Interview en tekst: Monique van der Kolk


28 januari 2021 – nog één dag! Morgen komt Imperial uit, het gloednieuwe en vijfde album van Soen, waar waarschijnlijk menigeen met smart op zit te wachten na het succesvolle “Lotus” dat werd uitgebracht in 2019. Ik ben een van de mazzelaars die het album al heeft mogen beluisteren, ter voorbereiding van het interview dat ik zo dadelijk met frontman Joel Ekelöf heb. Ik klap mijn laptop open en log in op Skype… daar zit hij, in zijn studioruimte.

Ik val direct met de deur in huis en zeg hem dat het morgen zover is en vraag of hij al zenuwachtig is. “Ja, morgen is het een grote dag en ook al hebben we al drie singles uitgebracht, ik weet dat er vele die-hard-fans zijn die deze nog niet hebben beluisterd om zich te laten verrassen met het complete album.”

Nu hij het over de drie singles heeft, wil ik graag weten waarom juist die drie: Monarch, Antagonist en Illusion? “Het is lastig om te kiezen, want je vindt ze allemaal mooi. Maar we kozen Antagonist, omdat het gevoel erbij totaal anders is dan wat we tot nu toe hebben gedaan. Maar goed, wat je ook kiest, je weet nooit wat de uitkomst is, dus bij het kiezen van een single gaan wij gewoon uit van het instinctieve gevoel, dan is het altijd goed.”

“Waar we bijvoorbeeld ook altijd aandacht aan moeten besteden is de tracklist, oftewel in welke volgorde de songs op het album moeten komen te staan. En ja, als je dan uitgaat van het gegeven dat we een stelletje ouderwetse mannen zijn, hebben we het nog een beetje lastiger voor onszelf gemaakt door te denken aan hoe het op vinyl moet zijn. Je hebt altijd duidelijk een opener en een sluiter, maar op vinyl heb je ook side A en side B.”

Ja, dat is waar want vinyl is de laatste jaren weer helemaal terug. Muziek beluisteren is dan als een soort van ritueel wanneer je de plaat op de speler legt. “Inderdaad, vinyl is voor speciale momenten. Maar ook is het geluid anders omdat de mastering voor vinyl anders klinkt dan op cd. Zo kun je ook nog eens kiezen, voor elk moment een formaat.”

Ik leg Joel uit wat voor gevoel ik had bij mijn eerste luistersessie van “Imperial”. Hoe deze aanzienlijk krachtiger en heavier overkomt. Ik wil graag weten of het een bewuste keuze was om de plaat een ander geluid te geven dan voorganger “Lotus”.
“Min of meer, we bevonden ons op een soort van kruispunt. We zijn gelabeld als progmetal band, maar wat willen we nou écht? We hadden de artrock of zelfs een meer jazzy-richting in kunnen slaan. Maar nee, we wilden meer power en we wilden een ode tonen aan metal, want uiteindelijk liggen onze roots daar, we groeiden op met dit genre.”

Dat ze deze vrijheid hebben om te kunnen kiezen hoe ze willen klinken is iets dat niet altijd zo is. Dan doel ik eigenlijk meer op mainstream artiesten die onder bepaalde druk staan.
“Er is gelukkig niemand die ons zegt wat we moeten doen of in welke richting we moeten gaan. Wij zijn vrij om te doen wat we willen. En we zijn heel blij dat er velen zijn die ons volgen op deze muzikale reis. Sterker nog, we dachten zelfs dat er – door ons besluit om meer als metal te klinken – meerdere mensen afstand zouden nemen. We hebben immers met Iñaki Marconi gewerkt, hij heeft veel met bands als onder andere Katatonia, Leprous en Opeth gewerkt. Hij zit dus echt in die proghoek. Desalniettemin kozen we ervoor om een andere richting in te gaan qua genre. En daarom hebben we, als tegenpool zeg maar, besloten om “Imperial” te laten mixen door Kane Churko uit Noord-Amerika.” (red. Churko heeft meer ervaring met rockbands als Ozzy Osbourn en Papa Roach).

Maar goed, hoe je het went of keert, ik vind persoonlijk wel dat er steeds, bij elk album en ook nu bij “Imperial” weer, een duidelijk kenmerk is en dat is de contrast tussen donker en licht. Niet alleen in de structuur van de songs, maar ook in de productie. Terwijl ik dit uitleg aan Joel, zie ik dat hij continu knikt, hij is het waarschijnlijk met me eens dus ik geef hem het woord.
“Er zijn elementen die we voeden en die ervoor zorgen dat we steeds meer een eigen geluid hebben. In het begin, toen niemand ons nog kende, werden we vaak vergeleken met andere bands. Maar nu hebben we duidelijk onze eigen identiteit.”

