Weather ReportAlbum

De Amerikaanse jazzrock-formatie Weather Report heeft gedurende zijn vijftien jarig bestaan een enorme invloed gehad op andere bands en genres. Vooral buiten de jazz-kringen: van funk, soul en World Music (veel Afrikaanse invloeden) tot stijlen binnen de progressieve rockgenres als Canterbury en RIO en bands als National Health en UK – aan toe.

De groep is in 1971 opgericht door Josef (Joe) Zawinul en Wayne Shorter. Beiden hebben dan al afzonderlijk én gezamenlijk hun staat van dienst bewezen in bands van onder andere Cannonball Adderley en Miles Davis. Weather Report groeit onder hun leiding uit tot een leerschool én broednest voor vele musici.

Zo wordt Jaco Pastorius beschouwd als een pionier op de basgitaar die tijdens zijn periode in Weather Report tot volle wasdom komt. Met zijn melodieuze manier van spelen inspireert hij legio basgitaristen, onder wie Chris Squire, Jonas Reingold en Pete Trawavas. Over de in 1987 overleden Pastorius komt overigens deze maand een door Metallica-bassist Robert Trujillo gemaakte documentaire uit. Of neem drummer Omar Hakim; na zijn Weather Report-periode (1982-1984) komt hij via Dire Straits en Sting bij onder andere Daft Punk terecht. Stuk voor stuk pioniers op hun instrument, zonder beperkingen tot een bepaalde stijl of genre.

De artistieke klasse bereikt Weather Report vooral in de jaren 1976 tot 1983 een hoogtepunt. De band bestaat dan naast Zawinul, Shorter en Pastorius uit drummer Peter Erskine. Vanaf eind januari 1980 versterkt percussionist Robert Thomas Jr. de groep. Albums uit die tijd, zoals “Heavy Weather”, “8:30” en “Night Passage”, bevatten toegankelijke muziek van een grenzeloze band. Soms refererend aan het oude werk van Duke Ellington of Miles Davis, maar de muzikanten brengen ook de meest vooruitstrevende – of zoals je wilt progressieve – jazz voort die je je op dat moment kan voorstellen. Recent is een 4cd-box verschenen met een bloemlezing uit live-opnamen uit de periode 1978-1981: “The Legendary Live Tapes: 1978-1981”.

Het vaak zeer uitgekristalliseerde materiaal van de genoemde albums staat haaks op de inhoud die “The Legendary Live Tapes: 1978-1981” biedt. Vier cd’s vol met ruwe concertopnamen die de band op het podium in volle glorie laten horen. Dertien jaar terug verscheen al “Live And Unreleased”, een dubbel-cd met diverse professioneel gemaakte live-opnames, maar deze nieuwe set is veel relevanter en laat een minder geproduceerd en meer puur geluid horen. We horen een groep die op het podium zoekt, experimenteert en tegelijkertijd hecht blijft spelen. De muziek is opgenomen met behulp van een hoogwaardig cassettedeck van geluidstechnicus Brian Risner of drummer Erskine. Soms een beetje ruis erbij op de achtergrond, maar dat draagt bij aan de charme en de puurheid. Niets is opgesmukt, dit zijn de opnames zoals ze zijn.

Zijn het niet de veel langere uitvoeringen van Black Market en Scarlet Woman (opgenomen in Tokio in 1978), dan wel de twee zeer gevarieerde solo’s van Pastorius; een ware kunstenaar op de fretloze bas, die net zo bewogen speelde als dat hij leefde. Ook het duet tussen Shorter en Zawinul, dat de tweede cd opent, is van een zeldzame klasse. Dit is muziek die balanceert tussen jazz, rock en klassiek en die tegenwoordig niet meer wordt gemaakt. Birdland (de bijna-hit van Weather Report) en Teen Town zijn de energieke momenten waarop de groep los gaat en de melodieën volledig in dienst staan van de compositie.

Ook bijzonder zijn de vroege live-versies van stukken van “Night Passage”. Zo kent Port Of Entry een afwijkende, meer experimenteel opgezette melodieuze benadering, waarin je de groepsleden -vooral Zawinul en Pastorius – nog hoort zoeken naar de juiste vorm. Ook Madagascar en Dream Clock klinken anders, bruisen van energie en blinken uit in precisie. Volkomen terecht dat Erskine samen met Tony Zawinul (zoon van) juist deze uitvoeringen hebben geselecteerd. Over de gehele linie is de samenstelling uitstekend: op de vier schijfjes wordt de kwartetformatie prachtig afgewisseld met het kwintet (met Thomas Jr.). Alles bij elkaar een prachtig muzikaal tijdsbeeld, ondersteund met een mooi verhaal van Erskine in het fraai uitgevoerde boekje.

Voor wie als progliefhebber eens lekker de randjes van de progressieve rock wil gaan opzoeken, is Weather Report sowieso een rake aanrader. Mogen Chick Corea’s Return To Forever of Mahavishnu Orchestra bij veel progfans soms wat geforceerd, bedacht of bombastisch overkomen, bij Weather Report staat alles in dienst van goede composities, een ongeëvenaard goede balans en harmonie tussen de instrumenten. Vooral op het podium is de groep avontuurlijk bezig en dat laat “The Legendary Live Tapes: 1978-1981” in al zijn facetten horen, nog meer dan op het al niet misselijke live-/studioalbum “8:30” uit 1979. Als tijdsdocument binnen de ontwikkeling van de jazz behoort deze box tot de meest relevante sinds de sessie-sets van Miles Davis’ “In A Silent Way” en “Bitches Brew”. En laten Zawinul en Shorter daar nou ook iets mee te maken hebben gehad. Iets met goede wijn. En een grote stempel. Weather Report, juist.

Wouter Bessels