Een nieuwe fase voor Katatonia. De beperkte betrokkenheid (zowel live als in de studio) van medeoprichter Anders Nyström heeft uiteindelijk geleid tot zijn vertrek bij de band. Zanger Jonas Renkse heeft besloten Katatonia voort te zetten, en dus is er met Nico Elgstrand (ex-Entombed) een nieuwe gitarist aan boord.

Nico neemt meteen een aanzienlijk deel van de promotie voor “Nightmares As Extensions Of The Waking State” (lees hier onze recensie) voor zijn rekening. En terwijl ik tijdens het interview geniet van de voorlopig laatste zonnige dag, heeft de depressie in Zweden al toegeslagen. Nico Elgstrand begroet ons via Zoom vanuit een regenachtig en benauwd Stockholm.

Man, ik krijg hier echt koppijn van. Ik dacht dat de lente er eindelijk aankwam na een lange Scandinavische winter, maar we moeten blijkbaar nog even geduld hebben.

En dan word je ook nog als ‘new kid in town’ meteen in het diepe gegooid, als ik het interviewschema bekijk. Is dat lastig?

Nee hoor, helemaal niet. Ik heb zat collega’s voor wie deze klussen voelen als ‘een moetje’, maar ik vind het alleen maar leuk om over muziek te praten. Het voelt voor mij niet als ‘werk’.

Is er een specifieke vraag die in elk interview gesteld wordt, en waar je inmiddels dus helemaal flauw van bent?

Neuh, niet direct. Ik vind het wel lastig dat veel journalisten vragen naar ‘artistieke uitleg’. “Wat betekent deze tekst precies?” “Wat is de relatie tussen dit en dat?” Ik heb er zelf natuurlijk wel bepaalde ideeën over, maar die ga ik niet vertellen. Ik snap de vragen wel, ik heb zelf ook mijn eigen ideeën over andermans kunst, maar dat vind ik ook juist belangrijk: geef er je eigen interpretatie aan. Ik bedoel: als iemand denkt dat de teksten op “Nightmares As Extensions Of The Waking State” gaan over een scheiding of een huwelijk of zo, dan ga ik dat niet verknallen door te vertellen dat ze bij wijze van spreken eigenlijk gaan over boodschappen doen, snap je?

Nou, als deze albumtitel (‘nachtmerries als verlengstuk van het wakker zijn’, RP) iemand helpt bij een scheiding of huwelijk, dan zou ik aannemen dat het huwelijk niet bepaald in de beste conditie is, toch?

Haha, dat lijkt me een veilige assumptie ja. Jonas’ teksten zijn doorgaans niet bepaald vrolijk.

Kan je wat meer vertellen over je toetreding tot de band? Je draait op het podium inmiddels al een aantal jaren mee binnen Katatonia, toch?

Ja, mijn eerste concert was in Hobart, in Australië. Dat was natuurlijk heel raar: “Hé, wil je 25 songs leren, en dan zes dagen reizen, om vervolgens een uurtje te spelen?” Maar goed, dat was na corona, dus ik wilde wel heel graag weer de hort op. En het voordeel van zoveel reizen is dat je elkaar meteen heel intensief leert kennen. We bleken het gelukkig goed met elkaar te kunnen vinden, dus toen zijn we meer met elkaar op gaan trekken. En ik ben daarna vaker mee op tour geweest als Anders (Nyström, RP) niet beschikbaar was.

Maar op dat moment was je dus nog een ‘hired gun’?

Precies, dat is pas vrij recent veranderd. Ik weet ook niet precies wat er aan de hand was tussen de bandleden. Het zijn mijn zaken ook niet, maar datgene wat uiteindelijk heeft geleid tot de scheiding met Anders speelde natuurlijk al langer. Daarna ben ik pas officieel tot de band toegetreden. Maar ik wens Anders het allerbeste, en ik hoop dat Jonas en hij op een goede manier uit elkaar kunnen gaan. Hij is ook niet meer betrokken geweest bij de opnamen van het nieuwe album. Alle gitaren zijn ingespeeld door Sebastian (Svalland, ook gitarist bij Peter Tägtgrens project Pain, RP) en mijzelf.

Hoe werkt dat in de studio als je allebei relatief nieuw bent? Hoe verdeel je de gitaarpartijen?

Oh, dat hebben we gewoon met elkaar besproken. We hebben allebei aangegeven welke stukken en tracks we graag wilden inspelen, en natuurlijk geprobeerd het een beetje gelijk te verdelen. Sebastian is een geweldige gitarist en onze stijlen vullen elkaar mooi aan, dus ik zie ons niet als concurrenten of zo. Ik ben altijd een echte ‘shredder’ geweest, met meer interesse in de solo’s ook. Het is eigenlijk heel natuurlijk verlopen. En live houden we het ook graag open. We ruilen op het podium soms gitaarstukken, zodat we allebei alert moeten blijven. Dat is echt heel cool. Als je twee ‘Yngwies’ (Malmsteen, Zweeds gitaarvirtuoos met substantieel ego, RP) hebt, wordt het een probleem.

Mwoah, zelfs één Yngwie in de band kan al problematisch zijn, toch?

Haha, misschien wel ja. Ik vind Yngwie geweldig, maar het is heel belangrijk om echt een team te zijn. En vooral Sebastian is heel erg gefocust op dat team. We zijn allemaal onderdeel van de bemanning van het voertuig, en we moeten samenwerken om dat soepel te laten rijden. Los daarvan is het minimaliseren van egootjes natuurlijk in elke context een goed idee.

