AyreonAlbum

“01011001” was in 2008 het eerste Ayreon-album dat hier niet direct resoneerde. Te vol, te veel zangers, die ook nog eens geen heldere rol binnen het concept vervulden. Daarnaast had ik net als collega Hans voor het eerst het gevoel dat ik ideeën en melodieën al eerder gehoord had. Daarom was ik bij de aankondiging van de “Live Beneath The Waves” concertreeks in Ayreons thuisbasis 013 benieuwd hoe het album live uit de verf zou komen.

Mijn oorspronkelijke terughoudendheid heeft er misschien juist aan bijgedragen dat ik vervolgens omver geblazen werd door de show. De live registratie die nu wordt gelanceerd (op elk fysiek medium dat je kunt verzinnen) bevestigt dat nog maar eens. Het grote aantal zangers werkt in deze setting juist goed, omdat er steeds iets nieuws en spannends op het podium gebeurt. De inwisselbare karakters zijn minder een issue, want je ziet de poppetjes bij de stemmen op het podium. En het gebrek aan muzikale vernieuwing op het album pakt zelfs positief uit: “01011001” voelt in de live setting als een soort Greatest Hits-show, waarin alle typische kenmerken van het Ayreon-geluid aan bod komen.

In vergelijking met de studioversie zien en horen we een aantal andere vocalisten. Floor Jansen, Bob Catley, Steve Lee en Jörn Lande zijn om uiteenlopende redenen niet aanwezig. Ze worden meer dan adequaat vervangen door Brittney Slayes, Damian Wilson, Mike Mills en John JayCee Cuijpers. Er is ten opzichte van het origineel overigens de nodige vrijheid genomen met de verdeling van de vocalen tussen de zangers, wat verrassend goed uitpakt. Brittney Slayes is daarbij een openbaring. De zangeres van de Canadese metalband Unleash The Archers laat horen dat haar vocale bereik praktisch onbeperkt is.

Het zijn toch al de dames die uitblinken tijdens de show. De schuurpapieren powerstrot van Maggy Luyten verdient een veel grotere discografie, ook buiten Ayreon. Haar duet met Slayes aan het loodzware eind van Liquid Eternity wekt nog steeds kippenvel op. Het blijft een van Arjen Lucassens grootste talenten om sterke zangers te verzamelen, en die vervolgens nog beter te laten klinken dan in hun eigen bands. Achtergrondzangeressen Irene Jansen en Marcela Bovio bewijzen samen met Jan Willem Ketelaers dat ze een plek vooraan op het podium verdiend hadden, die ze in het afsluitende The Day That The World Breaks Down gelukkig ook krijgen. Ze komen zo sterk uit de hoek dat zelfs Blind Guardian’s Hansi Kürsch moeite heeft vocaal tegen ze op te boksen.

Natuurlijk is de muzikale ondersteuning fantastisch, waarbij de combinatie van gitaristen Timo Somers en Marcel Coenen een aparte vermelding verdient. Somers’ cocky metalvibe wordt perfect gecomplementeerd door het cleane proggy spel van Coenen. Hun solo’s zijn een lust voor oog en oor, vooral wanneer ze juist wat dichter tegen elkaars stijl aankruipen. Luister maar eens naar de flashy solo’s in Ride The Comet en de trage duosolo in Waking Dreams.

Het credo van deze concertreeks was “more is more”, en dus is ook visueel alles uit de kast getrokken, inclusief projecties, lasers en vuureffecten. Het industriële decor met meerdere verdiepingen past perfect bij het futuristische thema, en vormt een fotogenieke achtergrond bij de beeldweergave. Weer een stap voorwaarts in vergelijking met het elektrische papier-maché kasteeltje van de vorige reeks Ayreon-concerten. De montage had van mij nog flink trager gemogen, maar wijkt gelukkig voldoende af van het neurotische geschakel tussen camera’s dat binnen de metal stilaan de norm voor live registraties is.

De frequente slow motion beelden zijn prachtig om te zien, maar trekken de kijker ook even uit de live ervaring. Het inzoomen op individuele fans die zich de longen uit het lijf zingen werkt op dat vlak een stuk beter. Complimenten voor de regie die de beelden van het publiek afwisselt met close-ups van de artiesten. Je krijgt daardoor een goed idee van het feestje dat zowel op het podium als in de zaal plaatsvindt. Hier wordt meer dan twee uur lang door alles en iedereen de muziek van Arjen Lucassen gevierd. Het Grote Genieten is van ieders gezicht af te lezen, en dat gevoel wordt ook naar  de fans die niet zelf aanwezig konden zijn meesterlijk overgebracht.

Ik zou er geen bezwaar tegen hebben als Lucassen op plaat weer eens een compleet andere afslag neemt, maar in de live setting zit er vooralsnog nul sleet op de formule. Er gaan al geruchten dat Circus Lucassen in september 2025 zijn tenten opnieuw opslaat in Tilburg. Progwereld staat dan zeker weer met de vuist omhoog in 013.

CD:

Blu-Ray: