen? Het antwoord wordt gegeven op de live-cd “Redux ’92: Live In Japan”, die in deze heruitgave ook de bijbehorende video als dvd presenteert. Een pretpakket dat in 1993 definitief de zwanenzang van de groep zal betekenen.

Voor de Japanse tournee stellen Rundgren, Sulton, Powell en Wilcox een programma samen, dat voor het grote deel bestaat uit stukken uit de tweede helft van het bestaan van Utopia. De kracht spat vanaf de eerste noten van Fix Your Gaze af; hier klinkt een groep die zich aan het kritische, maar trouwe publiek moet bewijzen en laat zien nog steeds te functioneren. Dat gebeurt met puntige stukken die de groep uitbracht sinds 1977 (het album “Oops! Wrong Planet”) tot halverwege de jaren tachtig, waaronder Zen Machine, Swing To The Right en One World. De blauwdruk van Rundgren is overduidelijk aanwezig en is bijna niet ontwijken, maar ook Powell (Caravan), Wilcox (Hammer In My Heart) en Sulton (Last Of The New Wave Riders) krijgen ook genoeg ruimte voor hun, al dan niet, vocale bijdragen. Toch zijn de songs niet echt afwisselend en biedt de plaat als geheel teveel van hetzelfde. Totdat The Ikon (in een magere vijf minuten) en Hiroshima worden ingezet en nog even het progressieve en pretentieuze vuur van weleer wordt aangestoken. Het zijn de spaarzame hoogtepunten van de live-cd.

Een geweldige zet van Esoteric is om bij deze cd ook de eerste dvd-uitgave van dit stukje Utopia-historie te leveren. De eerder verschenen videoband was begin jaren negentig al moeilijk verkrijgbaar, al dan niet in het afwijkende Amerikaanse videosysteem dat niet iedere Europese Utopia-fan in huis had. Nu wordt dat met een regiovrije dvd rechtgezet die de opnames in een puike kwaliteit laat zien en een geweldige meerwaarde bezit in Just One Victory. Dit is zonder twijfel de beste afsluiter die Todd Rundgren ooit heeft geschreven en die staat op zijn legendarische album “A Wizard, A True Star” uit 1973. Daarop stoeide hij al met progressieve muziek, die hij datzelfde jaar verder uitwerkte bij de formatie van Utopia. Om dan met dat nummer een reunie concert af te sluiten is historisch van groot belang; want de kans is klein dat deze mannen ooit nog samen op het podium zullen staan. Overigens is het concert in zeer actieve vorm gefilmd, met een prettige cameraverhouding en een uitstekend geluid. Een kleine teleurstelling is dat het programma amper een uur duurt, maar dat is met een registratie als deze ruim voldoende. Er komt nogal wat ‘informatie’ op de kijker af. Rundgren legt in het bijbehorende boekje uit dat tijdens de concerten in Japan duidelijk werd dat dit de laatste tournee van Utopia zou zijn. Van het speelplezier dat op deze dvd te zien is, is van die overweging niets te merken, maar toch sijpelt er af en toe iets teveel vrijblijvendheid en routinewerk door in de muziek. Ieder had voor zich wellicht al een beslissing genomen om het Utopia-boek definitief dicht te doen.

Wat Esoteric al flikt met de heruitgave van “Oblivion” (zie de recensie elders op deze site van collega Groeneweg), doet zij met deze “Redux – 92” nog eens dunnetjes over. Aan een redelijke cd wordt een uitstekende dvd toegevoegd die de belangrijkste reden is voor aanschaf. Dat in dit geval de beelden uit dezelfde tijd stammen als de muziek op de cd (in tegenstelling tot “Oblivion”) maakt deze heruitgave betekenisvol. “Redux – 92” is een vergeten onderdeel van de Utopia-saga, dat nu veel beter onder de aandacht wordt gebracht dan ooit tevoren.

Wouter Bessels