Nico op de foto uiterst rechts.

In zijn reactie op het vertrek van Anders Nyström lijkt Jonas Renkse vooral blij met de grote betrokkenheid van de nieuwe bandleden. Wat betekent dat voor het proces van componeren? Is er ruimte voor input van jouw kant?

Oh absoluut! Jonas is een geweldig componist met een heel bijzondere vorm van creativiteit. Maar hij heeft de rol van solocomponist vooral op zich moeten nemen omdat anderen zich terugtrokken. Sommige mensen kunnen alleen op die manier werken, maar als je elkaar meer uitdaagt en dwingt over creatieve keuzes na te denken, wordt het resultaat daar meestal wel beter van.
Op dit album heeft Jonas de voorbereiding nog alleen gedaan, dus het meeste was klaar toen we de studio in gingen. Maar ik wil in de toekomst zeker een grotere bijdrage leveren. Ik vind het helemaal niet erg om geweldige muziek te spelen, maar ik hou nog meer van het proces om muziek te creëren. Dat is voor mij het mooiste onderdeel van deze job. Dus ik hoop dat mijn riffs goed genoeg zijn, haha.

En mogen we gezien je achtergrond bij Entombed dan vooral lekkere klassieke deathmetalriffs verwachten, of schrijf je qua genre veel breder?

Katatonia heeft inmiddels zo’n coole sound. De wortels liggen natuurlijk oorspronkelijk in de deathmetal, maar het heeft zich ontwikkeld tot iets compleet anders. En hoewel ik zelf die achtergrond in deathmetal heb en nog steeds van dat genre houd, heb ik veel meer interesse in het creëren van iets nieuws dat ook beter bij de huidige sound van Katatonia past. Die spacey elementen vind ik bijvoorbeeld geweldig. Je moet er als componist ook niet te veel bij nadenken welke richting je op wilt. De muzikale plek waar Katatonia zich inmiddels bevindt is heel cool, want we kunnen eigenlijk alles doen wat we willen.

Aangezien Jonas op de vorige albums steeds meer verantwoordelijk werd voor de composities, vroeg ik me af hoe hij componeert. Speelt hij zelf ook gitaar?

Jazeker, hij is een heel behoorlijke gitarist. Hij is zelf niet dol op zijn eigen spel, maar zijn demo’s klinken echt vrij goed. Als hij er meer aandacht aan zou besteden, zou hij een uitstekende gitarist kunnen zijn.

Beter van niet, toch? Straks ben jij nog je baan kwijt!

Ha, dat zijn jouw woorden! Maar wat mij betreft blijft hij inderdaad lekker zingen, haha.

Nico op de foto uiterst rechts.

Heb je zelf eigenlijk een favoriet album uit het rijke oeuvre van Katatonia voordat je zelf bij de band kwam?

Man, die is lastig. Ik vind “Sky Void Of Stars” (2023, RP) heel sterk. “The Great Cold Distance” (2006, RP) is ook geschift goed. Er zijn natuurlijk zo veel Katatonia-periodes met een andere muzikale stijl, dus ik heb niet echt een absolute favoriet. Maar tijdens onze laatste tour heb ik vooral veel geluisterd naar “Sky Void Of Stars”. Behalve dan de songs van dat album die we live speelden. Zodra een track in de setlist staat en je hem praktisch elke avond speelt, verliest hij een beetje zijn magie, haha.

Hoe wordt zo’n setlist eigenlijk samengesteld? Anders Nyström heeft aangegeven dat het negeren van de oudere albums tijdens concerten een van de redenen voor zijn vertrek was. Houden jullie specifiek rekening met dat soort overwegingen?

Nee, niet echt. Aangezien ik nog steeds redelijk nieuw ben, wil ik natuurlijk niet op tenen trappen, dus we opperen ‘vriendelijke suggesties’, haha. En omdat Sebastian en ik een ander en ‘frisser’ perspectief hebben dan de rest van de band, komen we vaak met ideeën waar de rest helemaal niet aan gedacht had. Maar je kunt natuurlijk niet zomaar op het laatste moment de hele setlist veranderen. De songs zijn vaak complex, dus het is best moeilijk om die goed te repeteren. We hebben de setlist veranderd omdat we op de aankomende tour natuurlijk een aantal tracks van het nieuwe album willen spelen, dus verder wil ik even geen nieuwe songs leren. Mijn hoofd zit vol, haha.

Ter afsluiting: is er nog een onderwerp waarvan je je afvraagt waarom niemand ernaar vraagt in interviews? De beste vraag die nooit gesteld wordt?

Pff, nee man. Ik zou duizenden vragen willen stellen aan andere gitaristen en componisten, maar niet aan mezelf. NOG niet tenminste, dus ik ga daarover nadenken. Bij ons volgende interview kom ik erop terug!

En dan is er natuurlijk ook een nieuw album waarvoor je minimaal de helft van de riffs geschreven hebt, toch?

Ja precies, dus genoeg reden om dan over mij te praten, haha!

En daarmee staat een afspraak voor een Progwereld-interview bij het volgende Katatonia-album, da’s maar alvast geregeld. Maar eerst zien we Nico nog in de Amsterdamse Melkweg op 14 december 2025 voor de Europese tour met Evergrey en Klogr!

Bandfoto’s door Terhi Ylimäinen, albumcover door Roberto Bordin.