M. EffektAlbum

“Svět Hledačů” is officieel het achtste album van de Tsjechische formatie Modrý Efekt, ofwel Blue Effect of M. Effect. Formeel gezien verscheen dit album onder de naam “M. Effect”. Vertaald in het Engels betekent de titel: “World of Searchers”. Als je terugkijkt in de geschiedenis van deze formatie kan je zeggen dat dit album samen met het debuut “Coniunctio with Jazz Q” het meest succesvol is gebleken. Helemaal als je het aantal (nieuwe) persingen en re-issues meerekent. Belangrijk voor jou om te weten is wel dat we dit album hebben gerecenseerd op basis van de originele uitgave in 1979. Dit is van belang omdat die genoemde re-issues succesvol zijn opgepoetst op het gebied van geluid.

De in Tsjechië beroemde en gerespecteerde bassist Fedor Frešo haakte na het voorgaande album “Svitanie” door creatieve meningsverschillen na twee jaar alweer af en werd vervangen door oudgediende Lesek Semelka. Die had op zijn beurt Blue Effect na vijf jaar actieve dienst in 1975 verlaten, tegelijk met bassist Josef Kůstka, waarmee hij in datzelfde jaar een nieuwe band onder de naam Bohemia opstartte. In retrospectief was Josef Kůstka slechts een van de passanten en alleen betrokken bij het album “Modrý Efekt & Radim Hladík” en speelde hij in de reguliere samenstelling van de band verder geen rol. Daarbij mag je ook concluderen dat de band niet erg sterk was in de binding met bassisten, want langer dan pakweg twee à drie jaar bleven de basplukkers nooit aan de band verbonden.

Semelka werd met de nieuwe aanstelling als zanger ook de tweede toetsenist van de band, wat duidelijk waarneembaar is in het totale geluid van de Tsjechen. Als je de personele diepgang bestudeert is op dit album het belangrijkste kerntrio van Modry Effect opnieuw bij elkaar. Dan hebben we dus over gitarist Radim Hladík, drummer Vlado Čech en zanger/toetsenist Lesek Semelka. Het mag gezegd worden dat dit trio bepalend is geweest voor het geluid van de band. Die actuele sound kun je bestempelen als het meest toegankelijk, concurrerend met de symfo- en progscene in de rest van Europa. Muzikaal vakmanschap ten top, natuurlijk nog steeds met een flink portie psychedelische structuren en ook een commerciële inslag om mondiaal succes te behalen. Immers, instrumentale werkstukken zijn ook in dat tijdperk moeilijker te verkopen aan een mainstream publiek. Helemaal eerlijk is dat niet, want je kunt de instrumentale inslag van veel Oostblok-bands in die periode niet los zien van eventuele intenties om hun proteststem te laten horen. De overheid kon immers geen censuur toepassen… als er simpelweg geen teksten zijn! Voor veel artiesten en bands achter het toenmalige IJzeren Gordijn kon er alleen maar activisme in instrumentale vorm gecomponeerd worden. 

Beschouwend kun je stellen dat “Svět Hledačů” een handreiking naar neo-prog is geworden, hoewel er op “Svitanie” natuurlijk ook al veel symfo te vinden is. “Svět Hledačů” barst uit zijn voegen van de toetsen, naast het vele gitaarwerk van mastermind Radim Hladík en de invloed van Yes en voor de liefhebber Rush in de composities. Opener Za Krokem Žen begint met psychedelische spacerock, aangevuld met een variatie aan toetsen. De muziek gaat verder met een akoestische gitaar die feitelijk de muziek van de band met neo-prog verbindt. De solerende gitaar van Hladík versterkt dat effect en de muzikale overgangen binnen deze track zijn typerend voor neo-prog, aangevuld met een zinderend sluitstuk.  

Hoe de verdeling qua zang is valt moeilijk te ontdekken, maar gemakshalve neem ik aan dat Semelka het meeste zangwerk voor zijn rekening neemt. Je moet echter wel van zijn stem houden en ook zijn techniek is niet van buitengewoon niveau. Collega toetsenist Oldřich Veselý heeft een kleiner vocaal aandeel op de cd, maar horen we ook op de achtergrond.

Een stukje psychedelische wanorde krijgen we voorgeschoteld in het intro van Zmoudření Babím Létem. Die psychedelische trip klaart na enkele minuten op en de Moog speelt daarna een prominente rol binnen deze track. Het psychedelische aspect komt hier vooral terug omdat de twee toetsenisten en gitarist een krachtmeting uitvechten. Rustiger en radiovriendelijker klinkt Hledám Své Vlastní Já, met een balladachtige benadering en de ietwat rauwe stem van Veselý.

Het twaalf minuten durende Zázrak Jedné Noci is duidelijk als epic bedoeld en begint heel fijn. De track is een hoogmis voor de Moog-synthesizer en andere verschillende soorten orgels. En als je ergens geïntrigeerd kan raken  door de zang in de songtekst, is de kans groot dat het in dit nummer is. Maar zoals je aan de songtitels kunt aflezen is de zang in het Tsjechisch. Muzikaal schuurt de band ook in dit nummer tegen de neo-prog aan, vooral ook door de gitaarsolo die doet denken aan de solo’s van Steve Rothery op de albums “Script For A Jester’s Tear” en “Misplaced Childhood”. Niet ongebruikelijk voor het genre symforock, toch voelt de lange break in het midden van de song vreemd aan.

Terugkijkend naar de jaren zeventig en begin jaren tachtig blijkt “Svět Hledačů” het studioalbum te zijn waarop je als fan de meeste vocalen kan vinden. Een cd waar wat meer afstand genomen wordt van de typerende jazz-fusion sound van midden jaren zeventig, hoewel die invloeden nog steeds aanwezig zijn. Ook is de connectie met een band als Yes nooit ver weg. In een later stadium wordt nog een re-issue van deze cd uitgebracht (label Bonton/Sony Music, 1999) met meerdere bonustracks, waarbij de intro van de laatste song Známe se dál wel heel erg lijkt op Owner of a Lonely Heart van Yes. Ook verschijnt dit album in een boxset Blue Effect – “1969–1989 Alba & singly & bonusy”.