Land: Groot Brittannië
Eerste druk: 30-01-2010
Eindredactie: Peter van Haerenborgh

Een van de belangrijkste Britse bands uit de jaren ’90 zal toch altijd Radiohead blijven. Radiohead, de band die bij veel mensen over de tongen blijft gaan. Hetzij vanwege hun wereldberoemde single Creep, hetzij vanwege hun grootste commerciële en artistieke succes “OK Computer”, hetzij vanwege hun elektronische uitstapjes, hetzij vanwege de stunt die de release van “In Rainbows” was. Hoe men het ook draait of keert, Radiohead is een groep die weinigen onberoerd laat, zowel in de populaire als in de alternatieve sector.


Het verhaal van Radiohead begint in 1985 wanneer Thom Yorke, Phil Selway, Ed O’Brien en de broers Colin en Jonny Greenwood samen de band On A Friday vormen. Op vrijdag repeteert de band namelijk altijd in het muziekklaslokaal van hun school, Abingdon School te Oxford. Hun eerste optreden hebben ze al een jaar later in de plaatselijke pub, Jericho Tavern. In 1991 begint de band dan ook met demo’s, terwijl ze blijven optreden in en rond Oxford. Tot ze worden ontdekt door Chris Hufford, de producer van Slowdive en mede-eigenaar van Oxford’s Courtyard Studios. Samen met zijn partner Bryce Edge worden ze de managers van On A Friday en produceren ze een demotape. Hierop volgt een gesprek met EMI die de band tekent voor een contract van zes albums. Het label had slechts één verzoek; de band moest de naam absoluut veranderen. De leden kiezen vervolgens voor Radiohead, geïnspireerd op een nummer van “True Stories” van Talking Heads.

In 1992 brengen ze dan hun debuut, de “Drill ep” uit, geproduceerd door hun managers. Ondanks de geringe aandacht begint de band toch te werken aan wat “Pablo Honey” zal worden. Dit keer geproduceerd door Paul Kolderie en Sean Slade hoopt de band op wat meer aandacht en betere kritieken. Maar ook deze keer valt het zwaar tegen. Geen van de singles wordt een succes, Creep wordt zelfs verbannen van BBC Radio 1 omdat het nummer te depressief zou zijn. In de pers worden ze een soort Nirvana-light genoemd en krijgen ze ook geen goede kritieken.

Maar dan begint een Israëlische DJ zowaar Creep erg regelmatig te draaien en wordt het zelfs een hit in Israël. En jawel, ook in San Francisco wordt dit opgepikt en begint Creep een grote hit te worden in de Verenigde Staten. Daarop volgt dan een Noord-Amerikaanse tour en een heruitgave van Creep in Groot-Brittannië. Zodat Radiohead ook in eigen land groot wordt.

Zoals elke band die net een wereldhit als Creep gescoord heeft, voelt ook Radiohead de druk om weer met zoiets te komen. Doch probeert Radiohead niet met nogmaals dezelfde muziek te komen, wat ze ondermeer bewijzen met de ep “My Iron Lung”. En jawel, de ep verkoopt goed en Radiohead is op weg meer te worden dan enkel ‘de band van Creep’. Bandleider Thom Yorke echter is niet zo blij met de faam en de ‘MTV-levensstijl’, wat aanleiding zal geven tot latere experimenten.

In 1995 komt het langverwachte tweede album “The Bends” uit en het krijgt zowaar meteen erg goede kritieken. ‘Een album met sterkere songs en meer gebruik van keyboards, dat de band doet opschuiven naar de alternatieve scene. “The Bends” is ook meteen een erg groot succes zowel in Groot-Brittannië als in de Verenigde Staten. Maar toch kan de band niet het succes van Creep evenaren.

En dan in 1997 valt de bom. Radiohead brengt hun derde album “OK Computer” uit dat nog steeds steevast in de bovenste regionen van toplijsten belandt. Vanaf nu worden de albums ook geproduceerd door hun vaste producer Nigel Grodrich. “OK Computer” is een album waar volop geëxperimenteerd wordt met de songstructuren, waar er verschillende invloeden bijkomen uit ondermeer de ambient, avant-garde of elektronische muziek. En meteen ontvangt dit album alweer goede kritieken, alleen deze keer nog beter. Iedereen, pers en publiek, is erg lyrisch over dit album. Radiohead ontvangt ook een Grammy voor Beste Alternatieve Album. Radiohead is eindelijk een wereldgroep geworden.