Ik vraag me af hoe het dan zit met het creatieve proces bij het schrijven van een album.
“Als we aan nieuw materiaal werken, duiken we nooit zomaar de studio in. We werken aan songs en dat gaat soms over en weer. Vooral in de beginfase als Martin met nieuwe ideeën komt. Dan komen we samen, ik zing melodielijnen in en dan komt hij op een andere dag weer terug met aanpassingen afhankelijk van wat ik heb ingezongen. En zo werken we tot er en soort van magie ontstaat… Wanneer we voelen dat het klopt en het juiste gevoel er is, dan verzorgen we het goed, maar dan laten we het ook los zodat het vanaf dat moment organisch verder kan groeien.”

Terwijl Joel het proces uitlegt kom ik steeds meer tot de conclusie dat de bandleden echte gevoelsmensen zijn die voornamelijk werken op intuïtie als ik zo vrij mag zijn het zo te zeggen. Maar er zit zeker ook een meer technische kant aan hoe ze de zaken aanpakken.
“Zo is Lars een fantastische muzikant, hij breng een meer academische kijk op het proces. Zo is hij erg goed in harmonieën maken en hij structureert erg goed. Ik noem hem dan ook de Brian Eno van Soen (en hij lacht). Neem bijvoorbeeld Fortune, de laatste track van “Imperial”. Die arrangementen heeft hij verzorgd. Dan laat hij een stringkwartet komen en wordt zijn idee waargemaakt. Dat is dus echt een privilege want je hoeft geen outsider binnen te halen voor dit soort zaken.”

Lars, Martin en Joel zitten in Stockholm. Maar hoe zit dat nou met Cody en Zlatoyar? Die wonen respectievelijk in Canada en Oekraïne. Hoe zijn de opnames van het album gegaan nu het reizen bijna onmogelijk is door de pandemie?

“Onder normale omstandigheden komen ze hier en nemen ze hier op. Maar nu moesten ze ieder in hun eigen land opnemen. Maar het werkte prima eigenlijk. Het kostte meer tijd, maar ja, we hádden ook meer tijd!”

“Trouwens, Cody is fantastisch, hij is een belangrijke figuur in de band. En Zlatoyar heeft een geweldig frisse input ingebracht.” Daar ben ik het helemaal mee eens en ik vertel Joel dat er gitaarsolo’s van Cody zijn die echt onder mijn huid gaan zitten omdat daar zoveel emotie in zit. “Dat is inderdaad ook een van de redenen dat Cody deel uitmaakt van Soen. Als bandlid van Soen is het een must om je technische kant soms opzij te zetten. Het is een dunne lijn, maar datgene dat wij willen uiten met onze muziek moet in eerste instantie door emotie en gevoel gebeuren. In de tweede plaats komt de techniek.”

Zelfs in wat Martin doet voel ik dat, hij is niet ‘gewoon’ een drummer die een ritmische basis opzet, in zijn drumspel zit zoveel gevoel.
“Ja, Martin is heel erg muzikaal aangelegd, hij heeft die capaciteit om technisch te zijn maar niet met het idee om eruit te springen. Zijn intentie is altijd om het nummer te laten schijnen, niet zichzelf en dat is uniek.”

Uiteraard wil ik ook meer over Joel zelf weten en vraag hem of hij met opzet zijn eigen grenzen aan het verkennen is. Want op “Imperial” hoor ik een duidelijke verandering. Zowel in zijn zang als in de techniek, maar ook in hoe hij zich uit.
“Ja, dat klopt wel. Kijk, toen we begonnen had ik mezelf een beperkte filosofie opgelegd en dat was: “Less is More”. Juist omdat er in de metal-genre vaak iets van je wordt verwacht als zanger, ben ik altijd tegen de draad ingegaan. Dus ik deed het tegenovergestelde. Nu weet ik dat ik die kant heb en dat ik altijd terug kan gaan. Maar voor “Imperial” wilde ik afstand nemen van de controle die ik normaliter uitoefen op wat ik doe. Die hogere noten en ook de wanhopige interpretatie, daarnaar was ik op zoek. Het voelde heel nieuw en fris aan deze aanpak en ik ben erg blij met het resultaat.”

