Eerlijk gezegd had ik tot op heden nog nooit van de Noorse progfolkband Lumsk gehoord. Des te groter is de verrassing voor mij dat dit schijfje de laatste weken onophoudelijk in mijn cd-speler te vinden is. Want “Fremmende Toner” heeft iets verslavends. De muziek is melodieus, intrigerend en op een goede manier melodramatisch (zoals ook goede neo-prog dat kan zijn). De waanzinnig goede zang van zangeres Mari Klingen, het open geluid en de jaren 70 touch die een heel aantal nummers kenmerkt, zijn nog een paar kenmerken van deze muziek, waar ondergetekende heel blij van wordt.
‘Heeft u de loftrompet van stal gehaald recensent Stijkel?’, denkt u wellicht. Ja, en voordat ik daar verder op ga blazen, duiken we eerst in de geschiedenis. Deze Noorse band maakte tussen 2003 en 2007 drie platen. Al in 2009 begonnen ze te werken aan “Fremmende Toner” en pas in 2022 was het album klaar, om in 2023 uitgebracht te worden. “Fremmende Toner” (buitenlandse tonen) heeft bovendien een bijzonder concept. De Noorse dichter en schrijver André Bjerke vertaalde en bewerkte gedichten van bijvoorbeeld Goethe, Nietzsche en Swinburne in het Noors. Lumsk heeft nu zes van deze gedichten in het Noors verklankt in de eerste zes nummers, de volgende zes nummers zijn dan het nummer met het originele gedicht maar dan anders. Muzikaal betekent het dat de Noorse nummers mysterieuzer, melancholieker en wat meer richting folk gaan. Die invloeden hoor je zeker ook in de ‘spiegelnummers’, maar dan klinkt de band iets meer richting metal en directer. Gelukkig behouden ze het open karakter van de muziek.
Lumsk betreedt het betoverende schemergebied tussen Albion, Quidam en Katatonia. Ik noem speciaal ook Quidam omdat de zang van Klingen mij erg doet denken aan Emilia Derkowska. Het openingsnummer Det Døde Barn brengt je direct in vervoering. Door de melodieën, de suspense, urgentie en de sublieme zang. Aan de ene kant lieflijk, maar ook vilijn, echt een superieure blend van folk en neo-prog. Das Tode Kind is het spiegelnummer. Dat is wat meer ‘in your face’, directer en heeft wat meer jaren 70 symfo-invloeden. Wat blijft is de wonderschone melodie.
En Harmoni klinkt dan weer als een wals onder de midzomernachtzon. Ook nu weer die heerlijke jaren 70 touch, zonder dat het gedateerd klinkt. Een en ander loopt over in een zoete melodie die je doet verlangen naar meer, om af te sluiten met prachtige progfolk, waarbij de melodie centraal staat. Het spiegelnummer is A Match. Het begint bijna als Where The Wild Roses Grow van Nick Cave en Kylie Minogue, als een ‘murder ballad’ (ik bedoel dit overigens als een groot compliment). Daarna evolueert het nummer naar neo-progfolkmetal.
Avsjkied is een nummer waarin in ruim twee minuten muzikaal enorm veel gebeurt. Op de een of andere manier pakt Lumsk continu het momentum. Abschied is het spiegelnummer, het nummer is wat symfonischer. De Noorse variant is wat urgenter en kan me om die reden net wat meer bekoren. Unter Linden is een rustige song, waarbij Klingen schittert in een prachtige melodie. Een heerlijke zanglijn, waarin zij de nodige emotie stopt zonder uit de bocht te vliegen. Dit wordt naadloos ingevoegd in een zeer sfeervolle, symfonische eruptie. Wat deze zangeres qua zang echter doet binnen die symfonische eruptie, heb ik zelden gehoord. Aan de ene kant zo krachtig, maar ook zo kwetsbaar, maar wel boven de vrij heftige muzikale uitbarsting uit. En dan komt de vergelijking met Quidam weer naar boven. Het is echt, beste mensen, muziek die in de buurt komt van deze band. Het spiegelnummer Under Der Linden is weer net wat directer. Het gaat bijna (dus net niet helemaal) richting In Extremo en Rammstein.
Fiolen kenmerkt zich door een briljante zanglijn. Het is een rustig nummer, maar er zit een onderhuidse spanning in en een heerlijke folkmelodie. Had ik al gezegd dat ik Mari Klingen een geweldige zangeres vind? Het spiegelnummer Da Veilschen behoort absoluut tot de hoogtepunten van deze plaat. Wat Lumsk doet in dit nummer kan bijna niet. Een heerlijke c.q. fantastische zanglijn, met een finale met een briljante muzikale eruptie waar ik naar kan blijven luisteren. In de beste Pendragon-traditie zou ik zeggen. Alsof het op “Love Over Fear” had kunnen staan. Ik druk continu op repeat, ik kan het gewoon niet geloven. Het is zo waanzinnig mooi!
Dagen Er Endt is een gedragen song. De stem van Klingen danst over en verenigt zichzelf met de zwierige melodie. Wederom is het muzikale gedeelte van een heel hoog niveau. De opbouw van dit nummer is ook erg mooi, met een fijne melodie als finale. In de Engelse versie is er meer ruimte voor mannelijke zang. Het is een mooi nummer, maar ik mis een beetje de verfijning van de Noorse versie (hé, toch nog een kritische noot).
Het roept ongetwijfeld bij een aantal Progwereld-collega’s emoties op, maar ik ga ‘m van stal halen: hashtag jaarlijstmateriaal. Ja ik weet het: het is nog maar april. Helaas of gelukkig (ik weet het niet zo goed) is het maar één keer per jaar dat ik zo’n goed album hoor. Wellicht komt het doordat Lumsk prog maakt waarvan ik houd: meeslepend, spannend, melodramatisch, open, melodieus, conceptueel. “Fremmende Toner” is een briljante plaat.