En net daar heeft de band het moeilijk mee. Ze touren enorm lang naar aanleiding van “OK Computer” en belanden in een burn-out. Hiervan is de film “Meeting People Is Easy” ondermeer getuige. Ondanks dat de druk van hun label volledig weg is – ze hebben tenslotte net het album van het decennium uitgebracht – zijn de sessies voor de opvolger erg zwaar. Thom Yorke voelt zich depressief, heeft last van een writer’s block, terwijl ieder bandlid een andere weg uit wil met de band. Maar toch bereiken de leden eindelijk een akkoord over welke richting ze willen nemen. De band begint dan toch aan de opnamesessies die zullen uitmonden in “Kid A”. Het album bevat totaal andere muziek dan die op “OK Computer”. Bijna alle gitaren worden weggesmeten en de elektronische beats worden binnengehaald. De schok voor de fans is enorm en verdeelt de fanbase in twee kampen. Zij die Thom Yorke en de zijnen blijven volgen en dit geweldig innovatief vinden en zij die vinden dat de band een grote stap achteruit heeft gezet en geen muziek meer maakt. Ondanks dat blijft Radiohead wel scoren en ontvangen ze voor “Kid A” weer een Grammy.

Radiohead bewijst zo andermaal dat ze een band zijn die niet wil blijven teren op hun succes. Eerder deed die band dit met “The Bends” ten opzichte van Creep en nu doen ze het weer. Radiohead kroont zich zo tot één van de progressiefste bands in de Britse muziekscene.

In 2001 verschijnt al snel de opvolger voor “Kid A”. Deze opvolger “Amnesiac” bestaat uit songs die uit dezelfde opnamesessie als “Kid A” komen, en zijn dan ook vergelijkbaar met het materiaal daarop. Toch scoort Radiohead met Pyramid Song en Knives Out weer terug redelijk in de hitparades. Het album zelf wordt ook weer erg goed ontvangen, krijgt alweer een Grammy nominatie, maar wordt vooral gekenmerkt als meer van hetzelfde.

Radiohead kruipt in 2002 terug in de studio voor een zeer relaxte opnamesessie waaruit hun zesde album zal groeien. Dit zesde album zal teven hun laatste studioalbum bij EMI zijn, gezien ze jaren geleden slechts een contract hadden getekend voor zes albums. Erg naar uitgekeken door fans en critici verschijnt “Hail To The Thief” dan eindelijk in 2003. Op “Hail To The Thief” probeert Radiohead gitaargeoriënteerde nummers te combineren met elektronische invloeden en typische Thom Yorke-teksten. Het album wordt door de fans meteen in de armen gesloten. De critici zijn iets kritischer, oordelen dat het album typisch Radiohead is maar niet baanbrekend als voorheen. Met alweer een Grammy-nominatie voor Beste Alternatieve Album en een Grammy voor Best Engineered Album (voor Nigel Godrich en Darrell Thorp), kunnen we toch spreken van alweer een groot succes voor Radiohead. Toch was “Hail To The Thief” niet zonder controverse. De titel van het album was namelijk een deel van de anti-George W. Bush kreet ‘Hail To The Thief, Our Commander In Chief’ die anti-Bush manifestanten riepen tijdens zijn inauguratie als president van de Verenigde Staten in 2001. Doch ontkent Thom Yorke met klem dat hun albumtitel daar ook maar iets mee te maken heeft. ‘Radiohead heeft geen protestalbum geschreven, Radiohead schreef geen politiek album.’

Na “Hail To The Thief” neemt de band een korte pauze. Toch kruipt de band alweer snel de studio in voor een opvolger van hun in 2003 verschenen album.

Voor hun in 2007 te verschijnen album “In Rainbows” pakt Radiohead uit met een erg grote stunt. Het album verschijnt eerst als download op de site van de band en de fans mogen zelf kiezen hoeveel ze ervoor willen betalen. Dat mag dus ook gratis zijn. Het hoeft geen betoog dat deze strategie enorm veel aandacht krijgt binnen en buiten de muziekindustrie. December 2007, januari 2008 verschijnt “In Rainbows” ook in fysieke vorm op cd. Muzikaal gezien gaat Radiohead verder met het pad dat ze op “Hail To The Thief” al in geslagen hadden. En alweer wordt het album erg goed ontvangen door zowel fans als critici. De kritieken van de critici zijn zelfs erg goed, beter dan ooit tevoren. Met Nude scoort Radiohead zijn grootste hit sinds High And Dry in 1995. Een jaar later mag Radiohead nog maar eens een Grammy voor Beste Alternatieve Album mee naar huis nemen.

Radioheads oude label besluit dan dat het tijd wordt dat zij ook nog wat extra verdienen aan de succesvolle Britten. Zo komt er in 2008 een “Best Of” op cd en dvd uit, waar Radiohead zelf niets over te zeggen had. In 2009 komt EMI met erg uitgebreide boxen van hun zes albums. Zeer nauwkeurig en door de fans geprezen zijn deze boxen weer een groot succes.

De band zelf werkt op dit moment aan een opvolger voor “In Rainbows”, die in 2010 zou moeten verschijnen, zo vertelt ons Ed O’Brien. Een gebeurtenis waar door de internationale muziekpers en door Radioheads immense fanbase weer enorm naar wordt uitgekeken.