Ik had gelezen dat de songteksten voor “Lykaia” (2017) nogal persoonlijk waren. En bij “Lotus” (2019) heb ik het gevoel dat de teksten nogal spiritueel aangelegd zijn. Hoe zit het met de lyrics voor “Imperial”, vraag ik Joel.
“Voor “Imperial” zijn de teksten voornamelijk geïnspireerd door wat er vandaag de dag om ons heen gebeurt. We hebben het meer over wat er gebeurt in de samenleving en hoe we het beter kunnen maken als we samenwerken. In deze teksten wordt er dan ook meer als ‘ons of wij’, geschreven, met de saamhorigheid als achterliggende gedachte.”

Wat altijd een belangrijk onderdeel is van een album, is het artwork. Op de cover van het album zien we een slang op een zwarte achtergrond. Maar ook in de videoclip van Monarch zien we een slang. Wat symboliseert de slang voor Soen?
“Tsja, de uitstraling van de slang is toch wel macht en slechtheid. Maar aan de andere kant is de slang ook majestueus en straalt elegantie uit. Het past dus erg bij wat we uiten op het album. En daarnaast, “Imperial” is een ‘grand album’ met grote nummers, dus het symbool van de slang past er erg goed bij.”

Behalve de songteksten en de muziek zijn de videoclips ook een manier voor Soen om uit te drukken datgeen zij willen overbrengen aan het publiek. De clip die bij de derde single Illusion hoort laat een verhaal zien dat erg aangrijpend is. Tegen het einde van de video zien we geschreven: Keep dreaming. Wat is het achterliggende idee van deze woorden?
“Als je naar al onze albums luistert is er altijd dezelfde boodschap en dat is dat je nooit moet opgeven. En ook al schrijven we vaak over donkere thema’s, er is altijd licht aan het einde van de tunnel. Het is niet zo dat we willen overbrengen dat het allemaal maar een zootje is en dat we onszelf er dan maar beter bij kunnen neerleggen, nee. Een verandering begint bij jezelf, en sámen kun je een betere plek maken van de wereld. Sommigen kunnen dan denken dat je een naïeveling bent. Maar ik ben liever een naïeve gek dan een cynische vent die nergens het positieve van inziet. En dat is juist de boodschap die we willen overbrengen in donkere tijden.”

Ik ben een beetje sprakeloos na dit wat Joel uitlegt, want zo ís het immers wel: een betere omgeving begint uiteindelijk bij jezelf. Terwijl ik op zoek ben naar woorden om iets te zeggen, gaat Joel verder…
“Het is natuurlijk wel gecompliceerder dan dat, iedereen heeft een slechte én een goede kant in zeker opzicht, maar je hoopt altijd dat de goede kant van jezelf overwint. Kijk, ik ben katholiek opgevoed en je leert dat zolang je altijd streeft naar het goede, het wel goed komt.”

We zijn inmiddels al ruim dertig minuten aan het praten en ik wil niet veel meer van de frontman van Soen zijn tijd in beslag nemen, dus ik begin met het afronden van het gezellige virtuele gesprek. Morgen komt “Imperial” uit en er staat een tour gepland voor het einde van het jaar. Hebben ze plannen om de komende maanden te vullen vraag ik me af. “Tja,  we hebben de tour helaas moeten uitstellen. Maar goed, de situatie is nu eenmaal zo voor iedereen met de pandemie, dus klagen heeft geen zin, daar wordt niemand beter van. Er is misschien wel een idee… als we het kunnen waarmaken zou het heel leuk zijn om een unplugged / akoestische livestream event te organiseren. Dit hebben we niet eerder gedaan, maar als alles op z’n plek valt en we kunnen dit doen dan zou dat geweldig zijn.”
Oeh! Dat klinkt heel goed en ik zeg meteen dat wanneer het moment daar is dat ik van de partij ben, want het lijkt me reuze interessant om Soen’s muziek in een akoestisch jasje te zien. “Ja, het is een uitdaging om metal te vertalen naar een akoestische sfeer, maar we houden wel van een uitdaging.”

Als laatste vraag ik Joel of er misschien nog iets is dat hij wil delen met de lezers van Progwereld “Niet echt iets specifieks, nee. Maar wél dat ik echt hoop dat we kunnen komen spelen. We kijken erg uit naar het optreden in Amsterdam en we verlangen er eigenlijk wel naar om weer live te spelen.”