KatatoniaAlbum

Zo, die knalt er effe lekker in! De eerste vijf seconden van openingstrack Thrice zijn loodzwaar, en heel even vraag je je af wat Katatonia allemaal van plan is op “Nightmares As Extensions Of The Waking State”. Maar nee, daarna kalmeert de muziek direct en horen we de herkenbare stem van Jonas Renkse en zo’n typische zanglijn vol weemoed. Mocht je je afvragen wat de impact van het recente vertrek van gitarist en medeoprichter Anders Nyström op Katatonia’s sound is: het valt vooralsnog allemaal heel erg mee. Da’s ook niet zo raar, want Nyström was de laatste jaren live niet meer heel erg betrokken bij de band, en “The Fall Of Hearts” (2016) was het laatste album waaraan hij substantieel meeschreef.

Is “Nightmares As Extensions Of The Waking State” daarmee ‘business as usual’? Da’s toch te kort door de bocht. Die typische Katatoniaanse tracks staan zeker op dit album. Afwisseling tussen ingetogen, melancholische stukken en stevige riffs, gecombineerd in compacte songs, ergens tussen de vier en vijf minuten. Lilac en Temporal zijn relatief toegankelijke voorbeelden van die onmiskenbare Katatonia-sound, en allicht daarom ook gekozen als singles.

Maar elders horen we ook meer verrassende geluiden. Het ligt daarbij voor de hand om Efter Solen (‘na de zon’) te noemen, alleen al vanwege de Zweedse tekst. Het is pas de tweede keer dat Renkse in zijn moedertaal zingt (en ik heb de eerste keer gegoogled zodat u het niet hoeft te doen: bonustrack Vakaren van “The Fall Of Hearts”). Het creëert een prachtig zwaarmoedig sfeertje. Daar draagt ook de instrumentale aanpak aan bij. Qua structuur is het voor Katatonia niet eens zo’n atypisch nummer, maar de ambient benadering laat het bijna klinken als een elektronische remix. Het valt niet los te zien van het feit dat Renkse voor dit nummer een schrijfpartner had in Joakim Karlsson, met wie hij ook samenwerkt in synthrock project Korda.

Wind Of No Change is dan weer zwaar en slepend, met een koor dat een ‘gothic’ vibe creëert. De hoofdrol is hier weggelegd voor Daniel Moilanens drums en Niklas Sandins basgitaar, die een dusdanig aanstekelijke groove neerleggen dat ik elke keer onwillekeurig moet meeknikken. Wat een lekker nummer! De ‘Hail Satan’-tekstpassages werken ietwat puberaal, maar Renkse kennende, zal het wellicht metaforisch bedoeld zijn;  een gelaagde reflectie op de deplorabele toestand op het wereldtoneel of iets vergelijkbaar diepgravends. We zullen hem maar het voordeel van de twijfel gunnen, want we konden kersverse Katatonia-gitarist Nico Elgstrand tijdens ons interview geen tekstuele analyses ontlokken.

Ik moet toegeven dat ik Katatonia na “Dead End Kings” uit 2012 een beetje uit het oog verloren had, mede door een mild ‘nou kennen we het trucje wel’-gevoel. Nu ik dieper in dit nieuwe album duik, vallen de complexe ritmes die Moilanen uit zijn drums tovert me veel meer op. Een gave om de complexiteit in ritmes en maatsoorten niet ten koste te laten gaan van de toegankelijkheid van de muziek. Ook de gitaarsolo’s trekken meer mijn aandacht dan op eerdere albums. We horen zeker geen John Petrucci-krachtpatserij, maar de spaarzame solo’s zitten vol emotie en voegen iets wezenlijks toe. Zo weet de smerige gitaarsolo op slottrack In The Event Of de dreigende sfeer een dikke boost te geven.

“Nightmares As Extensions Of The Waking State” bevat onder de streep voldoende elementen die het voor de luisteraar spannend houden, maar is eerst en vooral toch een echte Katatonia-plaat. Somber, meeslepend, indrukwekkend, maar niet over de gehele linie verrassend. Hoe sterk de individuele nummers ook zijn, ze zijn niet altijd even onderscheidend van elkaar EN van eerder Katatonia-werk. Het wordt interessant om te zien in hoeverre de nieuwe bandleden zich kunnen ontwikkelen tot Jonas Renkse’s schrijfpartners en (dus) volwaardige vervangers van Anders Nyström. Elgstrand gaf in ons interview alvast aan daar zeker voor open te staan, en ik vermoed dat het Katatonia een opwindende nieuwe impuls zou geven.